Glæpur að mæta ekki í skólann?

Öldungadeildarþingkonan Kamala Harris, sem sækist eftir tilnefningu Demókrataflokksins fyrir forsetakosningarnar í Bandaríkjunum á næsta ári, reyndi það á eigin skinni í vikunni að ekki er tekið út með sældinni að skella sér í þann auruga slag; hverjum steini er velt við.
Þannig er mál með vexti að fram er komið myndband frá árinu 2010, þegar Harris starfaði sem saksóknari í San Francisco, þar sem hún ver þá ákvörðun sína að sækja foreldra barna sem skrópa í skólanum til saka. „Það að barn njóti ekki menntunar er ígildi glæps,“ segir hún í myndbandinu og bætir við að ábyrgðin liggi ekki hjá börnunum sjálfum, heldur foreldrum þeirra. Sem má sjálfsagt í flestum tilvikum til sanns vegar færa.

Í myndbandinu talar hún einnig af léttúð um atvik þegar hún sendi lögmann af skrifstofu saksóknara til að hrella heimilislausa einstæða móður fyrir þær sakir að börn hennar létu sig vanta í skólann. Bros færist yfir andlit Harris þegar hún rifjar upp að hún hafi gefið undirsáta sínum fyrirmæli um að „vera grimmur á svip“, þannig að móðirin myndi taka hótunina alvarlega, það er að hún yrði send í fangelsi tæki hún ekki þéttingsfast á málinu hið snarasta.

Í öðru myndbandi sést Harris draga dár að vinstrimönnum fyrir að vilja „byggja skóla en ekki dýflissur“ og „verja meira fé til skólamála en fangelsismála“ og gefa í skyn að fólk sem aðhyllist slík sjónarmið sé einfaldir upphrópendur sem skilji ekki hvernig koma megi í veg fyrir glæpi.

Harris hefur sætt gagnrýni fyrir þessa hörðu sýn sína á tilveruna og þykir sumum hún þörf áminning um það að saksóknarar verði sjaldnast góðir stjórnmálamenn; þá skorti hæfni og eftir atvikum vilja til að miðla málum. Í þessu sambandi hafa menn dustað rykið af gömlu klisjunni: „Þegar allt sem þú átt er hamar sérðu ekkert nema nagla.“ Með því er átt við að þegar einhver öðlast vald til að sækja fólk til saka fari hann að sjá glæpi í hverju horni.

Vildi ekki breytingar

„Þegar framfarasinnar hvöttu hana til að beita sér fyrir breytingum á lagakerfinu þagði Harris ýmist eða var hugmyndunum andvíg. Hún barðist líka á hæl og hnakka til að halda röngum dómum til streitu sem komnir voru til vegna misferlis innan kerfisins,“ skrifar blaðamaðurinn Lara Bezalon í New York Times um embættisfærslur Harris meðan hún var saksóknari.
Bent hefur verið á að börn fátækra og ómenntaðra foreldra séu líklegri til að skrópa í skóla en börn vel stæðra og langskólagenginna foreldra og fyrir vikið sætir Harris gagnrýni fyrir að ráðast á garðinn þar sem hann er lægstur.

Hún hefur meðal annars fengið ákúrur frá innflytjendum en sjálf er hún af indversku og jamaísku foreldri en móðir hennar og faðir settust að í Bandaríkjunum snemma á sjöunda áratugnum áður en Harris fæddist árið 1964. Ekki ólst hún þó upp í örbirgð en móðir hennar var vísindamaður sem fékkst við rannsóknir á brjóstakrabbameini og faðirinn hagfræðiprófessor við Stanford-háskóla.

Einnig hefur verið bent á að fjölmargar ástæður geti verið fyrir því að börn mæta ekki í skólann; ekki þurfi endilega að vera um áhugaleysi eða uppreisn að ræða; börn geti þurft að vinna til að framfleyta sér og fjölskyldum sínum, þau glímt við andlega og/eða líkamlega vanlíðan og búið við erfið skilyrði.

„Með hliðsjón af félagslegum veruleika er hugmyndin um að sekta eða fangelsa foreldra vegna fjarveru barna þeirra úr skóla bæði grimm og óskynsamleg,“ segir blaðamaðurinn Nathan Robinson í grein í breska blaðinu The Guardian. „Hún beinist að fátækustu og örvæntingarfyllstu foreldrunum, og sneiðir alfarið hjá rót vandans. Enda þótt hugmyndin verði til þess að draga úr skrópi, varpar hún enn frekari byrðum á herðar þeirra sem eru verst staddir í samfélaginu. Þess utan er ekki einu sinni ljóst hvort markmiðið næst í sjálfu sér, þar sem rannsóknir benda til þess að jafnvel þótt aðgerðir af þessu tagi dragi úr skrópi barns til skemmri tíma litið er það að koma fyrir dómara af þessum sökum ekki til þess fallið að hjálpa barninu að brautskrást eða komast hjá glæpum.“

Rifjað hefur verið upp í þessu sambandi að árið 2014 lést móðir, Eileen DeNino að nafni, í fangelsi í Pennsylvaníu eftir að henni var stungið í steininn fyrir að geta ekki greitt sekt vegna fjarveru barna sinna frá skóla. Fjölskyldan höfðaði í framhaldinu mál og þar kom fram að fangaverðir neituðu DeNino um lyf enda þótt fyrir lægi að hún þjáðist af of háum blóðþrýstingi.

Lögfrótt lótusblóm

Kamala Harris er lögfræðingur að mennt, lauk námi frá Kaliforníuháskóla árið 1989. Það gerði hún, að eigin sögn, til að geta setið við borðið þar sem ákvarðanir eru teknar. Hún hóf störf hjá saksóknaraembættinu í Alameda-sýslu árið 1990. Harris var saksóknari í San Francisco árin 2004-11 og dómsmálaráðherra ríkisins 2011-17, þar til hún var kjörin á þing fyrir Demókrataflokkinn.
Nafnið Kamala er úr sanskrít og merkir lótusblóm.