Verum með kveikt á perunni

Dagljósastillingar á sumum tegundum bíla eru þannig að ekkert ljós skín að aftan og veldur það hættu. Alla jafna má ekki nota há ljós eða þokuljós þegar ekið er í þéttbýli.

Það er ekki bara vandræðalegt að gleyma háu ljósunum á og vera „blikkaður“ af bílunum sem koma á móti, heldur er hætta á slysum ef ljósin blinda aðra vegfarendur. En það eru ekki bara háu ljósin sem flækjast fyrir ökumönnum heldur virðast margir gleyma að hafa yfirhöfuð kveikt á ljósunum eða gæta þess að þau virki rétt. Nýleg könnun VÍS leiddi þannig í ljós að 16% ökutækja voru ljóslaus að aftan í dagsbirtu. Í myrkri reyndust 4% bíla eineygð að framan og 2% að aftan, en 1% ökuækja reyndust ljóslaus með öllu.

Athugi dagljósastillinguna

Runólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri FÍB, segir að ástæðan fyrir því að svo margir bílar reynast vera ljóslausir að aftan á daginn sé að dagljósastilling sumra framleiðenda slekkur á afturljósunum. „Er þetta gert í samræmi við evrópskar reglur sem miða að því að draga úr orkunotkun en íslensk umferðarlög hafa ekki breyst og enn er skylt að hafa ljósin kveikt bæði að framan og aftan allan daginn.“

Allir bílar eru búnir dagljósum, aðalljósum og háum ljósum að framan,og margir einnig með þokuljós. Dagljósin, sem stundum eru kölluð stöðuljós, gefa frá sér veikari birtu en geta stundum verið nógu sterk til að ökumaður haldi að aðalljósin séu kveikt, eða að hann haldi að nóg sé að láta dagljósin lýsa þegar ekið er innanbæjar í myrkri. Runólfur segir að það verði að hafa kveikt á aðalljósunum eftir að tekur að rökkva, og ef ekki loga nein ljós aftan á bílnum þegar stillt er á dagljós verði að svissa yfir í aðalljós, enda hættulegt ef ljósleysið veldur því að bílar sjást illa ef ekið er upp að þeim aftan frá.

„Það sem fólk ætti að gera ef það er á bíl sem það þekkir ekki vel er einfaldlega að ganga hring umhverfis bílinn og sjá hvort ljósin loga eins og þau eiga að gera,“ segir Runólfur og minnir á að það megi eiga von á 20.000 kr sekt ef ljósin eru ekki í lagi.

Lækki háu ljósin á réttum tíma

Þegar komið er út fyrir þéttbýli má kveikja á háu ljósunum en þá verður að muna að lækka ljósin þegar bílar koma akandi úr gagnstæðri átt. „Miða skal við að lækka ljósgeislann áður en hann snertir ljóskeilu hins ökutækisins, og setja háa geislann ekki aftur á fyrr en bílarnir eru hlið við hlið.“

Sömu reglur gilda í útlöndum, en þar getur stundum verið það langt á milli bíla sem koma hvor úr sinni áttinni á hraðbraut að ekki þarf að lækka ljósin. „FÍB gerði tilraun á Reykjanesbrautinni þar sem aðstæður eru svipaðar og á hraðbrautum víða erlendis og komumst við að því að bíll sem ók með háum ljósum í aðra akstursstefnuna truflaði ekki umferð úr hinni akstursstefnunni því bilið var það langt á milli,“ segir Runólfur og minir líka á að hafa ekki háu ljósin kveikt þegar ekið er fyrir aftan annan bíl því birtan getur farið beint í augu ökumanns í gegnum hliðar- og baksýnisspegla.

„Á ferðalögum á bílaleigubílum erlendis er líka upplagt að skoða hvar ljósastillirinn er áður en haldið er af stað, því það síðasta sem fólk vill gera á 120 km hraða þegar rökkrið er að skella á er að fálma eftir ljósarofanum eða reyna að átta sig á hvernig á að hækka og lækka ljósin.“

EF ekið er um með kerru, eða mjög þungt hlass í afturhluta bílsins gæti það líka gerst að geisli dagljósanna færist upp því afturhluti bílsins færist niður á við. „Flestir bilar eru með hnappi til að stilla hæð dagljósanna og þarf í þessum tilvikum að lækka geislann svo hann blindi ekki aðra ökumenn.“

Þokuljós ekki til skrauts

Ökumenn þurfa líka að vita hvernig kveikja skal á þokuljósunum ef óvænt skellur á svartaþoka eða kafaldsbylur. „Við slíkar aðstæður geta dagljósin og háu ljósin verið blindandi og einfaldlega ljósveggur sem mætir ökumanni. Er þá skipt yfir í þokuljósin, en það þarf að slökkva á þeim um leið og út úr þokunni eða bylnum er komið og ekki hafa kveikt á þokuljósum almennt. Getur sumum þótt töffaralegt að hafa kveikt á þokuljósunum þegar þeirra er ekki þörf, en bæði er það í raun ósköp púkalegt og hætta á að fá sekt.“