Landsbankinn lítur svo á að verðtryggingarákvæði lána í eigu bankans séu samræmi við þau lög og aðrar réttarreglur er varða verðtryggingu lánsfjár.

Þetta kemur m.a. fram í fréttatilkynningu frá bankanum vegna ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins um skýringu tiltekinna ákvæða í tilskipun 87/102/EBE um neytendalán og tilskipun 93/13/EBE um óréttmæta skilmála í neytendasamningum. Landsbankinn hefur farið yfir hugsanleg áhrif þess ef bankinn yrði talinn bera ábyrgð á því að ákvæði um verðtryggingu yrðu ekki talin gild eða ef upplýsingagjöf í tengslum við veitingu verðtryggðra lána væri talin ófullnægjandi.

Slík niðurstaða væri til þess fallin að lækka virði þess hluta verðtryggðs lánasafns bankans sem væri háð einhverjum slíkum ágöllum, segir í tilkynningu bankans.

Álitið er veitt að beiðni Héraðsdóms Reykjavíkur í tengslum við mál Sævars Jóns Gunnarssonar gegn Landsbankanum. Málið varðar lögmæti verðtryggingarákvæðis í skuldabréfi sem Sævar gaf út til bankans árið 2008.

Ekkert hægt að fullyrða um niðurstöðu héraðsdóms

Að því er varðar tilskipun 87/102/EBE um neytendalán er það álit EFTA-dómstólsins að þegar lánssamningur er bundinn við vísitölu neysluverðs, samrýmist það ekki tilskipuninni að miðað sé við 0% verðbólgu við útreikning á heildarlántökukostnaði og árlegri hlutfallstölu kostnaðar ef þekkt verðbólgustig á lántökudegi  er ekki 0%. Það sé landsdómstólsins að meta, að teknu tillit til allra atvika málsins, hvaða áhrif röng upplýsingagjöf af þessu tagi hefur og hvaða úrræðum sé hægt að beita af því tilefni, að því gefnu að þeirri vernd sem tilskipunin veitir, eins og dómurinn skýrir hana, sé ekki stefnt í hættu.

Í tilkynningu Landsbankans segir að Héraðsdómur Reykjavíkur muni nú fara yfir álit EFTA-dómstólsins og taka afstöðu til þess, á grundvelli íslenskra laga, „hvort og þá að hvaða marki það hefur áhrif á úrlausn ofangreinds máls. Ekki er hægt á þessu stigi að fullyrða neitt um dómsniðurstöðu í því máli,“ segir í tilkynningunni.

Álitið ráðgefandi

Þar segir enn fremur að lög um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001 kveði með skýrum hætti á um að heimilt er að verðtryggja lánsfé. „Landsbankinn lítur svo á að verðtryggingarákvæði lána í eigu bankans séu í samræmi við þau lög og aðrar réttarreglur er varða verðtryggingu lánsfjár. Þá telur bankinn að staðið hafi verið að upplýsingagjöf í tengslum við veitingu verðtryggðra lána hjá bankanum í samræmi við ákvæði íslenskra laga um neytendalán. Á þeim tíma er lán það var tekið sem fjallað er um í ofangreindu dómsmáli voru í gildi lög um neytendalán nr. 121/1994. Lögin fólu í sér innleiðingu á tilskipun 87/102/EBE um neytendalán. Í 1. mgr. 12. gr. laganna kom fram að í tilfelli verðtryggðra lánssamninga skyldi reikna út árlega hlutfallstölu kostnaðar miðað við þá forsendu að verðlag, vextir og önnur gjöld yrði óbreytt til loka lánstímans. Landsbankinn skýrði ákvæðið með þeim hætti að hið lögmælta viðmið um óbreytt verðlag þýddi ótvírætt að ekki ætti að taka tillit til verðbólgu við útreikning á áætluðum kostnaði lántaka af lántökunni (0% verðbólga).

Álit EFTA-dómstólsins er ráðgefandi og eiga íslenskri dómstólar nú eftir að taka afstöðu til málsins. Eitt af þeim álitaefnum sem mun reyna á þar er hvort tilskipunin hafi verið innleidd rétt í íslenskan rétt, en af hálfu bankans er litið svo á að eldri lög um neytendalán séu mjög afdráttarlaus um að ekki beri að taka tillit til breytinga á verðlagi við útreikning á áætluðum kostnaði lántaka af lántökunni. Af áliti EFTA-dómstólsins má einnig ráða að það skipti máli hvort lántaki vissi eða mátti vita af áhrifum verðbólgu á lántökuna ef ekki var gert ráð fyrir henni í kostnaðaráætlun láns. Þannig á eftir að reyna á ýmis sjónarmið fyrir íslenskum dómstólum.“

Áhrifin verið könnuð

Landsbankinn hefur farið yfir hugsanleg áhrif þess ef bankinn yrði talinn bera ábyrgð á því að ákvæði um verðtryggingu yrðu ekki talin gild eða ef upplýsingagjöf í tengslum við veitingu verðtryggðra lána væri talin ófullnægjandi. Slík niðurstaða væri til þess fallin að lækka virði þess hluta verðtryggðs lánasafns bankans sem væri háð einhverjum slíkum ágöllum.

„Eiginfjárhlutfall bankans er hins vegar afar hátt og myndi bankinn áfram vera vel yfir eiginfjárkröfu Fjármálaeftirlitsins þrátt fyrir slíka niðurstöðu. Þá yrði slík niðurstaða ekki til þess að draga úr getu bankans til þess að endurgreiða sértryggð skuldabréf bankans sem tekin hafa verið til viðskipta á skipulegum verðbréfamarkaði hér á landi,“ segir í tilkynningunni vegna EFTA-álitsins.

Fréttir mbl.is: Fullnaðarsigur íslenskra neytenda