Sjómannasambandið vonar að hægt verði að semja um kaup og kjör sinna félagsmanna fyrir sjómannadaginn, 6. júní næstkomandi. Samningar sjómanna við Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi hafa verið lausir frá 1. desember 2019.
Valmundur Valmundsson, formaður sambandsins, segir það efst á baugi í kröfum sjómanna að afli sem seldur er skyldum aðilum á svokölluðu verðlagsstofuverði hækki.
Í dag miðast fiskverð að jafnaði við 80% af vegnu meðalverði á grundvelli magns síðastliðinna þriggja mánaða á innlendum fiskmarkaði, að frádregnum 5% kostnaði við skilaverð markaðar.
Krafa sjómanna er að þetta hlutfall hækki eða að allur afli verði seldur á markaði.
„Síðan er uppsjávarfiskurinn alveg sérstök umræða, það blasir við að þar ríkir mikið vantraust á milli manna,“ segir Valmundur.
Þá hafa lífeyrisréttindi sjómanna verið í brennidepli en sjómenn, einir stétta, eru með 12% iðgjald í lífeyrissjóð á meðan 15,5% gildir á almennum vinnumarkaði.
Greint hefur verið frá því að nokkrar útgerðir hygðust greiða leiðréttingu á aflahlut eftir vel heppnaða loðnuvertíð í vetur en Félag skipstjórnarmanna taldi fyrsta verð varlega áætlað. Að sögn Valmundar hefur uppgjör á loðnuvertíðinni farið fram hjá þeim sem því lofuðu þó að hægt sé að rífast um verð fram og til baka. „Allavega stóðu menn við það sem þeir sögðu, þeir sem fengust til að segja að þeir myndu gera upp afurðaverðið eftir á. Það hefur gengið eftir enda seldist allt einn, tveir og þrír,“ segir Valmundur.
Hann segir að enn sem komið er virðist ekki hafa verið vilji til að grípa til aðgerða þó að samningar hafi verið lausir í lengri tíma.
„En auðvitað kemur að því að menn fái nóg af því að vera samningslausir í mörg ár,“ segir Valmundur.
Kjaradeila SFS og Sjómannasambandsins er komin á borð ríkissáttasemjara þar sem er fundað einu sinni í viku, stundum oftar. Valmundur segir fjölda krafna báðum megin við borðið en viðræður séu í raun skammt á veg komnar. Fjórir eða fimm fundir hafa verið haldnir með ríkissáttasemjara.
„Við einsettum okkur að klára þetta fyrir sjómannadaginn, ég er nú ekki viss um að það klárist en hver veit.“
Þá segir Valmundur að ýmsar kröfur hafi komið fram hjá SFS en taktlausast þykir honum að gera kröfu um að sjómenn taki þátt í að greiða veiðigjöld og önnur opinber gjöld.
„Kröfurnar sem mest fara í taugarnar á okkur, ef svo má segja, er að þeir vilja að við förum að borga með þeim í auðlindagjöldum og kolefnisgjöldum og öllu slíku, að það verði tekið af hlutnum okkar líka.
Menn verða að átta sig á því að áður en veiðigjald er reiknað er ýmislegt dregið frá, þar á meðal laun sjómanna. Ef við færum að greiða með þeim veiðigjöldin, þá lækkar hluturinn okkar og þar með það sem dregið er frá reiknigrunninum svo að veiðigjöld hækka. Sem er ekki eitthvað sem útgerðin vill. Kannski er þeim sama ef við borgum þetta fyrir þá, ég veit það ekki.“
Þá bendir Valmundur á að samningar Sjómannasambandsins eru lausir við sambátaeigendur og hafa verið í mörg ár.