Í frumvarpi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra til breytinga á gildandi lögum um fiskeldi er alfarið litið fram hjá þeirri hættu sem varað er við í nýrri skýrslu Sameinuðu þjóðanna, sem kynnt var á fundi IPBES, vettvangs stjórnvalda og vísindastefnumótunar um líffjölbreytni og vistkerfi, í París á mánudag.
Þetta er fullyrt í tilkynningu frá Landssambandi veiðifélaga og um leið sagt að eðlilegt væri fyrir íslensk stjórnvöld að líta sér nær.
„Stjórnvöld hafa heimilað uppbyggingu eldis á frjóum norskum laxi í opnum sjókvíum. Dæmin hafa sýnt að lax sleppur úr slíku eldi og gengur upp í ár og blandast villtum stofnum. Með því eyðir hann erfðaeinkennum stofnanna eins og ágengar lífverur gera sem fjallað er um í skýrslu Sameinuðu þjóðanna,“ segir í tilkynningunni.
Augljóst dæmi um þetta sé erfðamengun eldislaxa við litla laxastofna á suðurfjörðum Vestfjarða. Eldislaxinn gangi í árnar og nú hafi fyrstu eldisseiðin mælst í ánum.
„Öll gögn benda til þess að þessir stofnar muni á fáum árum hverfa sem slíkir. Og eftir því sem eldið eykst og fleiri milljónir frjórra laxa eru aldar í opnum kvíum eykst áhættan fyrir þá laxastofna sem fjær liggja.“
Landssambandið gagnrýnir að í frumvarpinu sé ekki fjallað um eldi „á framandi stofni í ótraustum eldisbúnaði sem ógnar fjölbreytileika erfðamengis innlendra laxastofna og hefur ófyrirséð mengunaráhrif á hafið og nálæga nytjastofna“.
Ekkert í vinnubrögðum stjórnvalda undanfarið ár bendi þá til þess að stjórnvöld taki þau málefni sem koma fram í skýrslu Sameinuðu þjóðanna alvarlega.
„Þvert í móti hafa grundvallarbreytingar verið gerðar á frumvarpinu sem ganga í þá átt að veikja varnir fyrir umhverfið og opna fyrir áhrif stjórnmála og norskra stórfyrirtækja á áhættumat um erfðablöndun. Umsögn og meðferð umhverfisnefndar Alþingis á málinu er síðan kapítuli út af fyrir sig, enda voru einu sérfræðingarnir sem nefndin kallaði á sinn fund, þeir sem hafa verið að vinna launuð störf fyrir sjókvíaeldið.“
Að lokum segir að Alþingi hafi einstakt tækifæri í vor til að móta afgerandi stefnu í málefnum fiskeldis þar sem tekið sé fullt tillit til umhverfisins.
„Marka verður skýra stefnu í lögum um að fiskeldi skuli þróast á sjálfbæran hátt. Þar verði mörkuð sú stefna að öll aukning í sjóeldi verði aðeins leyfð í lokuð kerfi eða með notkun geldstofna. Lög og reglur þurfa að vera þannig að þau verndi umhverfið en veiti ekki erlendum stórfyrirtækjum opið veiðileyfi á villta náttúru Íslands.
Undirlægjuháttur stjórnvalda við umhverfissóðaskap norsku stórfyrirtækjanna er ekki í boði lengur. Skýrsla Sameinuðu þjóðanna er skýr skilaboð um að lengra verður ekki gengið og skorað er á Alþingi að taka þau skilaboð alvarlega.“