Frestur til að sækja um uppfærslu skipstjórnarréttinda í samræmi við breytt lög rennur út 1. janúar 2021.
Fyrsta september tóku gildi breytingar sem Alþingi samþykkti í desember í fyrra á lögum um áhafnir íslenskra fiskiskipa, varðskipa, skemmtibáta og annarra skipa. Með samþykkt frumvarpsins var skilgreiningu í lögum á hugtakinu smáskip breytt þannig að þau teljast nú vera skip sem eru fimmtán metrar að skráningarlengd eða styttri í stað tólf metra áður.
Frumvarpinu fylgdi einnig bráðabirgðaákvæði og er þar skipstjórnar- og vélstjórnarmönnum, sem hafa skírteini til að starfa á skipum sem eru styttri en tólf metrar að skráningarlengd, gefinn frestur til fyrsta janúar 2021 til að fá uppfærslu réttinda til að gegna sömu störfum á skipum sem eru fimmtán metrar að skráningarlengd.
Þeir sem hyggjast sækja um uppfærslu skipstjórnarréttinda úr 12 metrum og styttri í fimmtán metra og styttri þurfa að uppfylla sett skilyrði og er krafist þess að umsóknaraðili þurfi að hafa verið lögskráður sem skipstjóri í að minnsta kosti 12 mánuði, uppfylli kröfur laga og reglugerðar um aldur, menntun og heilbrigði, hafi lokið öryggisfræðslunámi smáskipa og lokið viðurkenndu námskeiði í skyndihjálp.
Þá er gert ráð fyrir að þeir einstaklingar sem hófu nám til réttinda eftir 1. september 2020 fái sjálfkrafa uppfærð réttindi í samræmi við breytinguna.
Fram kemur í tilkynningu á vef Samgöngustofu að 30 brúttórúmlesta skipstjórnarskírteini, eða pungaprófið gamla, verði ekki lengur gefin út, vegna þess að skip eru ekki lengur mæld í brúttórúmlestum. Þeir sem eru handhafar slíks atvinnuskírteinis til skipstjórnar eiga rétt á að fá útgefið skírteini til að vera skipstjóri á skipum sem eru 15 metrar og styttri að skráningarlengd í strandsiglingum. Sama gildir um þá einstaklinga sem hafa starfað á skipum undir 30 brúttórúmlestum, en yfir 15 metrum að skráningarlengd.
Þeir sem eru handhafar slíkra réttinda þurfa ekki að sækja um uppfærslu réttinda heldur verður áletrun nýrra skírteina breytt þegar þau koma til endurnýjunar hjá Samgöngustofu.
Breytingin hefur einnig áhrif á atvinnuskírteini smáskipavélavarða á fiskiskip og önnur skip. Þau réttindi miðuðust áður við 12 metra og styttra og 750 kW en miðast nú við 15 metra og styttri og 750 kW. Ekki þarf að sækja um ný atvinnuskírteini vegna þessa, en þau verða uppfærð við endurnýjun hjá Samgöngustofu. Hins vegar þarf umsækjandi – við endurnýjun skírteinanna – að sýna fram á að hafa lokið öryggisfræðslunámi smáskipa hjá Slysavarnaskóla sjómanna eða öðrum viðurkenndum þjálfunaraðila og viðurkenndu námskeiði í skyndihjálp.
Hætt hefur verið að gefa út sérstök atvinnuskírteini á sjókvíavinnuskip, en þau falla nú undir sömu ákvæði og önnur skip. Þar af leiðandi eiga þeir sem eru handhafar sérstakra skipstjórnar- og vélstjórnarréttinda á sjókvíavinnuskip rétt á að fá útgefin sambærileg réttindi.