Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) viðurkenndi nýlega hugtakið kulnun í starfi og er það nú skilgreint skv. þeim greiningarviðmiðum sem fagfólk notar í sinni vinnu og er það vinnutengdur vandi en ekki sjúkdómur.

Á ráðstefnu samtaka evrópskra vinnusálfræðinga sem haldin var í Torínó á Ítalíu á dögunum kom fram í máli hollenska prófessorsins Arnold Bakkers, að aukning á kulnun eigi sér stað  hjá ungu kynslóðinni og nefndi hann þá sérstaklega ungt fólk undir 25 ára aldri. Þetta vakti athygli mína sérstaklega þar sem við sem og aðrar Norðurlandaþjóðir, að minnsta kosti, erum að missa ungt fólk á örorku í auknu mæli. Þetta hljómar kannski ekki rökrétt þar sem unga fólkið er ekki með langa vinnusögu að baki þannig að maður veltir fyrir sér hvað valdi. Skv. Hagstofunni í Hollandi er aukning í kulnun í starfi hjá 35 ára og yngri og telur um 100.000 ungmenni. Spurningin er þá hvort unga kynslóðin okkar sé að falla undir þá kulnunarskilgreiningu sem stundum er rætt um að eigi sér stað hjá aldamótakynslóðinni. Sú skilgreining er svo sem ekki viðurkennd sem slík en gæti flokkast undir hugtakið „örmögnun“ en hvað ætli valdi?

Samkeppni er mikil meðal nemenda í gagnfræðaskólum og framhaldsskólum. Bestu framhaldsskólarnir taka inn þá sem eru með hæstu einkunnir og færri komast að en vilja. Þannig verður samkeppnin mikil. Þeim sem gengur verr í skóla líður ekki vel í þessu umhverfi. Að auki valda samfélagsmiðlarnir því að samanburður ungs fólks verður mikill. Það sér aðra í besta formi lífsins, búa til fullkomnar kökur, vera með heimilið sitt eins og á forsíðu Hús og híbýli o.s.frv. Allir virðast kunna allt, eru jafnvel orðnir „sérfræðingar“ í flestu og sumir farnir að gefa út bækur um hvernig „mastera“ eigi lífið, ekki orðnir þrítugir.

Þessi mikla pressa frá samfélagsmiðlum um að allt sé fullkomið hjá öðrum skapar spennu og togstreitu hjá unga fólkinu. Því finnst það þurfa að skara fram úr á öllum sviðum. Margir geta ekki staðist þessa pressu, sem eðlilegt er, og detta þá niður í vonleysi. Svo er mikil pressa hjá unga fólkinu að verða frægt. Að verða áhrifavaldar á samfélagsmiðlum og deila lífi sínu á opinberum vettvangi.

Væntingarnar verða óraunverulegar þegar venjulegt líf manns er borið saman við glansmyndir sem eiga ekki við rök að styðjast í raunveruleikanum. Fólk getur því farið að efast um að það sé nógu gott þar sem þess líf er ekki eins fullkomið og líf hinna. Ekki nóg með það því svo eru mörgum myndum stillt upp fyrir myndatöku og myndir „fótósjoppaðar“ af fallegu ungu fólki með „hinn fullkomna líkamsvöxt“ sem virðist eiga nóg af peningum til að eyða og ferðast um heiminn.

Þegar unga fólkið er að mynda sína eigin sjálfsmynd getur verið að hún bíð hnekki við allan þennan gervisamanburð. Strákarnir tjá sig almennt minna og halda því sinni vanlíðan með sjálfum sér og loka sig af. Stelpurnar hafa þó hver aðra til að tala við en einelti getur aukist þegar einhver skarar fram úr í þeim hring.

Svo allt þetta sé nú ekki nóg þá kemur líka spurningin „hvað ætlarðu að verða þegar þú ert orðinn stór?“ Með svona milljón valmöguleika geta manni nú bara fallist hendur.

Auðvitað er ekkert hægt að segja að eitt eða annað orsaki örmögnun/kulnun hjá unga fólkinu en þessir ofangreindu þættir saman komnir eru ekki til þess fallnir að einfalda lífið. Samfélagsmiðlar eru ekki af hinu illa einu því þarna inni í eru aðrir áhrifaþættir eins og sjálfstraust hvers og eins, persónuleiki, uppeldi og fleiri umhverfisþættir. Við sem eldri erum og höfum ekki alist upp við samfélagsmiðla vitum betur að lífið er ekki ein samfelld glansmynd. Unga fólkið hefur hins vegar engan annan samanburð. Þetta er lífið sem það þekkir. Er því eitthvað skrýtið að margir örmagnist?

Gott og vert er að hafa þessa þætti í huga þegar unnið er með ungu fólki því það er samfélagsleg ábyrgð okkar allra að aðstoða þá sem hafa ekki bjargráðin í þessum aðstæðum.