Inngangurinn í verslunarmiðstöðina í Lóuhólum er frekar hefðbundinn. Hárgreiðslustofa til hægri og Bónus til vinstri, svo apótek. En svo birtist pólska verslunin Dzien Dobry sem útleggst Góðan daginn á ylhýra og asíska verslunin Fiska.is. Báðar með framandi vörur og maður er strax kominn svolítið til útlanda. Þegar gengið er áfram inn í verslunarkjarnann, framhjá Póllandi og Litlu-Asíu, blasir Litla-Afríka við, eða AfroZone, óformlegt félagsheimili Afríkubúa á Íslandi. Þó skal tekið fram strax í byrjun að AfroZone er fyrst og fremst sérverslun í Lóuhólum með afrískar vörur og sérvörur fyrir fólk á Íslandi með dökkt hörund og hár sem getur verið erfitt viðureignar að sögn Patience Karlsson, eiganda verslunarinnar.

Þegar blaðakonu ber að garði er hún að flétta Sögu, vinkonu Tinnu, 10 ára dóttur Patience og Þóris, með að því er virðist óteljandi litlum fléttum sem hún blandar gervihári með bláum endum. Það er ljóst að hin unga Saga verður svalasta stúlkan á svæðinu í sumar.

Svala, vinkona Tinnu verður eflaust svalasta 10 ára stúlkan á svæðinu í sumar með afró hár. mbl.is/Dóra

Patience greiðir og fléttar afróhár en hún segir að sértækni þurfi til að meðhöndla það, tækni sem ekki er á valdi alls hárgreiðslufólks. Því sé oft haldið í skefjum með fléttum sem eru tímafrekar en afar fallegar. Hún segir einnig að dökk húð þurfi feitari krem eða hreinar olíur hérlendis vegna veðurfarsins og því sé kakóbauna- og kókosolía afar vinsæl meðal fólks með dökka húð sem hér býr. Að sjálfsögðu fást líka ýmsar sérstakar hárvörur fyrir þeldökkt fólk svo og ýmsar matvörur frá Gana. Patience segir að reyndar séu hár- og snyrtivörurnar farnar að njóta vinsælda meðal fólks með ljósa en þurra húð og þurrt hár. Í AfroZone má sjá framandi mat, svo sem jam-rót, ýmsar bananategundir og mjöl af ýmsum gerðum, fersk aloe vera blöð, afróhárskraut, föt, skart og margt fleira.

Hefðbundin æska og samheldin fjölskylda

Patience, eða Pat eins og hún er kölluð, kom hingað til lands árið 2003 og giftist honum Þóri sínum. Hún segist hafa átt fremur hefðbundna æsku í Gana. Pabbi hennar var lögreglustjóri og mamma hennar sinnti landbúnaðarstörfum samhliða heimilisstörfum eins og algengt er víða í Afríku en hún á fjögur systkini, tvo bræður og tvær systur auk hálfsystkina sem eru eldri en hún. Það sem var ódæmigert í æsku hennar var lögreglustjórastaða föður hennar í Gana sem kallaði á reglulega flutninga fjölskyldunnar á um það bil tveggja til fjögurra ára fresti. Sem þýddi að hún og fjölskylda hennar skutu hvergi rótum og bjuggu víða í landinu. Hún segist ekki hafa upplifað þetta sem rótleysi, ræturnar voru fyrst og fremst hjá fjölskyldunni, og henni fannst spennandi að flytja á nýja staði og kynnast nýjum vinum.

Spjall Patience við blaðakonu Fjölskyldunnar fer fram á ensku sem hún segir þó ekki vera móðurmál sitt heldur ewe, tungumál sem er talað af sex til sjö milljónum manna í Gana og víðar. Enska er hins vegar tungumálið sem sameinar fjölda fólks í þessum hluta Afríku og er enska því Pat mjög töm, en hún hefur m.a. starfað sem enskukennari unglinga í sínu heimalandi.

Hún segst hafa verið í hefðbundnum skólum framan af en 13 ára hafi hún farið í heimavistarskóla sem er algengt fyrirkomulag í Gana og hún eigi þaðan mjög góðar minningar.

En hvað í ósköpunum dró þessa ganversku konu til Íslands?

Jú, það er ástin – eins og svo oft þegar útlendingar ákveða að flytja hingað út á mitt ballarhaf, þar sem sumrin eru kaldari en vetur víðast á jarðkringlunni. Patience fann ástina á Íslandi eða reyndar kom Þórir Karlsson út til Gana og þar fundu þau hvort annað, en þau höfðu kynnst gegnum sameiginlega vini og spjallað mikið og tengst á netinu þegar hann kom út.

Svona fléttur eru ekki á færi allra. mbl.is/Dóra

Þórir starfar hjá Jarðborunum og hefur unnið ýmis störf gegnum tíðina en hann vann í framleiðsludeild Actavis þegar þau kynntust. Hann sagði að það hefði aldrei verið valkostur að draga sambandið á langinn vegna flækjustigs við að fara oft milli Íslands og Gana. Enda reyndist það ekki nauðsynlegt því þau höfðu náð vel saman í sínum samskiptum áður og staðfestu þá nánd þegar þau hittust.

Strax sannfærð um að þau ættu samleið í lífinu

„Við áttum strax mjög margt sameiginlegt. Við erum bæði kristin og deilum sömu gildum í lífinu, svo sem kristnum gildum og fjölskyldugildum. Við vissum strax bæði að við vorum rétt hvort fyrir annað og sannfærð um að við værum að taka rétta ákvörðun,“ segir Patience enda flutti hún til Íslands tveimur mánuðum eftir að þau hittust fyrst í Gana. „Síðan eru liðin 15 ár,“ segir Patience og brosir enda ljóst að þau höfðu bæði rétt fyrir sér.

– Talandi um gildi. Hvernig upplifði Patience gildin í íslensku samfélagi þegar hún kom hér fyrst?

„Það er mikill munur á íslensku og ganversku samfélagi. Í Gana er borin mikil virðing fyrir þeim eldri og fólk þiggur almennt aðstoð þegar hún er veitt. Mér finnst eins og fólki hér finnist það merki um veikleika ef það þiggur aðstoð af einhverju tagi.“ Hún segist þó upplifa mikið örlæti í báðum löndum en þó með ólíkum hætti. Ganverjar opna dyrnar gjarna fyrir fólki og bjóða mat og húsaskjól ef þeir hafa tök á því. Þó að Íslendingar standi betur hvað örlæti varðar í efnislegum gæðum þá gefa Ganverjar af því sem þeir eiga af engu minna örlæti.

„Íslenskt samfélag hefur breyst mjög mikið á 15 árum síðan ég kom hingað fyrst. Fólk er almennt miklu jákvæðara og opnara gagnvart útlendingum og ýmsu sem er öðruvísi.“ Hún segir að ýmsir viðburðir, svo sem fjölmenningarhátíðir, hafi haft góð áhrif á opnara viðmót Íslendinga gagnvart útlendingum og fjölmenningu en Íslendingar séu þó enn almennt lokaðri en flestir sem hún þekkir frá Afríku. Hún minnist þess ekki að hafa mætt fordómum hérlendis; frekar að fólk hafi oft haldið sig til baka gagnvart henni fyrstu árin eftir að hún kom. Kannski vegna óöryggis.

mbl/Arnþór Birkisson

Þegar Patience fluttist hingað til lands var hún búin að ljúka kennaranámi og var bjartsýn á að hún gæti á starfað hér sem kennari. Eða við bókhald sem hún hafði reynslu af. En þótt hún segi að íslenskt samfélag hafi almennt tekið sér vel þá hafi ekki það sama verið upp á teningnum á vinnumarkaðnum. Erlent nafn hafi verið nógu erfitt á atvinnuumsókn en lítil sem engin íslenskukunnátta, eins og þegar Patience kom fyrst til landsins, gerði stöðuna erfiða. Hún byrjaði því að vinna í fiski og við þrif sem eru dæmigerð störf fyrir útlendinga sem ekki hafa náð tökum á málinu. En síðan þá hefur hún lært góða íslensku og lokið kennararéttindaprófi í Opna háskólanum og MBA-námi á vegum HÍ.

Doktorsnám samhliða umönnun og verslanarekstri

Í spjalli okkar kemur í ljós að Patience er enginn venjulegur námsmaður því á seinna árinu í réttindanáminu byrjaði hún í MBA-námi og á seinna árinu í því námi byrjaði hún í doktorsnámi, sem hún hefur þó ekki lokið en er á góðri leið með ritgerð sína um samfélagslega ábyrgð fyrirtækja en hún valdi efnið í kjölfarið á MBA-náminu. Það er ef til vill ekki skrýtið að hún finni ekki tíma til að einbeita sér að doktorsritgerðinni því hún vinnur mikið í búðinni og tekur reglulegar vaktir á Grund.

Fjölskyldan flutti til Bretlands árið 2014-'15 þegar Patience fór í skiptinám sem hluta af doktorsnáminu, en þá tók hún námskeið í umönnun til að geta unnið við hana samhliða náminu. Þórir segir þetta hafa verið góðan tíma fyrir fjölskylduna en hann hafi fengið vinnu á vöruhúsi á næturnar, komið börnunum í skólann þegar hann kom heim og sofið á daginn þar til þau komu heim úr skólanum og þannig hafi þetta allt gengið upp.

Þau hjónin eiga þrjú börn, Karl 13 ára, Tinnu 10 að verða 11 ára og Jóel sem er níu ára. Fjölskyldan býr á Ásbrú og ganga því krakkarnir öll í Háaleitisskóla. Tinna er frammi í búðinni þegar blaðakona er búin að spjalla við mömmu hennar og sýnir henni ýmsar framandi vörur, afrískt rótargrænmeti, olíur og hárkrem. Hún segist oft afgreiða í búðinni og hún viti sumt um vörurnar en ekki allt. Henni finnst gaman að vera í sumarfríi en það sé ekki alltaf gaman að vinna í búðinni, en samt stundum. Skömmu seinna kemur Karl, elsti sonurinn, og tekur við afgreiðslunni og sýnir þar fagmannlega takta enda elstur en Jóel er uppteknari af leikjum í símanum enda bara níu ára.

Verslunarmiðstöðin í Lóuhólum er svo sannarlega ekki öll þar sem hún er séð.