Veröld/Fólk | Sunnudagsblað | 11.8.2018 | 11:15 | Uppfært 9.7.2019 15:28

Verst að fórna sauðburði

Stefanía Daney Guðmundsdóttir frjálsíþróttakona hefur aldrei grátið það að missa af böllum í skólanum út af íþróttaæfingum, hún hefur hins vegar verið svekkt að missa af sauðburði enda með sterkar taugar til náttúru og dýralífs.

Stefanía lætur þó æfingarnar ganga fyrir öllu enda er hún ein þeirra fjögurra íslensku íþróttamanna sem „stefna að hinu ómögulega“ með því að komast á ólympíumót fatlaðra í Tókýó í Japan árið 2020 og er hennar sérgrein langstökk.

Morgunblaðið og mbl.is fylgir Stefaníu og hinum keppendunum eftir næstu árin fram að keppni en íþróttafólkið er nýbyrjað í herferð með Íþróttasambandi fatlaðra og Toyota sem ber yfirskriftina „Start your impossible“. Snýst sú herferð jafnframt um að skora á alls konar fólk að setja sér markmið sem virðast jafnvel ómöguleg. Öll eiga þau fjögur möguleika á að komast á ólympíumót fatlaðra í Tókýó.

Við Stefanía hittumst í Kópavogi, í íbúð kærasta hennar, Jóns Margeirs Sverrissonar sem er afreksmaður á heimsvísu í sundi fatlaðra. Þau hafa verið saman í tvö ár og notið styrks og stuðnings frá hvort öðru í æfingum sínum og met sín tileinkar Jón Margeir jafnan Stefaníu. Stefanía býr þó á Akureyri ásamt foreldrum sínum en þau Jón fljúga á milli og hittast reglulega.

Lífið breyttist eftir greiningu

„Ég bjó frá þriggja ára aldri á Grenivík og flutti svo til Akureyrar. Íþróttirnar komu fljótt inn, ég var um 6 ára þegar ég byrjaði í fótbolta, æfði golf, frjálsar og ýmislegt, hreinlega allar íþróttagreinar til að byrja með,“ segir Stefanía.

Stefanía er einhverf en greindist fremur seint, eða þegar hún var komin í gagnfræðideild. Brynja Herborg Jónsdóttir, móðir Stefaníu, er með okkur í viðtalinu og segir að fyrstu árin á Grenivík hafi fjölskyldan þurft að eiga við mikla vanþekkingu skólayfirvalda þar.

„Ég var sjálf viss um að Stefanía væri einhverf og leitaði allra ráða til að fá skólann til að vinna með okkur, fá greiningu og slíkt en því miður fékk ég bara að heyra að það væri eitthvað að hjá sjálfri mér og ég nennti greinilega ekki að hjálpa Stefaníu að læra heima eftir skóla, þrátt fyrir að ég væri með henni tvo klukkutíma á dag að lesa námsefnið. En vegna einhverfunnar áttu bækur síður upp á pallborðið. Stefanía fékk því enga aðstoð og á endanum gáfumst við upp og fluttum til Akureyrar þar sem hún fór strax í faglega greiningu og lífið tók miklum breytingum til hins betra.“

Stefanía jánkar þessu, á Akureyri eignaðist hún þá í fyrsta skipti vinkonur og naut sín vel, fékk að velja skóla þar en á Grenivík hafði hún fengið að heyra ókvæðisorð frá jafnöldrum og jafnvel verið hjóluð niður og lent í líkamlegum meiðingum.

„Þarna breyttist mikið, ég var ekki lengur alltaf ein og naut mín. Það tók mig smá tíma að meðtaka einhverfugreininguna, fyrst vildi ég ekki segja neinum frá en þegar leið á fann ég hvað það var bara gott að geta sagt að ég væri einhverf og foreldrar mínir innprentuðu líka í mig að vera ekki feimin við að útskýra það og það auðveldaði lífið. Ég get stundum sagt alls konar hluti sem þeim sem vita ekki að ég er einhverf finnst hljóma eins og ég sé bara einhver rugludallur.“

Móðir Stefaníu segir að hún hafi sjálf fagnað því að þarna fékk Stefanía loksins þá aðstoð og hjálp sem hún þurfti. Þegar ljóst var að Stefanía væri einhverf hafi sérstaklega mikið verið lagt upp úr verklega hlutanum í hennar lífi. Ljóst var að bækur höfðuðu ekki til hennar þannig að Stefaníu var gert kleift að æfa allar þær íþróttir sem hún vildi.

Stefanía Daney frjálsíþróttakona. mbl.is/Árni Sæberg

Burstaði strákana

Í fyrstu æfði Stefanía með ófötluðum og stóð sig mjög vel þar og var orðin eins konar áskrifandi að fjórða sætinu og svo fór hún að æfa frjálsíþróttir í röðum fatlaðra.
„Ég byrjaði að æfa frjálsíþróttir af miklum metnaði í kringum 2013 en í kringum 14 ára aldur var okkur sagt að ég gæti náð langt í röðum fatlaðra. Þá byrjaði ég hjá íþróttafélaginu Eikinni og fór á barna- og unglingamót í Danmörku. Ég var sett í efsta styrkleikaflokk í spjótkasti en þeir sem voru sterkastir voru bara strákar og svo ég. Ég vann þá alla og ég man að finnski keppandinn varð alveg brjálaður því ég tók bara hliðar saman hliðar spor og kastaði meðan hann tók fulla atrennu og náði mér ekki!“ segir Stefanía.

Síðustu árin hefur Stefanía tekið stórstígum framförum og er í dag fremsta íþróttakona Íslands í röðum þroskahamlaðra sem kallast flokkur T20. Stefanía hefur meðal annars náð bronsinu í 400 m hlaupi á Grand Prix-mótinu í Berlín auk þess að vinna gullverðlaun í langstökki þar sem hún setti Íslandsmet.

Eftir örfáar vikur keppir hún á Evrópumóti fatlaðra í frjálsum í Berlín en Stefanía fór í fyrsta skipti út með landsliðinu árið 2015. Síðustu árin hafa verið stanslaus mót og mikil ferðalög sem hafa hentað Stefaníu vel, hún segir að hún gæti hreinlega búið í ferðatösku og fái aldrei heimþrá. Erfiðast fyrir Íslendinga sé þó jafnan að æfa í miklum hita eins og líklegt er að verði núna.

Með rollunum í ránni

Eftir sitt fyrsta mót í Danmörku fann Stefanía sterka löngun til að halda áfram en hún segir að lífið sé þó ekki eilíf bein braut fyrir íþróttamenn, það séu vissulega fórnir.

„Þegar maður finnur að maður er að bæta sig kemur þessi löngun að halda áfram. Mér finnst leiðinlegast að missa af útilegum og ættarmótunum og það getur verið erfitt. Ég var einnig vön að fara í sauðburð, viku til tíu daga, hjá ömmubróður mínum. Ég er svo hænd að dýrum að ég lá bara með rollunum í krónni dag og nótt og þær kipptu sér ekkert upp við það. Þar til að þjálfarinn minn kom norður og ræddi við okkur og sagði; „Ekki meiri sveitaferðir!“ Þetta er að minnsta kosti svona í bili.“

Brynja bendir á að Stefanía hafi alltaf náð sérstöku sambandi við dýr en líka börn og vann hún eitt sinn á leikskóla og leitar nú að hlutastarfi á leikskóla með æfingunum. „Börn hænast ótrúlega að henni og gefa sig að henni úti á götu, enda er hún afar natin við þau og gefur sig að þeim. Stefanía er afar spennt fyrir að fá að vinna á leikskóla en hún útskrifaðist úr Verkmenntaskólanum á Akureyri fyrir um ári.“

Stefanía segir að íþróttirnar hafi gert mikið fyrir sig félagslega, þar sé sterkur félagsskapur og Brynja tekur undir það og segist myndu óska að fleiri krakkar í hennar stöðu fengju tækifæri til að prófa íþróttir því hún hafi séð hvað þetta hafi gert fyrir Stefaníu.
„Eins og stendur tek ég æfingu á morgnana, einn og hálfan tíma, á kvöldin æfi ég í tvo tíma og nú verður bætt í og aukið við þessar æfingar. Svo syndi ég og hjóla inn á milli æfinga, til dæmis Eyjafjarðarhringinn sem er 52 kílómetrar. Langstökk kann að líta út fyrir að vera einfalt þegar fólk horfir á það í sjónvarpinu en þetta eru mikil tækniatriði. Að reyna að vera sem lengst í loftinu þar til þú lendir og þú mátt ekki reyna of mikið í atrennunni því þá nærðu ekki stökkkraftinum.“

Að hvaða meti stefnirðu?
„Metið mitt núna er 4,8 metrar og ég ætla að ná fimm metrum. Hvenær? Nú eftir mánuð!“ segir Stefanía að lokum.