Skaflinn hvarf ekki í 80 ár

Söguleg gögn benda til að snjóskaflinn í Gunnlaugsskarði í Esjunni hafi aldrei horfið á tímabilinu frá 1850 til og með 1929. Á tímabilinu 1932 til 1947 hvarf skaflinn oftast og svo nokkrum sinnum til 1964. 

Þetta kemur fram í samantekt á vef Veðurstofunnar. Heimildamenn voru Jón Erlendsson, bóndi á Mógilsá frá um 1863 og fram yfir 1920, Jón Eyþórsson veðurfræðingur sem fylgdist með skaflinum 1929 til 1964, Vigfús Guðmundsson bóndi á Keldum sem fylgdist með skaflinum 1929 til 1951 og Páll Bergþórsson veðurfræðingur sem hefur fylgst með skaflinum síðan um 1960. Greinarhöfundur er ekki tilgreindur.

Tók að hverfa um 1930

Skaflinn var horfinn í lok september eftir sólríkt sumar.

„Fylgst hefur verið með skaflinum í Gunnlaugsskarði síðan á 19. öld og til eru skráðar samtíma athuganir frá því skaflinn tók upp á því að hverfa kringum 1930. Helstu niðurstöður eru þær að skaflinn hvarf líklega aldrei eftir 1850 þar til hann hvarf í fyrsta skipti svo vitað sé árið 1929. Á tímabilinu 1932 til 1947 hvarf skaflinn oftast og svo nokkrum sinnum til 1964. Frá 1965 til 1997 hvarf skaflinn aldrei en yfirleitt alltaf 1998 til 2012. Það virðist mjög greinilegt að á köldu tímabilunum lifir skaflinn og þá þeim hlýju hverfur hann,“ segir í greininni um skaflinn.

Ekki algild regla

„Þótt skaflar í Esjunni geti verið mælikvarðar á gæði sumartíðar á Reykjavíkursvæðinu, hvort og hve lengi þeir lifa fram á haust, þá er það ekki algild regla. Á köldum tímabilum hefur skaflinn tilhneigingu til að festa sig í sessi. Snjórinn þykknar þá ár frá ári og harðnar. Þá þarf nokkur hlý sumur til að skaflinn taki upp á því að fara að hverfa aftur. Haustið 2015 var skaflinn óvenju stór, um 500 m langur og yfir 5 m þykkur. Þessi skafl lifði, þrátt fyrir vætutíð og milt veður. Hann minnkaði ár frá ári þar til hann hvarf nú um 25. september,“ segir þar m.a.

Hlýskeið og kuldaskeið

Þegar horft sé á þróun ársmeðalhita frá því hitamælingar hófust á Íslandi um miðja 19. öld komi í ljós að það hafi skipst á hlý og köld tímabil.

„Það var tiltölulega milt veður hér á landi um 1850 og svo aftur um 1940. Hins vegar var hér kuldi 1870 til 1920 og svo aftur 1965 til 1990. Á heildina litið hefur hiti einnig farið hækkandi samfara aukningu koltvísýrings í andrúmslofti, þ.e. hlýju tímabilin hafa farið hlýnandi og þau köldu eru mildari. Afleiðing veðurfarsbreytinga er mjög greinileg í því að jöklar hafa hörfað og birtist sem minnkandi snjór til fjalla að sumarlagi. Íbúar Reykjavíkursvæðisins geta fylgst með þessum breytingum í sínu nánasta umhverfi í sumarfönnum Esju,“ segir þar jafnframt.

• Blogga um frétt