Hún vissi ekki af til­vist Kvenna­at­hvarfs­ins. Hann var fjar­lægður af heim­il­inu þegar lög­regl­an kom loks á vett­vang. Ná­grann­ar hringdu, þá fyrst kom barna­vernd. Kon­an var of hrædd sjálf til að hringja á lög­regl­una. Þegar lög­regl­an og barna­vernd loks­ins komu fékk kon­an fyrst upp­lýs­ing­ar um at­hvarfið. Ná­grann­ar sáu hann berja hana fyr­ir fram­an börn­in, það var blóð úti um allt.

Þetta er lýs­ing konu sem dvaldi um tíma í Kvenna­at­hvarf­inu og tók þátt í verk­efn­inu. Hún er af er­lend­um upp­runa og eins og marg­ar þeirra kvenna sem þangað leita hafði eng­inn sagt henni frá því að þar gæti hún fengið hjálp. 

Drífa Jón­as­dótt­ir, verk­efn­a­stýra hjá Kvenna­at­hvarf­inu í Reykja­vík og doktorsnemi við lækna­deild Há­skóla Íslands, hef­ur unnið tvær skýrsl­ur um stöðu er­lendra kvenna og barna þeirra sem hafa dvalið í Kvenna­at­hvarf­inu. Hún seg­ir ljóst af svör­um kvenn­anna að bæta verði upp­lýs­inga­gjöf til kvenna af er­lend­um upp­runa sem flytja til Íslands.

Skýrsl­an um stöðu er­lendra kvenna sem hafa dvalið í Kvenna­at­hvarf­inu

Skýrsl­an um börn sem hafa dvalið í Kvenna­at­hvarf­inu

Drífa Jón­as­dótt­ir, af­brota­fræðing­ur og doktorsnemi við lækna­deild Há­skóla Íslands, vann skýrsl­urn­ar fyr­ir Kvenna­at­hvarfið. mbl.is/​Hari

„Það er mik­il­vægt að þær fái upp­lýs­ing­ar um rétt­indi fólks á Íslandi. Að það sé ekki leyfi­legt að beita fólk of­beldi, sama af hvaða toga of­beldið er. Það virðist vanta að festa í sessi verklag varðandi til­kynn­ing­ar til barna­vernd­ar vegna gruns um van­rækslu eða of­beldi í mennta- og heil­brigðis­kerf­inu og að því sé fylgt eft­ir. Við verðum að fræða þá sem koma að allri þjón­ustu við börn um hvað heim­il­isof­beldi er og hvernig er birt­ing­ar­mynd þess hjá börn­um. Við meg­um held­ur ekki gleyma því að það er kannski ekki okk­ar að meta hvort um of­beldi er að ræða. Til­kynntu og láttu fag­fólk um að meta hvort aðstæður viðkom­andi ein­stak­lings eru hættu­leg­ar eða óboðleg­ar,“ seg­ir Drífa og fagn­ar því að vef Neyðarlín­unn­ar, 112.is, hef­ur verið breytt í alls­herj­ar upp­lýs­inga­torg fyr­ir þolend­ur, gerend­ur og aðstand­end­ur um allt sem viðkem­ur of­beldi auk þess sem nú er hægt að ræða við neyðar­vörð gegn­um net­spjall.

Frétt af mbl.is

Bjóða upp á net­spjall við Neyðarlín­una

Kon­ur sem koma í viðtal eða dvöl í Kvenna­at­hvarfið eru beðnar að lýsa teg­und of­beld­is sem þær hafa verið beitt­ar. Sam­kvæmt árs­skýrslu Kvenna­at­hvarfs­ins fyr­ir árið 2019 þá nefndu nær all­ar kon­urn­ar and­legt of­beldi. 

Stór hluti þeirra kvenna sem þarf að þola and­legt of­beldi býr við slíkt í hverri viku eða oft­ar eða 77%. Um 18%, af þeim sem höfðu reynslu af lík­am­legu of­beldi voru beitt­ar því einu sinni í viku eða oft­ar og 26% af kon­un­um sem höfðu reynslu af kyn­ferðis­legu of­beldi, voru beitt­ar því í hverri viku eða oft­ar.

„Í ljósi teg­und­ar og um­fangs of­beld­is er vert að skoða af­leiðing­ar þess og fram­gang mála inn­an kerf­is­ins. Rúm­ur helm­ing­ur kvenn­anna (53%) sem komu í at­hvarfið á ár­inu 2019 hafði hlotið áverka ein­hvern tím­ann í sam­band­inu og 23% dval­ar­kvenna voru með áverka á lík­am­an­um við komu í Kvenna­at­hvarfið. Alls sögðu 42% kvenna að lög­regl­an hefði komið á vett­vang vegna of­beld­is gegn sér.

Rúm­ur helm­ing­ur (54%) kvenna sem kom í viðtal eða dvöl á ár­inu 2019 höfðu ótt­ast um líf sitt vegna þess of­beld­is sem þær höfðu verið beitt­ar. Þrátt fyr­ir hátt hlut­fall kvenna sem hafa fengið áverka, ótt­ast um líf sitt og fengið lög­reglu á vett­vang heim­il­isof­beld­is, sögðust samt sem áður ein­ung­is 15% hafa kært nú­ver­andi ger­anda vegna þess of­beld­is sem hann hafði beitt kon­una. Ein­ung­is 5% kvenn­anna höfðu fengið nálg­un­ar­bann og 5% höfðu fengið neyðar­hnapp,“ seg­ir í skýrslu um börn af er­lend­um upp­runa í Kvenna­at­hvarf­inu.

Ástæðan fyr­ir því að skýrsl­urn­ar tvær, það er er­lend­ar kon­ur í Kvenna­at­hvarf­inu og börn kvenna af er­lend­um upp­runa í at­hvarf­inu voru unn­ar teng­ist rann­sókn sem Drífa vann fyr­ir tveim­ur árum á upp­lif­un og líðan þolenda of­beld­is.

Frétt af mbl.is

„Klikkaðar og geðveik­ar“ fyrr­ver­andi

Sú rann­sókn var bara á ís­lensku og seg­ir Drífa að henni hafi fund­ist nauðsyn­legt að fá mynd af upp­lif­un er­lendra kvenna og barna sem hafa búið við heim­il­isof­beldi. Í tengsl­um við vinnu við skýrsl­urn­ar tvær voru tek­in eig­ind­leg viðtöl við kon­ur og mæður af er­lend­um upp­runa sem dvöldu í at­hvarf­inu. 

Skýrsl­an um er­lendu börn­in í at­hvarf­inu er fyrsta sam­an­tekt­in af ná­kvæm­lega þessu tagi á Íslandi. „Ef eng­in slík gögn eru til staðar get­ur verið erfitt að vita hvernig á að bæta þjón­ustu af þess­um toga, bera sam­an við börn af ís­lensk­um upp­runa, kanna hvar megi stytta eða ein­falda boðleiðir í kerf­inu, hvað þarf að laga og hvað er gott í nú­ver­andi mynd,“ seg­ir í skýrsl­unni en í grein­inni er fjallað um báðar skýrsl­urn­ar, það er viðtöl við er­lendu kon­urn­ar og mæður barna af er­lend­um upp­runa sem hafa dvalið í Kvenna­at­hvarf­inu.

Eða eins og Drífa seg­ir – staða er­lendra barna sem búa á of­beld­is­heim­il­um og hafa komið í Kvenna­at­hvarfið hef­ur ekki verið skoðuð áður á þenn­an hátt, umræðan hef­ur frek­ar verið byggð á til­finn­ingu.

mbl.is/​Eggert

Mörg börn á Íslandi búa á of­beld­is­heim­ili; lög­regl­an hef­ur komið á vett­vang of­beld­is­ins, þau hafa þurft að flýja heim­ili sitt og flytja tíma­bundið í neyðar­at­hvarf, til­kynn­ing hef­ur verið send til barna­vernd­ar og skól­inn veit af ástand­inu.

„Því miður er það samt ekki alltaf þannig að barnið fái viðeig­andi þjón­ustu eða ann­ars kon­ar hjálp. Hvorki frá kerf­inu né þeim fagaðilum sem stöðu sinn­ar vegna eiga að koma til aðstoðar vegna þess að barnið býr á of­beld­is­heim­ili. Von­ast er til að skýrsl­an varpi ljósi á þá stöðu sem börn­in okk­ar í Kvenna­at­hvarf­inu búa við,“ seg­ir Drífa meðal ann­ars í skýrsl­unni. 

Frá meira en 50 lönd­um

Á ár­inu 2019 komu kon­ur frá meira en 50 lönd­um í Kvenna­at­hvarfið. Tæp­lega helm­ing­ur þeirra kvenna sem dvöldu í Kvenna­at­hvarf­inu í fyrra er af er­lend­um upp­runa en eins og Drífa bend­ir á þá seg­ir það aðeins hálfa sög­una. 

„Hlut­fall er­lendu kvenn­anna í dvöl end­ur­spegl­ar ekki endi­lega um­fang heim­il­isof­beld­is í garð er­lendra kvenna á Íslandi al­mennt. Hátt hlut­fall er­lendra kvenna í dvöl gæti skýrst af því að er­lend­ar kon­ur hafa síður í önn­ur hús að venda, miðað við þær ís­lensku.“ Við það má bæta að hlut­fall ís­lenskra kvenna í viðtöl­um var 74% sam­kvæmt árs­skýrslu at­hvarfs­ins frá 2019.

Tæp­lega fjórðung­ur þeirra er­lendu mæðra sem dvöldu í at­hvarf­inu í fyrra var með áverka á lík­am­an­um við komu og 63% kvenn­anna höfðu ein­hvern tím­ann fengið áverka vegna of­beld­is af hálfu manns­ins sem þær voru að flýja.

Áverk­arn­ir sem kon­urn­ar nefndu voru mar á hálsi og hand­leggj­um, mar útum all­an lík­amann, fing­ur­brot, tann­ar­brot, mar á fæti, höfuðáverk­ar, mar­blett­ir, för á hálsi eft­ir kyrk­ing­ar­tak, bólg­ur á kinn­bein­um, mar á öxl og mar á baki. 

Tæp­lega 10% er­lendu kvenn­anna sem komu með börn og dvöldu í at­hvarf­inu í fyrra voru barns­haf­andi þegar þær komu í at­hvarfið. Það er breyti­legt milli ára hversu mörg börn á Íslandi flýja með mæðrum sín­um í neyðar­at­hvarf vegna of­beld­is á heim­ili. Síðastliðin sex ár (2014-2019) hafa að meðaltali 85 börn á ári dvalið í Kvenna­at­hvarf­inu í lengri eða skemmri tíma. Flest þeirra barna sem dvöldu í Kvenna­at­hvarf­inu í fyrra voru fimm ára og yngri. Sum börn­in koma beint af fæðing­ar­deild­inni því ekki er talið óhætt fyr­ir móður að fara heim til sín með ný­fætt barnið seg­ir Drífa.  

Hún seg­ir rann­sókn­ir sýna að oft byrj­ar heim­il­isof­beldi á meðgöngu eða það stig­magn­ast. „Of­beldi sem er kannski and­legt verður einnig lík­am­legt og kyn­ferðis­legt þegar of­beld­is­mann­in­um líður mögu­lega eins og að hann sé kom­inn í annað sætið. Að at­hygli kon­unn­ar bein­ist að ein­hverju öðru en hon­um. Kon­urn­ar eru kannski þreytt­ari á meðgöngu og ekki eins dug­leg­ar við að „þjóna“ hon­um. Þær leita meira til mæðra, systra eða vin­kvenna eft­ir ráðum í tengsl­um við meðgöng­una og það þarf oft ekki meira,“ seg­ir Drífa og ít­rek­ar að út­skýr­ing sé eitt en af­sök­un er annað. Gerend­ur geti út­skýrt sína hegðun en það sé hins veg­ar ekki af­sök­un fyr­ir hegðun.  

Of­beldi á aldrei rétt á sér

„Of­beldi í hvaða mynd sem er á aldrei rétt á sér. Of­beldi elur af sér of­beldi og þegar fólk elst upp við of­beldi held­ur það stund­um að það sé normið – að beita aðra mann­eskju of­beldi. Til að mynda sagði ein kon­an sem rætt var við frá því að faðir henn­ar hafi einnig verið of­beld­is­full­ur og verið dæmd­ur fyr­ir of­beldi gegn henni. Hún þekkti ekki annað en heim­il­isof­beldi,“ seg­ir Drífa. 

Hlut­fall kvenna sem fer aft­ur heim til of­beld­is­manns að dvöl lok­inni, hvort sem er ís­lensk eða er­lend, með barn eða ekki er 13-15% und­an­far­in ár. Miðað við þessi hlut­föll virðist hærra hlut­fall er­lendra kvenna, með börn, fara aft­ur heim til of­beld­is­manns­ins að dvöl lok­inni eða næst­um því fimmt­ung­ur (19%). 

Drífa seg­ir að skýr­ing­in geti meðal ann­ars verið að þær eiga ekki í önn­ur hús að venda. Þær eru ekki með bak­land eins og marg­ar inn­lend­ar kon­ur sem eiga bæði fjöl­skyld­ur og vini. Staða kvenna sé enn verri nú á Covid-tím­um þar sem kon­urn­ar eru bók­staf­lega lokaðar inni með of­beld­is­mann­in­um. Jafn­framt hef­ur fjár­hags­staða margra versnað í far­aldr­in­um með til­heyr­andi álagi og spennu á heim­il­um. 

Af þeirri 191 konu sem áttu börn og leitaði í Kvenna­at­hvarfið í fyrra sagði rúm­ur helm­ing­ur að barna­vernd­ar­til­kynn­ing hefði verið send vegna heim­il­isof­beld­is. Börn­in sem bjuggu á þess­um of­beld­is­heim­il­um voru 349 tals­ins. 

Alls höfðu 80% barn­anna sem fjallað er um í skýrsl­unni verið beitt and­legu of­beldi. Þegar spurt var um tíðni and­lega of­beld­is­ins kom í ljós að í 92% til­fella höfðu börn­in búið við of­beldið alla sína ævi eða 11 börn af þeim 12 börn­um sem höfðu búið við and­legt of­beldi. 

Mæður sjö barna af 15 (47%) greindu frá því að börn­in hefðu verið beitt lík­am­legu of­beldi. Með lík­am­legu of­beldi er t.d. átt við að sparka, klóra, kýla, slá utan und­ir, hrista, brenna, binda, beita vopni, kæfa, kyrkja, loka barn inni eða flengja barn. Þær nefna alls kon­ar of­beldi og ein móðir treysti sér ekki til að greina nán­ar frá því í viðtal­inu. Of­beldið hef­ur staðið yfir lengi og er ít­rekað en eng­in mæðranna sem tók þátt í þessu verk­efni greindi frá því að barn þeirra hefði verið beitt kyn­ferðis­legu of­beldi.

Þegar mæðurn­ar voru spurðar út í hvort of­beldið gagn­vart börn­un­um hafi verið skráð hjá lög­reglu vissu rúm 26% ekki svarið við spurn­ing­unni. „Hvers vegna er ekki ljóst, mögu­lega þekkja þær ekki ferlið hjá lög­reglu hér á Íslandi eða hafa ekki nægi­lega góða tungu­málak­unn­áttu til að kynna sér stöðu mála?“ seg­ir í skýrsl­unni.

„Ég vildi óska að ein­hver hefði spurt mig hvernig mér liði, hvort allt væri í lagi eða at­hugaði með mig, en það gerðist aldrei. Ég vildi óska að ein­hver hefði hringt í lög­regl­una eða barna­vernd, en það gerðist aldrei.“

Þetta er lýs­ing stúlku á of­beldi sem hún varð fyr­ir á heim­ili sínu og fjallað er um í skýrslu UNICEF um of­beldi gagn­vart börn­um á Íslandi. Hún er ein þeirra rúm­lega 13 þúsund barna á Íslandi sem hafa orðið fyr­ir lík­am­legu og eða kyn­ferðis­legu of­beldi áður en barnæsk­unni lýk­ur, fyr­ir 18 ára ald­ur. 

Þetta er meðal þess sem kom fram í um­fjöll­un mbl.is un skýrslu UNICEF um of­beldi gagn­vart börn­um á Íslandi sem birt var í maí 2019. Tæp­lega eitt af hverj­um fimm börn­um hef­ur orðið fyr­ir of­beldi fyr­ir 18 ára ald­ur en alls eru 80.383 börn bú­sett á Íslandi og miðað við þann fjölda eru það rúm­lega 13 þúsund börn.

Frétt af mbl.is

„Eng­inn spurði hvernig mér liði“

Líkt og Drífa bend­ir á er vitað hvar í ís­lensku sam­fé­lagi börn eiga að hafa snerti­flöt við kerfið, í þessu verk­efni var litið til heil­brigðis­kerf­is, skóla­kerf­is og barna­vernd­ar þó fleiri kerfi komi að mál­efn­um og vel­ferð barna á Íslandi. Kerfið er hugsað til þess að grípa inn í og aðstoða börn­in, meðal ann­ars þau börn sem búa við of­beldi á heim­ili sínu. 

Því miður virðast mörg ljós ekki kvikna

„Í full­komn­um heimi myndu viðvör­un­ar­ljós kerf­is­ins loga á rétt­um stöðum og gripið yrði inn í mál­in í tæka tíð sem hefði síðan far­sæl­an endi í för með sér. Því miður virðast mörg ljós annað hvort ekki kvikna eða þau fara í gang en eng­inn sér þau loga eða eng­inn veit hvað á að gera til að bregðast við ljós­un­um. Stund­um loga ljós­in skært alla barnæsk­una, án aðkomu kerf­is­ins. Marg­ar ástæður gætu verið fyr­ir því og mik­il­vægt er að skilja hvernig má gera bet­ur. Kerfið er hugsað til þess að grípa inn í og aðstoða börn­in, meðal ann­ars þau börn sem búa við of­beldi á heim­ili sínu,“ seg­ir í skýrsl­unni þar sem fjallað er um börn sem koma í Kvenna­at­hvarfið með mæðrum sín­um. 

Þegar Drífa er spurð hvað sé hægt að gera seg­ir hún að bæta mætti verklag þegar kem­ur að mót­töku í heim­il­isof­beld­is­mál­um í heil­brigðis­kerf­inu. Að taka enn bet­ur á móti þess­um sjúk­linga­hópi, til að mynda við mæðraeft­ir­lit. Það þyrfti að skrá mál­in í sjúkra­skrár­kerfi og vísa kon­um áfram í viðeig­andi úrræði. Þannig mætti mögu­lega draga úr ít­rekuðu og stig­magn­andi of­beldi í garð kvenn­anna og auka þar með lífs­gæði þolenda of­beld­is. 

„Við sáum það í svör­um kvenn­anna að starfs­fólk leik­skóla fylg­ist með og er til­búið að aðstoða kon­urn­ar, til­kynna of­beldið og gefa þeim ráðlegg­ing­ar um hvert þær geti leitað. Aft­ur á móti vant­ar enn upp á að starfs­fólk grunn­skól­anna fylg­ist bet­ur með börn­um í skól­an­um. Að gætt sé að börn­um sem greini­lega bera þess merki að eitt­hvað er ekki eins og það á að vera. Svo sem vís­bend­ing­ar um van­rækslu, hegðun þess og annað at­ferli ekki í sam­ræmi við það sem geng­ur og ger­ist hjá börn­um á þess­um aldri,“ seg­ir Drífa. 

Hags­muni barns á að setja í fyrsta sæti

Hún seg­ir að það sé ekki bara í mennta- og heil­brigðis­kerf­inu sem mætti lækka þrösk­uld­inn þegar kem­ur að til­kynn­ing­um varðandi börn og líðan þeirra.

„Þetta á við um alla í sam­fé­lag­inu og að fólk hafi það í huga að ef þú hring­ir ekki þar sem þú vilt ekki taka af­stöðu eða vera að „skipta þér af“, þá verður þú að muna að barnið á að njóta vaf­ans. Viltu frek­ar að barnið búi áfram við öm­ur­leg­ar aðstæður hvort sem það er af hálfu móður eða föður held­ur en að skipta þér af. Við meg­um ekki gleyma því að barna­vernd starfar fyr­ir börn og hef­ur hags­muni barns að leiðarljósi. Við verðum alltaf að setja hags­muni barns­ins í fyrsta sæti ekki okk­ar hags­muni þó svo það sé stund­um ein­fald­ara og þægi­legra,“ seg­ir Drífa.

AFP

Í skýrsl­unni um er­lendu kon­urn­ar í Kvenna­at­hvarf­inu er mjög al­gengt að kon­urn­ar nefni að þær hefðu viljað vita meira um Kvenna­at­hvarfið þannig að þær hefðu getað tekið ákvörðun um að fara fyrr af heim­il­inu og í at­hvarfið. Einnig kem­ur í ljós að gerend­ur virðast reyna að gefa kon­um rang­ar upp­lýs­ing­ar td. að þeir muni hafa af þeim börn­in ef þær leiti sér hjálp­ar. Jafn­vel logið því að Kvenna­at­hvarfið væri bara fyr­ir kon­ur í neyslu og geðveik­ar. 

Svo virðist sem kon­urn­ar upp­lifi að lög­regl­an sé að gera hlut­ina vel og að þar sé verklag sem virki þegar lög­regl­an kem­ur á vett­vang. Ein kona nefndi að ef lög­regl­an í heimalandi henn­ar hefði verið eins góð að meðhöndla heim­il­isof­beld­is­mál og hún upp­lifði hér á Íslandi þá hefði hún fyr­ir löngu verið búin að slíta sig úr of­beld­is­sam­band­inu.

mbl.is/​Hjört­ur

Fræðsla við kom­una til lands­ins: „Það virðist koma nokkuð skýrt fram að kon­urn­ar skorti upp­lýs­ing­ar um rétt sinn hér á landi og að gerend­ur jafn­vel noti sér þekk­ing­ar­leysi kvenn­anna. Þær nefna til dæm­is að ger­andi hafi hótað að taka börn­in af þeim og koma mál­um svo fyr­ir að þær fái ekki að sjá börn­in aft­ur. Slík­ar sög­ur er­lendra kvenna sem í at­hvarfið leita eru ekki óal­geng­ar, sem og að kon­an megi ekki vera leng­ur á land­inu ef hún skil­ur við ger­and­ann því hún hafi ekki neinn rétt hér. Það væri mögu­leiki fyr­ir til dæm­is þau kerfi sem vinna beint að mál­um er­lendra kvenna sem hingað flytj­ast, eins og Þjóðskrá, sýslu­mann­sembætt­in og Útlend­inga­stofn­un að setja upp fræðslu­efni á mörg­um tungu­mál­um um helstu rétt­indi kvenna á Íslandi.

Fræðsluna fengju kon­urn­ar þegar þær kæmu að sækja um leyfi eða að skila inn gögn­um til þess­ara stofn­anna við kom­una inní landið. Slík fræðsla gæti tekið af all­an vafa um það hvað er of­beldi og hvort megi beita kon­ur og börn of­beldi á Íslandi.

Hvort kon­an eigi að láta maka sinn hafa alla þá pen­inga sem hún vinn­ur fyr­ir, hvort kon­an eigi að gera eitt og annað að ósk/​skip­un maka og hvort mak­inn eigi að ráða hvernig öll­um mál­um sé háttað á heim­il­inu. Hvort mak­inn megi eða geti tekið af henni börn­in og ákveðið einn for­sjá um um­gengni eða sent hana eina heim. Hvað ger­ist ef hún sæk­ir um skilnað á grund­velli heim­il­isof­beld­is eða ann­ars, hvort hún geti hringt í lög­regl­una eða haft sam­band við 112 þegar hún eða börn­in eru beitt of­beldi á sínu heim­ili. Slík fræðsla yrði þolend­um heim­il­isof­beld­is án efa til hags­bóta,“ seg­ir í skýrsl­unni. 

mbl.is/​Krist­inn Ingvars­son

Drífa seg­ir að komið hafi upp dæmi um að karl­ar flytji hingað inn kon­ur og svo þegar þeir fá leið á þeim er kon­un­um hent út. Þær vita ekki um rétt­indi sín, hvort þær eru lög­leg­ar í land­inu eða ekki. „Þeir hafa sagt eitt og svo þegar þær leita eft­ir upp­lýs­ing­um kem­ur í ljós að þær eru rétt­laus­ar og ekk­ert annað í boði en að fara úr landi eft­ir langa dvöl á Íslandi. Hluti  þess­ara kvenna er mögu­lega ekki með neitt tengslanet og eng­in bjargráð, svo sem síma, Face­book eða fjár­ráð. Þær eru ein­angraðar og auðvelt fyr­ir of­beld­is­menn­ina að stjórna þeim,“ seg­ir Drífa og bend­ir á þá sorg­legu staðreynd að þær telja sig ör­ugg­ar þar sem þær eru eða rétt­ara sagt eins ör­ugg­ar og þær geta verið, og því sé mögu­lega skárri kost­ur að vera bara áfram í sam­band­inu. „Þeir hafa sorfið af þeim allt fé­lags­legt, lík­am­legt og and­legt sjálf­stæði og þær lokast inni í heimi of­beld­is­ins,“ seg­ir Drífa.

Þegar kon­urn­ar eru spurðar hvað ráð þær hefðu fyr­ir aðrar kon­ur í sömu stöðu og þær voru í áður hvetja þær kyn­syst­ur sín­ar til að forða sér: Hlauptu!, farðu strax, þess­ir menn breyt­ast ekki. „Búmm - nef­brot - Teneri­fe - nýr bíll - of­beldi aft­ur,“ er meðal þeirra svara sem komu fram í viðtöl­un­um.

mbl.is/Ó​feig­ur Lýðsson

Stór hluti kvenn­anna hafði hlotið áverka eft­ir of­beldið og flest­ar þeirra höfðu þurft að leita aðstoðar hjá heil­brigðis­kerf­inu. Þær sem það gerðu sögðu frá raun­veru­legri at­b­urðarrás sem leiddi til áverk­anna í 80% til­fella en 20% kvenn­anna sagði aðra sögu við heil­brigðis­starfs­fólk.

All­ar kon­urn­ar sem sögðust hafa verið tekn­ar kyrk­ing­ar­taki sögðust hafa fengið um­merki á hálsi eft­ir kyrk­ing­ar­takið. Með kyrk­ing­ar­taki er hér átt við að þrengt sé að önd­un­ar­vegi eða reynt að stöðva blóðrás til heila, hvort sem kon­an missi meðvit­und eða ekki. 

Sam­kvæmt því sem þátt­tak­end­ur segja mætti gera enn aðgengi­legri ýms­ar hag­nýt­ar upp­lýs­ing­ar um Kvenna­at­hvarfið, bæði varðandi dvöl og viðtöl. Sú vinna er þegar haf­in í at­hvarf­inu og upp­lýs­ing­ar um ýmis hag­nýt atriði eru þegar komn­ar á heimasíðu at­hvarfs­ins á ýms­um tungu­mál­um.

AFP

Drífa seg­ir að meira þurfi að koma til. Að við sem sam­fé­lag, hvort sem við störf­um í kerf­inu eða sem áhorf­end­ur þá verðum við öll að grípa inn.  

„Af­leiðing­arn­ar af of­beldi á heim­ili eru svo al­var­leg­ar fyr­ir alla, ekki bara fyr­ir kon­una held­ur einnig börn­in á heim­il­inu. Eins er biðtím­inn eft­ir aðstoð allt of lang­ur. Hvernig er hægt að bjóða barni sem er tveggja ára upp á aðstoð þegar það er fjög­urra ára. Það er svona eins og fer­tug mann­eskja fengi loks aðstoð um átt­rætt. Geng­ur ein­fald­lega ekki upp. 

Mörg­um finnst það þrösk­uld­ur að hafa sam­band og til­kynna en ekki gleyma barn­inu eða kon­unni sem verður fyr­ir of­beld­inu. Verðum að stöðva of­beldi og við get­um gert það meðal ann­ars með því að til­kynna til að mynda til barna­vernd­ar, lög­regl­unn­ar eða Neyðarlín­unn­ar,“ seg­ir Drífa Jón­as­dótt­ir.

Á vef Barna­vernd­ar­stofu kem­ur fram að flest­ar til­kynn­ing­ar til barna­vernd­ar­nefnda koma frá lög­reglu.  Flest­ar til­kynn­ing­ar eru vegna van­rækslu, of­beld­is og áhættu­hegðunar barns. 

Frétt af mbl.is

Of­beldið er á ábyrgð of­beld­is­manns­ins