Sam Salehpour, verkfræðingur hjá Boeing-flugvélaverksmiðjunum, ljóstraði því upp fyrir bandarískri þingnefnd í gær að hann hefði sætt áreiti og hótunum af hálfu yfirmanna sinna og samstarfsmanna eftir að hann vakti opinbera athygli á brotalöm á öryggismálum farþegaflugvéla þessa stærsta flugvélaframleiðanda heims sem veltir tæpum 67 milljörðum dala ár hvert og hefur á 140.000 starfsmönnum að skipa.
„Við vitum að við eigum mikið verk fyrir höndum og við erum að bregðast við því um gervallt fyrirtækið,“ sagði í yfirlýsingu frá Boeing í kjölfar þingnefndarfundarins áðurnefnda sem meðal annars spratt af því atviki þegar hluti skrokks glænýrrar Boeing 737 Max 9-farþegaþotu Alaska Airlines brotnaði af við flugtak í janúar.
Sluppu farþegar þeirrar vélar með skrekkinn en atvikið leiddi til aflýsinga mörg þúsund flugferða Boeing-véla sem rifjaði þegar upp sársaukafull stórslys Max 8-véla árin 2018 og '19 sem urðu samtals 346 manns að aldurtila.
Yfirlýsing Boeing hljómaði nógu auðmjúklega út á við – innan veggja flugvélaframleiðandans var raunin hins vegar önnur. Þar var allt á suðupunkti og Salehpour fékk að heyra það frá yfirmönnum sínum, þar af einum sem hringdi í hann og las honum pistilinn í 40 mínútur. Þá var nöglum stungið í hjólbarða bifreiðar hans á stæði við starfsstöð hans hjá Boeing.
Salehpour á að baki sautján ára starf hjá flugvélaframleiðandanum og lagði það fúslega fram fyrir þingnefndinni að honum hefði einfaldlega verið „sagt að þegja“ eftir að hann tók að benda á alvarlega annmarka á öryggismálum framleiðslunnar – farþegavéla sem flytja milljónir farþega hvert ár.
„Ég var hunsaður, mér var sagt að vera ekki að búa til tafir,“ segir Salehpour sem var færður til í starfi eftir að hann byrjaði að vera með það sem stjórnendur Boeing töldu leiðindi. Þeir þurftu að standa skil á sínu gagnvart hluthöfum, líklega hörðustu húsbændum vestræns atvinnulífs.
„Þar ríkir ekki öryggismenning [e. safety culture] sem þér er álasað fyrir að vekja máls á hlutum,“ segir verkfræðingurinn en öldungadeildarþingmaðurinn Richard Blumenthal, sem stjórnaði vitnaleiðslum fyrir nefndinni, fór ekki í neinar grafgötur með alvarleika málsins og sagði frásögn Salehpours grafalvarlega, jafnvel áfall. Kallaði hann framburðinn fyrir nefndinni „augnablik uppgjörsins“ fyrir Boeing.
Talsmenn flugvélaframleiðandans kannast hins vegar ekki við neinar krossfestingar innan fyrirtækisins. Þar ríki óttalaus tilkynningastefna hvað allar brotalamir varði. Hefnd fyrir að vekja athygli á því sem betur mætti fara sé „stranglega bönnuð“ enda hafi slíkum tilkynningum fjölgað um 500 prósent síðan í janúar.
„Við leggjum áfram öryggi og gæði ofar öllu og miðlum upplýsingum gegnsætt til eftirlitsaðila, viðskiptavina og hluthafa,“ segir í yfirlýsingu Boeing.