„Þetta er það afgerandi niðurstaða hjá þeim [fagráðinu] að það var ljóst að það þyrfti að stíga inn,“ segir Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra í samtali við mbl.is.
Fagráð um velferð dýra hjá Matvælastofnun (MAST) kynnti niðurstöðu álits í gær þar sem kom fram að þær veiðiaðferðir sem beitt er við veiðar á stórhvelum samrýmist ekki ákvæðum laga um velferð dýra. Í dag tók ráðherra þá ákvörðun að stöðva tímabundið veiðar á langreyðum fram til 31. ágúst en veiðar áttu að hefjast á morgun.
„Það lá algjörlega fyrir þar sem niðurstaðan var svona afgerandi að þá er ljóst að það er nauðsynlegt að fresta upphafi vertíðarinnar þannig að við höfum ráðrúm til að kanna hvort það sé unnt að veiðarnar fara yfirhöfuð fram í samræmi við ákvæði laga um velferð dýra,“ segir Svandís.
Í byrjun mánaðarins var Svandís gestur á opnum fundi atvinnuveganefndar Alþingis þar sem eftirlitsskýrsla MAST um velferð hvala við veiðar á langreyðum á Íslandi 2022 var rædd.
Þá sagði ráðherra að afturköllun veiðileyfisins væri íþyngjandi stjórnvaldsákvörðun sem þurfi að hafa skýra lagastoð. Sú ákvörðun var ekki til staðar á þeim tímapunkti. Svandís sagði að til að banna hvalveiðar þurfi Alþingi að taka málið til umfjöllunar.
Hvað hefur breyst?
„Ný gögn kalla á nýja ákvörðun. Staðan sem ég var með, þegar eftirlitsskýrslan Matvælastofnunar lá fyrir, þá hafði í raun og veru ekki verið tekin afstaða til þess hvort það væri hægt að beita ásættanlegum aðferðum við veiðar á stórhvölum.“
Svandís nefnir að fagráðið sé skipað af ráðherra á grundvelli dýravelferðarlaganna og hefur meðal annars það hlutverk að vera MAST og ráðuneytinu innan handar um einstök álitaefni sem lúta að dýravelferðarmálum.
„Þar er niðurstaðan það afdráttarlaus að grunnurinn í raun og veru liggur fyrir – á grundvelli fyrirliggjandi gagna – að það sé í raun og veru rétt, og fullt tilefni til að bregðast við.“
Þá nefnir hún að ráðherra sé heimilt á grundvelli hvalveiðilaga og dýravelferðarlaga að taka afstöðu til ýmissa atriða sem snúa að skilyrðum við hvalveiðar.
„Innan þeirra marka erum við að bregðast við.“
Spurð hvaða vinna fari nú afstað í ráðuneytinu segir Svandís að næstu skref séu að ráðfæra sig við sérfræðinga og leyfishafa í því skyni að kanna hvort það séu fyrir hendi mögulegar úrbætur, eða aðrar leiðar til þess að stunda hvalveiðar.
„Eða/og lagaleg skilyrði til þess að setja frekari takmarkanir á þær [hvalveiðar].“
Svandís segir að lokum að mikilvægt sé að gæta að bæði lagaáskilnaði og meðalhófi í hverju skrefi.