Zetan lifir enn góðu lífi í ítölskunni. Palazzo. Piazza. Pizza. Allt er þetta magnað í Mílanó, þessari óopinberu höfuðborg N-Ítalíu. Hallirnar, torgin, pítsurnar. Svo ekta, engar -ts-eftirlíkingar. Bara zetur. Unnur H. Jóhannsdóttir upplifði nokkrar.
Það má samt finna bragð af eftirlíkingunum í Mílanó, þær eru góðar, frumgerðirnar bara enn betri. Eins og Piazza del Duomo eða Dómkirkjutorgið þar sem Dómkirkjan stendur, sú þriðja stærsta í heiminum. Í einu orði sagt guðdómleg bygging sem varla er hægt að lýsa. Amen er eina orðið sem virðist við hæfi eftir að hafa barið hana augum, svo fullkomin er hún – í svo skemmtilega skrautlegu en gotnesku jafnvægi að það er erfitt að ímynda sér að hönnun hennar og bygging hafi tekið um 500 ár. En frá árinu 1386 sigldi kirkjuskipið í gegnum fjölmarga hugmyndastrauma og stefnur sem ríktu í byggingarlist á þessu tímabili, arkítektar og hönnuðir fæddust og dóu, kannski með viðkomu í kirkjunni, en Dómkirkjan í Mílanó hefur lifað þá alla og lifir enn í dag sem minnisvarði um ótrúlega hæfileika, hæfni og sköpunargáfu manneskjunnar á jafnvel hinum myrku miðöldum í Evrópu – það er ekki lengra síðan. Og um sköpunina og byggingartæknina er hægt að fræðast á Duomo safninu sem er í Palazzo Reale og sjá fleiri listsýningar. Um þessar mundir er þar til dæmis áhugaverð sýning á verkum rússneska abstraktmálarans og frumkvöðulsins Wassilys Kandinskys.
Skammt frá torgi hinnar himnesku dómkirkju er annars konar himnaríki, sérstaklega fyrir konur. Þegar gengið er í gegnum hið tilkomumikla Arch of Triumph raða sigurvegarar ítalskrar verslunar sér hlið við hlið og inn á milli ítalskir hönnuðir. Þetta er Galleria, ein af kringlum Mílanóborgar, ómótstæðileg blanda af yfirbyggðum verslunargötum þar sem finna má alþjóðlegar verslunarkeðjur, sérverslanir, listagallerí, kaffihús og veitingastaði auk götulistamanna.
Á hinum endanum er annað torg og á því er stytta af vel þekktum manni í veraldarsögunni, Leonardo da Vinci. Það fer vel á að hafa þennan lista- og vísindamann fyrir framan hið sannkallaða hús listagyðjunnar þótt það láti ekki jafnmikið yfir sér og dómkirkjan, enda var það aðeins tvö ár í byggingu, 1776–1778. Scala-leikhúsið er fyrir löngu orðið að gæðamerki í óperunni, þar sem hin klassíska sönglist, ballett og sviðslist renna saman í eitt. Svið Scala er eitt hið stærsta á Ítalíu og þykir hið glæsilegasta. Panta þarf miða á sýningar með góðum fyrirvara en húsið sjálft geta ferðamenn skoðað á ákveðnum tímum og er það vel þess virði.
Zetur Mílanó iða ekki aðeins af lífi, þær iða af frumlegum sögum sem tengja saman torgin, hallirnar og pítsurnar – svo úr verður líf. Iðandi mannlíf.
Hátíska í búðunum
Í MÍLANÓ kallast Chanel á við Dolce&Gabbana sem aftur heilsar Giorgio Armani sem kastar kveðju á Prada og fleiri frægir hönnuðir eins Gucci, Fendi og Versace taka einnig undir í þessum fagra kór ásýndar. Vitaskuld eru flest klæðin utan seilingar hins venjulega ferðamanns, vegna verðmiðans, en það er engu að síður gaman að skoða hönnunina og smáatriðin sem skipta svo miklu máli, snerta á efnunum og finna í þeim ríkidæmið. Þó er eitt og annað smálegt eins og sólgeraugu frá þessum þekktu merkjum þar sem verðið er millistéttarlegra, 15.000–30.000 kr., og jafnvel má finna stuttermaboli, eins og einn frá Armani með áþrykktri mynd af kvikmyndastjörnu allra tíma, Marilyn Monroe, sem kostaði 15.000 kr. Aðalverslunargötur hátískunnar eru Via Montenapoleone, Via della Spiga and Via Sant´Andrea ásamt Via Manzoni í hinum fræga Fashion Quadrialatero eða Tískuhverfinu eins og Mílanóbúar einfaldlega nefna hverfið.
Matur og drykkur
BRAGÐLAUKARNIR verða ekki sviknir í Mílanó. Það kemur nánast aldrei fyrir að maður fái þar beinlínis vondan mat. Það er vissulega stigsmunur á kaffihúsum og veitingastöðum og stundum fær ferðamaður -ts-mat á þeim fyrrnefndu en nánast aldrei þeim síðarnefndu. Þar eru bara zetur. Nánast allar bökur með áleggi eru pizzur í Mílanó, en sérstaklega má mæla með þeim sem framreiddar eru á Ristorante Replay á Piazzetta Pattari 2 í miðborginni. Veitingastaðirnir eru þar eru margir góðir eins og Ristorante il Corandolo, Via Dell'Orso 1, þar sem nautasteikin bráðnar í munni. Verðlagið er mjög hagstætt miðað við hið íslenska. Það þarf líka mikla óheppni til þess að lenda á gjörsamlega ómögulegum veitingastað í Mílanó svo verið óhrædd. Látið líka eftir ykkur að smakka ekta ítalskt Dolci, Gelati og Frutti sem eru á íslensku sætindi og eftirréttir, ís og ferskir ávextir.
Safn Leonardos Da Vincis
Það ætti enginn sem hefur áhuga á bæði myndlist og vísindum að láta Museo Nazionale Della Scienza Tecnologia Leonardo Da Vinci, sem bjó um langt skeið í Mílanó, framhjá sér fara. Lífssaga Da Vincis er einstök og margbrotin, hann hefur verið fjölgreindur og uppgötvanir hans, jafnt í hertækni sem og þeirri sem auðveldað gat daglegt líf samferðafólks hans, eru margar mjög merkilegar. Þá mörkuðu rannsóknir hans á náttúrunni og mannslíkamanum tímamót. Í safninu eru margar aðrar góðar sýningar eins og á sögu samgangna, allt frá hestvögnum til orrustuflugvéla sem Fiat smíðaði fyrir ítalska herinn. Einnig er rakin saga nútímafjarskipta, komið inn á stjörnufræði og uppgötvun, þróun og margbreytileika plastsins í iðnhönnun svo eitthvað sé nefnt.
Höf.: Unnur H. Jóhannsdóttir