Meira en helmingur af villtum sjóurriða (sjóbirtingi) sem skoðaður hefur verið í sumar við vesturströnd Noregs er þakinn svo mikið af laxalús að það kann að hafa í för með sér alvarlegar afleiðingar fyrir fiskinn. Lúsin ratar í sjóurriðann úr sjókvíum laxeldis við norsku strandlengjuna.

Þetta kemur fram í bráðabirgðaskýrslu um vöktun útbreiðslu laxalús í Noregi. Fram kemur í færslu um bráðabirgðaniðurstöðurnar á vef norsku hafrannsóknastofnunarinnar, Havforskningsinstituttet, að endanleg skýrsla um laxalús á laxfiskum verður birt í haust.

Mesta tíðni laxalús á sjóurriða er að finna á svæðinu milli Boknafjarðar sem er norður af Stafangri og Norðurfirði sem er suður fyrir Álasund. Verst er staðan í Sognfirði, en það hefur verið tilfellið áður. Vöktun sjóurriða heldur áfram á svæðum sunnar en vöktun hófst í þessum mánuði norðar í landinu, segir Rune Nilsen, sem er ábyrgðarmaður vöktunarinnar hjá norsku hafrannsóknastofnuninni, í kynningunni.

Töluvert af laxalús fannst á unglaxi á leið úr ám út á haf í Hardangerfirði, en þó nokkuð minna en árið 2021. Í Bokna-, Raumsdals- og Þrándheimsfirði var laxalús á flestum unglöxum. Tekið er þó fram að fáir fiskar voru kannaðir í Raumsdalsfirði.

Nærmynd af bakugga sjóurriða. Ef vel er að gáð sjást nokkrar lýs og er bakugginn er með áberandi áverka. Havforskningsinstituttet/Rune Nilsen

Nálægð við sjókvíar veldur mun

Töluvert meira er um laxalús á sjóurriða en unglaxi og ræðst það fyrst og fremst af því hvar fiskurinn dvelur, útskýrir Nilsen í færslunni.

Þegar ungviði villtra laxa eru orðin nógu stór til að fara úr ánum syndir unglaxinn hratt í gegnum firðina og heldur út á sjó. Sjóurriðinn heldur sig hins vegar í fjörðunum og meðfram ströndinni stærri hluta ársins. „Á þessu svæði eru einnig fiskeldisstöðvarnar þaðan sem lúsin kemur,“ segir hann.

„Sjóurriði sem hefur sína fyrstu göngu og er um 20 til 30 grömm er oft með tugi laxalúsa á uggum og líkama. Í mörgum tilfellum eru fleiri en 100 laxalýs á hverjum einstaklingi,“ segir Nilsen.

Sjóurriði með laxalús. Havforskningsinstituttet/Rune Nilsen

Þrátt fyrir lúsin sé á þessum tíma ekki fullþroskuð veldur umfangið samt skemmdum á uggum og opin sár á fiskunum. Rannsóknir á litlum laxfiskum sýna að fleiri en 0,1 laxalús á hvert gramm líkamsþyngdar í fisks veldur vandamálum á byrjunarstigi. Það getur verið banvænt fyrir fiskinn fari magnið yfir 0,3 lús á hvert gramm af líkamsþyngd.

„Í náttúrunni hefur sjóurriði tækifæri að leita í ferskvatn, umhverfi sem laxalús þolir ekki, og vitum við því ekki með vissu hvort sá mikli lúsafjöldi sem við sjáum á sjóurriða leiði til dauða. Það er engu að síður ljóst að þeir geta ekki dvalið lengi í fjörðunum án þess að eiga í vandræðum með laxalús,“ útskýrir Nilsen.

Sama ættkvísl

„Urriðinn (Salmo trutta) er náskyldur laxinum (Salmo salar) og tilheyra þeir sömu ættkvíslinni,“ segir á vísindavef Háskóla Íslands.

Um mun á sjóurriða (sjóbirtingi) og vatnaurriða segir: „Sjóurriðinn er til dæmis meiri sundfiskur en vatnaurriðinn. Sjóurriðinn ferðast talsverðar vegalengdir úr ám og niður í sjó og hefur því straumlínulagaðri vöxt en vatnaurriðinn. Sjóurriðinn er silfurgljáandi á hliðum og hvítur á kvið en staðbundnir vatnaurriðar eru yfirleitt gulir eða brúnir að lit, með svarta og rauða depla á baki og hliðum.“

Tengdar fréttir

Fiskeldi

Heldur kynningarfund um eldisfrumvarp

• Ótímabundin leyfi verði líklega ekki gefin út
• Sjókvíaeldi stefnir í átt að samþættri hringrás
• Ræða um rekstrarleyfi til 16 ára
• Mikilvægt að endurskoða leyfi til lagareldis

» Fleiri tengdar fréttir

• Blogga um frétt