Einstakir eða tengdir útgerðaraðilar munu hafa þrjá mánuði til að koma samanlagðri aflahlutdeild tengdra aðila niður fyrir lögbundinn hámarkskvóta verði frumvarp Kristjáns Þór Júlíussonar sjávarútvegsráðherra, sem birt hefur verið í samráðsgátt stjórnvalda, samþykkt. Er þetta stytting frestsins, en gildandi lög gera ráð fyrir sex mánuðum.
Ákvæðið tekur hins vegar ekki gildi fyrr en við lok fiskveiðiársins 2025/2026. Í greinargerð frumvarpsins segir að tilhögunin hafi komið til vegna sjónarmiða um að efni frumvarpsins hafi „íþyngjandi áhrif á atvinnustarfsemi sem byggð hefur verið upp í samræmi við núgildandi lög“ og þykir rétt að koma til móts við kröfu um aðlögunartíma til þess að koma í veg fyrir tjón sem aðilar kunna að verða fyrir.
Þá segir í frumvarpinu að tengdir aðilar séu meðal annars þeir „aðilar, þar sem annar aðilinn, einstaklingur eða lögaðili, á beint og/eða óbeint meiri hluta hlutafjár eða stofnfjár í hinum aðilanum eða fer með meiri hluta atkvæðisréttar“. Jafnframt á þetta við um tilvik þar sem annar aðilinn, einstaklingur eða lögaðili, hefur með öðrum hætti raunveruleg yfirráð yfir hinum.
Fram kemur í greinargerð frumvarpsins yfirlit yfir helstu eigendur aflaheimilda í bæði aflamarkskerfinu og krókaaflamarkskerfinu.
Hámark aflahlutdeildar einstakra eða tengdra útgerðaraðila samkvæmt lögum um stjórn fiskveiða má ekki fara yfir 12% af samanlögðu heildarverðmæti aflahlutdeilda allra tegunda. Þá má aflahlutdeild í þorski ekki fara yfir 12%. Í ýsu, ufsa, grálúðu, steinbít, síld og loðnu má hún ekki fara yfir 20% og í karfa ekki yfir 35%.
Heildarkrókaaflahlutdeild einstakra eða tengdra aðila má ekki fara yfir 5% af samanlögðu heildarverðmæti krókaaflahlutdeilda. Þá má krókaaflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra eða tengdra aðila ekki fara yfir 4% í þorski og 5% í ýsu.
Samkvæmt frumvarpinu mun umfarmaflahlutdeild falla niður fylla aðilar ekki skilyrðin innan þriggja mánaða. „Slík kvöð ætti að hafa þau áhrif að aðili geri ráðstafanir til að koma sér niður fyrir lögbundið hámark innan tímafrestsins. Í núgildandi reglum hefur aðili sex mánuði til að koma sér niður fyrir hámarkið en ekki er talin þörf á að hafa svo langan frest þar sem flutningur aflahlutdeildar gengur mun hraðar fyrir sig en fyrst þegar reglur um hámark tóku gildi,“ segir í greinargerðinni.