Vill samþykkja skilmála lánardrottna

Alexis Tsipras, forsætisráðherra Grikklands.
Alexis Tsipras, forsætisráðherra Grikklands. AFP

Alexis Tsipras, forsætisráðherra Grikklands, sagði í sjónvarpsávarpi í gær að staðið yrði við áformin um þjóðaratkvæði á sunnudaginn kemur um hvort Grikkir ættu að samþykkja lánaskilmála Evrópusambandsins og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Hann kvaðst ætla að halda áfram samningaviðræðum við lánardrottna Grikklands og tók fram að hann vildi að landið héldi evrunni og yrði áfram í Evrópusambandinu.

Tsipras neitaði því að þjóðaratkvæðið fyrirhugaða væri í reynd atkvæðagreiðsla um aðild Grikklands að Evrópusambandinu og myntsamstarfinu eins og leiðtogar ESB-ríkja hafa sagt. Hann bætti við að ef Grikkir höfnuðu skilmálum Evrópusambandsins og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins myndu þeir setja „mikinn þrýsting“ á lánardrottnana og auka líkurnar á því að þeir léðu máls á breytingum á lánaskilmálunum. „Nei í þjóðaratkvæðinu væri mikilvægt skref í átt að betri samningi,“ sagði hann.

Merkel vill ekki viðræður fyrir þjóðaratkvæðið

Fregnir hermdu í gær að Tsipras hefði sent lánardrottnunum bréf þar sem hann léði máls á því að samþykkja flesta af skilmálunum sem þeir höfðu sett fyrir frekari aðstoð við Grikkland áður en hann tilkynnti um síðustu helgi að skilmálarnir yrðu bornir undir þjóðaratkvæði.

Angela Merkel, kanslari Þýskalands, sagði að ekki yrði hægt að semja um frekari aðstoð við Grikkland fyrr en þjóðaratkvæðagreiðslunni lyki. Francois Hollande, forseti Frakklands, hvatti hins vegar til „tafarlausra samninga“ til að leiða deiluna til lykta.

Fréttaskýrandi breska ríkisútvarpsins sagði að í bréfinu til lánardrottnanna léði gríski forsætisráðherrann máls á því að samþykkja skilmálana ef þeir féllust á nokkrar breytingar. Nýjasta tilboð hans væri háð því að lánardrottnarnir yrðu við beiðni Grikkja um tveggja ára aðstoð til viðbótar að andvirði rúmra 29 milljarða evra, jafnvirði 4.300 milljarða króna. Tsipras mun einnig hafa óskað eftir endurskipulagningu skulda og breytingum sem talið er að önnur evrulönd ljái ekki máls á núna.

Gríski forsætisráðherrann lagði nýja tilboðið fram daginn eftir að Grikkland lenti í vanskilum við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Frestur Grikklands til að greiða afborgun af láni frá AGS upp á 1,6 milljarða evra (236 milljarða króna) rann út án þess að greiðsla bærist. Þetta er í fyrsta skipti sem Evrópuland lendir í vanskilum við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Einu löndin sem eru í vanskilum við sjóðinn eru Afríkuríkin Súdan, Sómalía og Simbabve.

Minni andstaða við skilmálana í Grikklandi

Ný skoðanakönnun bendir til þess að andstaðan við lánaskilmála lánardrottnanna hafi minnkað eftir að grísk stjórnvöld ákváðu á sunnudaginn var að loka bönkum og koma á fjármagnshöftum. Fyrir fjármagnshöftin sögðust 57% ætla að greiða atkvæði gegn skilmálunum og 30% ætluðu að samþykkja þá. Í könnun, sem gerð var í fyrradag, sögðust 46% ætla að greiða atkvæði gegn skilmálunum, 37% sögðust ætla að styðja þá en 17% höfðu ekki gert upp hug sinn.

Um 20.000 manns söfnuðust saman í miðborg Aþenu í gær til að láta í ljósi stuðning við skilmála lánardrottnanna. Svipaður fjöldi andstæðinga skilmálanna hefur efnt til götumótmæla í borginni síðustu daga.

Framtíð ESB „ekki í veði“

Talsmaður Thorbjørns Jagland, framkvæmdastjóra Evrópuráðsins, sagði að þjóðaratkvæðið fyrirhugaða í Grikklandi stæðist ekki evrópskar reglur um þjóðaratkvæðagreiðslur. Boðað hefði verið til atkvæðagreiðslunnar með of skömmum fyrirvara og spurningarnar sem lagðar væru fyrir grísku þjóðina væru ekki nógu „skýrar og skiljanlegar“.

Angela Merkel sagði að gríska fjármálakreppan væri alvarlegt vandamál en stefndi ekki Evrópusambandinu í hættu. „Heimsbyggðin fylgist með okkur. En framtíð Evrópusambandsins er ekki í húfi.“

Valdis Dombrovskis, varaforseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, tók í sama streng. „Hvernig sem þetta fer í Grikklandi er ég viss um að efnahags- og myntbandalag Evrópusambandsins komist klakklaust í gegnum þetta,“ sagði Dombrovskis, sem er fyrrverandi forsætisráðherra Lettlands. Hann kvaðst einnig telja að samkomulag næðist við Grikki fyrir 20. júlí þegar þeir eiga að greiða næstu afborgun af láni frá Evrópusambandinu. Þá á Grikkland að greiða Evrópska seðlabankanum 3,46 milljarða evra (550 milljarða króna).

Aldraðir flykktust í bankana

Glundroði ríkti fyrir utan marga banka í Grikklandi í gær þegar þúsundir aldraðra Grikkja biðu í röðum eftir því að fá tækifæri til að taka út peninga fyrir lífsnauðsynjum.

Alexis Tsipras, forsætisráðherra Grikklands, tilkynnti á sunnudaginn var að grískir bankar yrðu lokaðir út vikuna til að koma í veg fyrir bankahrun eftir að Grikkir tæmdu hraðbanka landsins vegna fjármálakreppunnar. Skv. fjármagnshöftum sem gríska stjórnin greip til geta Grikkir tekið út allt að 60 evrur (8.800 krónur) á dag á hvert greiðslukort. Þar sem margir aldraðir Grikkir eiga ekki greiðslukort var ákveðið að opna banka til að gera lífeyrisþegunum kleift að taka út allt að 120 evrur (17.700 krónur) sem eiga að duga þeim út vikuna.

„Ég var sjómaður í 50 ár og nú þarf ég betla 120 evrur,“ sagði einn öldunganna. „Ég á enga peninga fyrir lyfjum handa konunni minni sem fór í uppskurð og er veik.“

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert