Hnúfubakar eru félagslyndir tækifærissinnar

Hnúfu­bak­ar hafa verið óhrædd­ir við að spóka sig við hafn­ir Íslands. Nú erum um tíu hnúfu­bak­ar við höfn­ina í Borg­ar­f­irði eystri og seg­ir hvala­sér­fræðing­ur þá vera fé­lags­lynd­ar ver­ur sem hræðast ekki fólk, en það sé þó sér­stak­lega eitt sem dreg­ur þá svona ná­lægt landi.

„Þetta er ekk­ert alóvana­legt en þetta er eina stór­hvala­teg­und­in, hér í þess­um hluta heims­ins get­um við sagt eða alla­vega í kring­um Ísland, sem á það til að koma inn í mikl­ar grynn­ing­ar ef það er ein­hverja girni­lega fæðu að hafa.“

Þetta seg­ir Edda Elísa­bet Magnús­dótt­ir, lektor í líf­fræði við Há­skóla Íslands og hvala­sér­fræðing­ur, í sam­tali við mbl.is, spurð um hvað hún telji gera það að verk­um að stór hóp­ur hnúfu­baka hafi gert vart við sig við höfn Borg­ar­fjarðar eystri síðustu daga.

Frétt af mbl.is

Mynd­band: Hnúfu­bak­ar komu fjöl­skyldu á bát á óvart

Þarf að vera mik­il fæða sem dreg­ur þá að

Edda er ekki búin að kynna sér hvað það var sem laðaði hnúfu­bak­ana að höfn­inni á Borg­ar­f­irði eystri en það kæmi henni ekki á óvart ef um síld væri að ræða.

„Yf­ir­leitt er það ein­hver fæða, sem er í nógu miklu magni, sem dreg­ur þá sam­an í svona fjölda. Eins og þegar þeir hafa verið að koma inn í Hafn­ar­fjarðar­höfn hef­ur verið tölu­vert af fiski í höfn­inni,“ bæt­ir hún við.

Hval­ir eru held­ur vanafast­ir þegar kem­ur að fæðuvali og staðsetn­ingu henn­ar seg­ir Edda. Hnúfu­bak­ur­inn aft­ur á móti er meiri tæki­færissinni hvað það varðar og get­ur flakkað meira á milli staðsetn­inga og fæðuteg­unda. Það ger­ir það að verk­um að hann get­ur birst á þeim stöðum sem telj­ast held­ur óvana­leg­ir, eins og til dæm­is al­veg uppi við land.

„Það end­ur­spegl­ar svo­lítið þenn­an tæki­færissinnaða lífs­stíl þegar þeir birt­ast á þess­um meira óvana­legu stöðum“, bæt­ir hún við.

Hóp­dýr sem veiða sam­an

Edda seg­ir að mjög eðli­legt þyki að hnúfu­bak­ar haldi sig í stór­um hóp­um, sér­stak­lega ef þeir kom­ast að góðum fæðublett. Þá eru þeir þekkt­ir fyr­ir það að vinna sam­an við veiðar.

„Ver­andi hóp­dýr, sem vinna sam­an við veiðar og geta farið í mikl­ar grynn­ing­ar, er þetta ekk­ert stórfurðulegt. En ger­ist þó ekki oft,“ seg­ir Edda og bæt­ir við að það sé kannski ekki oft sem það séu góðir fæðublett­ir al­veg uppi við land þó það geti gerst.

Hnúfu­bak­ur get­ur náð um 15 metra lengd og vegið um 40 tonn. Samt sem áður sæk­ir hann í grynn­ing­ar. Ljós­mynd/​Eyrún Lýdía Sæv­ars­dótt­ir

Geta vegið 40 tonn og eru for­vitn­ir

Hnúfu­bak­ar eru sér­stak­ir hvað þetta varðar seg­ir Edda. Þeir eru stór­hveli sem geta náð allt að 40 tonn­um að þyngd og 15 metr­um að lengd. Önnur stór­hveli halda sig yf­ir­leitt lengra frá öll­um manna­ferðum og al­mennt lengra frá landi.

Hrefn­an get­ur þó haldið sig ná­lægt landi en Edda seg­ir að hún sé kvik­ari en hnúfu­bak­ur­inn og meira vör um sig á meðan hnúfu­bak­ur­inn er held­ur slak­ari, eins og í kring­um báta. þeir eru for­vitn­ir og koma oft sjálf­ir mjög ná­lægt bát­um og fólki.

Ver­andi þrett­án til fimmtán metra löng dýr virðist ekk­ert á þá fá því Edda seg­ir þá vera lipra og sækj­ast í mikl­ar grynn­ing­ar ef mat er þar að finna. Þeir koma ekki ef aðeins ör­fá­ir fisk­ar eru, held­ur þarf að vera ákveðið magn fæðu.

Hnúfu­bak­ar end­ur­spegla breyt­ing­ar í haf­inu

„Hnúfu­bak­ar eru áhuga­verðir hvað varðar karakt­er­ein­kenni, fé­lags­lyndi og for­vitni,“ seg­ir Edda.

„Ef það er eitt­hvað óvana­legt í gangi í sjón­um, eins og breyt­ing á út­breiðslu fiska sem dæmi, get­um við bú­ist við að hnúfu­bak­ar birt­ist. Þeir end­ur­spegla svo­lítið breyt­ing­ar í haf­inu og breyt­ing­ar á út­breiðslu­mynstri fiska og það er það sem við erum að sjá mjög mikið,“ seg­ir Edda.

Á bil­inu 11.000 til 15.000 hnúfu­baka halda sig við Íslands­strend­ur og teygja sig til Græn­lands og Fær­eyja. Virðist sem svo að stofn­inn sé í stöðug­leika, seg­ir Edda að lok­um.

Frétt af mbl.is

Velja ís­lenskt hafsvæði í stað þess kar­ab­íska

• Blogga um frétt