Kapp ehf. hef­ur að und­an­förnu unnið að end­ur­bót­um á kæli­kerfi Tjalds SH-270 og hef­ur magn freons um borð minnkað um 98,5%. Fram­kvæmda­stjóri út­gerðar­inn­ar seg­ir um að ræða mikið fram­fara­skref í ör­ygg­is- og meng­un­ar­vörn­um.

„Ég átti erfitt með að trúa því hversu mik­il meng­un er af þess­um gös­um,“ seg­ir Daði Hjálm­ars­son, fram­kvæmda­stjóri KG fisk­verk­un­ar á Rifi á Snæ­fellsnesi, um breyt­ing­ar á kæli­kerf­inu í skipi fyr­ir­tæk­is­ins Tjaldi SH-270. Áður voru um borð tvö tonn af freoni en nú aðeins 30 kíló.

Í sum­ar lögðu starfs­menn Kapps ehf. loka­hönd á breyt­ing­arn­ar í skip­inu og seg­ir Daði um­bæt­urn­ar hafa verið gerðar í tveim­ur skref­um. Þá hafi kerf­inu verið breytt þannig að freon sé aðeins í lokuðu kerfi sem ann­ast kæl­ingu en síðan sé stuðst við glý­kol í dreifi­kerf­inu sem kæl­ir lest­ina og kom­ast efn­in aldrei í snert­ingu hvort við annað.

„Við erum með spírala í lest­inni og svo hef­ur verið keyrður kælimiðill í gegn­um alla spíral­ana og núna keyr­um við bara frost­lög sem er kæld­ur uppi með varma­skipt­um og þá ertu bara með pínu­litla pressu sem er með ein­hverju freontengdu efni. Það er mjög lítið af gasi,“ út­skýr­ir Daði.

Tjald­ur SH-270 hef­ur verið far­sælt línu­skip allt frá því það var smíðað fyr­ir KG fisk­verk­un árið 1992. Ljós­mynd/​Gret­ar Þór Sæþórs­son

Tölu­verð end­ur­nýj­un

Ákveðið var að nýta tæki­færið og yf­ir­fara kerfið í heild og var meðal ann­ars eldri kop­ar­lögn­um flutn­ings­kerf­is­ins skipt út og komið fyr­ir nýrri og ör­ugg­ari lögn­um auk þess sem kælipressa fyr­ir kæli­kerfið var end­ur­nýjuð.

Þá sé það mik­il fram­för í ör­ygg­is­mál­um að losna við að dæla freongasi í leiðslum um allt skip þar sem mun minni hætta er á leka þegar 30 kíló­in eru geymd á af­mörkuðu svæði, að sögn Daða. „Öll þessi gös eru á leiðinni út og gíf­ur­leg meng­un af þessu ef þetta slepp­ur út og því stærra kerfi sem þú ert með, því meiri hætta á að eitt­hvað sleppi út.“

Daði Hjálm­ars­son Ljós­mynd/​Aðsend

Glý­kolið reyn­ist vel

Voru það bara ör­ygg­is­sjón­ar­mið sem réðu för við ákvörðun­ina um að skipta út freon­inu?

„Maður á auðvitað alltaf að reyna að gera bet­ur í meng­un­ar­mál­um og svo er það kostnaður­inn á þess­um efn­um, maður veit ekk­ert um fram­haldið en þetta er alltaf að verða dýr­ara. Ég hugsa að þótt maður sjái ekki sparnaðinn eins og er þá sé mik­ill sparnaður að þessu,“ seg­ir Daði.

Freonið sem skipt er út er hægt að geyma og nýta í litla kæli­kerf­inu á kom­andi árum og mun því ekki þurfa að fjár­festa í nýju gasi.

Daði seg­ir það hafa komið sér veru­lega á óvart hversu hátt CO2-gildi freons hafi verið (jafn­gildi gróður­húsa­áhrifa af kolt­ví­sýr­ingi). „Bara eitt kíló af svona gasi – ég er rúm fimm ár að brenna olíu í vél­un­um í bátn­um til að ná sama gildi. Það er bara eitt kíló og þau voru 2.000 um borð. Maður vissi að það væri meiri meng­un en af bens­íni eða dísi­lol­íu en ekki svona miklu meira. Ef maður hefði vitað hversu mik­il meng­un þetta er hefði maður kannski gert þetta fyrr.“

Glý­kol hef­ur verið notað í frost­lög fyr­ir bíla og við af­ís­un flug­véla. Spurður hvort glý­kol reyn­ist vel sem kælimiðill seg­ir Daði svo vera.

Öllum gömlu kop­ar­lögn­un­um var skipt út. Ljós­mynd/​Aðsend

Ljós­mynd/​Aðsend

Kom í stað tré­báta

Tjald­ur hef­ur reynst út­gerðinni vel en skipið var smíðað árið 1992 hjá skipa­smíðastöð Solstrand Slip & Båt­byg­geri A/​S í Tom­refjord í Nor­egi en skrokk­ur­inn er frá Salt­hammer Båt­byg­geri A/​S í Vest­nes. Var skipið af­hent 22. ág­úst en kom fyrst til heima­hafn­ar á Rifi 1. sept­em­ber.

Skipið er tveggja þilfara sér­hæft línu­veiðiskip með línu­véla­sam­stæðu og búnað til heilfryst­ing­ar og salt­fisk­verk­un­ar. Um er að ræða fyrsta sér­hæfða tveggja þilfara línu­veiðiskipið sem smíðað er fyr­ir Íslend­inga og kom Tjald­ur í stað tré­bát­anna Valesku EA 417 og Brynj­ólfs SH 370 auk eins minni tré­báts.

Skerðing­in heill mánuður í út­haldi

Haf­rann­sókna­stofn­un kynnti ráðgjöf sína fyr­ir fisk­veiðiárið 2021/​2022 í júní og kom fram að stærð þorsk­stofns­ins hef­ur verið of­met­in og veiðihlut­fall því van­metið á und­an­förn­um árum auk þess sem nýliðun hef­ur verið of­met­in á síðustu árum. Lagði Haf­rann­sókna­stofn­un því til að ekki yrði veitt meira en 222.373 tonn af þorski á nýju fisk­veiðiári sem hefst 1. sept­em­ber. Það er 13% minnk­un frá ráðgjöf stofn­un­ar­inn­ar í fyrra fyr­ir yf­ir­stand­andi fisk­veiðiár, en þá nam hún 256.593 tonn­um.

Frétt af mbl.is

Gera ráð fyr­ir minni tekj­um í tvö til þrjú ár

Útskýrði stofn­un­in að „eft­ir end­ur­skoðun á stofn­mati í kjöl­far end­ur­mats á afla­reglu var upp­setn­ingu stofn­mats breytt“. Þá kom í ljós að viðmiðun­ar­stofn­inn, sem tal­inn var í fyrra vera 1.208 þúsund tonn, hefði raun­ar verið 19% minni eða 982 þúsund tonn. Stofn­inn er nú tal­inn vera 941 þúsund tonn og sam­drátt­ur því 4,8% milli ára eða 22% miðað við stofn­matið fyr­ir leiðrétt­ingu.

Spurður hvort skerðing í þorskkvót­an­um muni setja svip á grein­ina á Snæ­fellsnesi svar­ar Daði því ját­andi. „Það eiga all­ir bágt með að trúa þess­ari skerðingu því það virðist ekki vera minna af fiski en fyr­ir tveim­ur til þrem­ur árum. Skerðing­in er al­veg heill mánuður í út­haldi fyr­ir þá sem eru bara að veiða þorsk, sem eru flest­ir hérna á svæðinu, hér er bara þorskveiði. Þetta er mikið högg. Það bjóst eng­inn við þessu. Marg­ir voru farn­ir að reikna með tveggja til þriggja pró­senta skerðingu en ekki svona miklu.“