Stærsta áskor­un ís­lensks sjáv­ar­út­vegs til framtíðar er hvort hann ætli að halda áfram að iðnvæðast þannig að hann geti tryggt stöðugt fram­boð afurða, all­an árs­ins hring, eða það sem kallað er 365. Þetta er mat Þor­steins Más Bald­vins­son­ar, for­stjóra Sam­herja.

Þor­steinn hélt ræðu á sjáv­ar­út­vegs­deg­in­um sem fram fór á Hilt­on Nordic í Reykja­vík í morg­un. Sagði hann umræðan um sjáv­ar­út­veg eigi það til að snú­ast um veiðar en minna sé rætt um hagi og kröf­ur neyt­and­ans.

„Við erum háð því að geta selt inn í smá­söl­una og það sem er að ger­ast er að eldisaf­urðir eru að taka yfir stór­an hluta af þess­um neyt­enda­markaði. Þær taka sí­fellt meira pláss í hill­un­um. Fisk­borðum fækk­ar og er þró­un­in meira yfir í pakkaðar afurðir,“ út­skýrði hann og vakti at­hygli á að lax­inn hef­ur verið dýr­ari en þorsk­ur­inn síðastliðin ár. Í Þýskalandi var verð á laxi til að mynda þre­falt hærra en það sem greitt var fyr­ir þorsk.

Frétt af mbl.is

Verð á sjáv­ar­fangi gríðarlega hátt

Borga fyr­ir af­hend­ingarör­yggi

„Stóra spurn­ing­in er, af hverju er þetta orðið svona? Það sem eldisaf­urðir hafa fram yfir veiðar er að geta sagst út­vega fisk alla daga árs­ins,“ sagði Þor­steinn. Full­yrti hann að með því að geta stýrt fram­leiðslunni væri hægt að tryggja af­hend­ingarör­yggi fyr­ir kaup­end­ur og væru þeir til­bún­ir að borga mjög hátt verð fyr­ir það eitt. Á sama tíma get­ur neyt­and­inn alltaf gengið að fullri hillu í mat­væla­versl­un­um. „Neyt­and­inn vill fyr­ir­sjá­an­leika, ein­fald­leika og gæði.“

Þá hafi helsta vígi þorsks­ins verið Bret­land. Þar eru gerðar mikl­ar kröf­ur og greitt vel. Tesco gjör­breytti markaðnum þegar fyr­ir­tækið ákvað að fara úr fersk­um fiski í þídd­an fisk, sem er sjó­fryst­ur heill og unn­inn. Með því að nýta heilfryst­an þorsk frá Nor­egi og Rússlandi sem unn­inn er nær mörkuðum hef­ur feng­ist þessi stöðug­leiki sem er í lax­in­um. „Menn nenna ekki að vera í vafa um það hvort fisk­ur­inn kem­ur.“

Íslensk­ur sjáv­ar­út­veg­ur hef­ur bar­ist fyrir því að geta boðið af­hend­ingarör­yggi. Því hef­ur veiðum verið stýrt á þann veg að jafn­ara fram­boð sé af hrá­efni í stað þess að gera eins og Norðmenn, þar sem veitt er lang­mest á fyrstu þrem­ur mánuðum árs­ins,“ út­skýrði Þor­steinn. „Við erum að rembast við að vera [til reiðu] 365 [daga árs­ins].“

Þor­steinn Már Bald­vins­son ávarpaði gesti á sjáv­ar­út­vegs­deg­in­um. mbl.is/​Há­kon Páls­son

Ekki sjálfsagt

Þá er ljóst að út­flutn­ing­ur á óunn­um fiski eykst á þeim árs­tíma sem smærri bát­ar stunda sín­ar veiðar, til að mynda yfir strand­veiðitíma­bilið, að sögn Þor­steins. Vegna þessa þyki aug­ljóst að hug­mynd­ir um að færa veiðiheim­ild­ir yfir á smærri báta dragi úr getu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­anna til að tryggja nægt fram­boð hrá­efn­is fyr­ir fisk­vinnsl­urn­ar, sagði Þor­steinn og minnti á að það er ekk­ert sem hindr­ar er­lenda aðila í því að kaupa fisk á ís­lensk­um fisk­mörkuðum.

Hann sagði jafn­framt það hafa verið bar­áttu að út­vega nægt hrá­efni svo yrði hægt að tryggja fólki ör­ugg heils­árs­störf. „Fólkið okk­ar kem­ur klukk­an átta á mánu­dag og fer klukk­an fjög­ur á föstu­dag. Í frysti­hús­inu á Dal­vík var fólkið ekki með vinnu einn dag. Hjá ÚA var fisk­ur alla daga. Það er í sjálfu sér af­rek í ljósi þess að afla­heim­ild­ir hafa verið skert­ar.“

For­send­ur þess að hægt sé að tryggja af­hend­ingarör­yggi er fyr­ir­sjá­an­leiki og mik­il­vægt sam­spil veiða, vinnslu og sölu. Dæmi um mik­il­vægi þess­ara for­sendna væri að hvergi í Nor­egi væri vinnsla eins og á Dal­vík. „Stóra spurn­ing­in fyr­ir ís­lensk­an sjáv­ar­út­veg er: Verður fisk­vinnsla á Íslandi 365?“ spurði Þor­steinn.

Tengd­ar frétt­ir

Skerðing veiðiheim­ilda

„Við höf­um ekk­ert gam­an af svart­sýni“

• Mik­ill sam­drátt­ur í heild­arafla ís­lenskra skipa
• Skerðing þorskkvóta ígildi veiða 10 tog­ara
• Harðbaki EA lagt en eng­um sagt upp
• Brynj­ólfi VE lagt við bryggju og áhöfn sagt upp

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• Blogga um frétt