Niðurstöður nýrrar rannsóknar á hegðun humars sýna greinilega dægursveiflu tengda við sólargang, hegðun eftir dýpi og takmarkað far einstaklinganna. Allt eru þetta nýjar upplýsingar sem varpa ljósi á margt sem grunur lék á en hefur ekki verið rannsakað eða kynnt áður á sambærilegan hátt, segir m.a. í skýrslu um verkefnið, sem unnið var af sérfræðingum Hafrannsóknastofnunar undir verkefnisstjórn Jónasar P. Jónassonar fiskifræðings.

Atferli leturhumars var kannað haustið 2020 á tveimur svæðum í Jökuldjúpi, á 115 metra og 195 metra dýpi. Á hvorri slóðinni voru merktir 16 humrar með smáum hljóðmerkjum, límdum á bakskjöld dýranna. Á hvoru svæði var sett niður net níu hlustunardufla með 100 metra bili, auk straumsjár. Humrarnir voru merktir í lok ágúst og duflin tekin upp í lok nóvember, en fáar beinar athuganir í náttúrulegu umhverfi hafa verið gerðar á atferli leturhumars. Upplýsingar bárust frá öllum merkjum en tíu humrar af 16 voru metnir lifandi á hvorum stað. Sex dýr á hvorum stað voru með viðveru innan hlustunarsvæðisins mestallan tímann.

Nýtist við skipulagningu

Atferli eða virkni dýranna var mismunandi á hvoru svæði fyrir sig en dægursveifla var mjög greinanleg og tímabil virkni styttist þegar leið á haustið samfara styttri sólargangi.

Við humarveiðar er yfirleitt togað í nokkuð langan tíma á svæðum frá um 100 metrum niður á 250 metra dýpi. Upplýsingar um mestu virkni innan hvers dýptarbils, innan árstíða geta þannig nýst við skipulagningu veiða, þar sem hægt er að toga á mismunandi dýpi yfir daginn, segir í skýrslunni. Mikilvægt er þó að kanna og vakta fleiri umhverfisþætti líkt og þörungablóma sem stjórnar miklu varðandi birtuskilyrði og veiðanleika.

Áður óþekkt hegðun

Leturhumar er mikilvæg nytjategund í hlýsjónum við Ísland. Humarinn dvelur í holum á leirbotni sem hann grefur og viðheldur. Hann er einungis veiðanlegur þegar hann yfirgefur holuna en aflabrögð geta verið mjög sveiflukennd. Hingað til hafa upplýsingar um virkni dýranna einkum byggst á upplýsingum frá veiðum og tilraunum við eldisaðstæður.

„Niðurstöður rannsóknarinnar hafa opnað sýn á áður óþekkt hegðunarmynstur mikilvægrar nytjategundar við Ísland,“ segir í skýrslunni. Jónas verkefnisstjóri segir að atferlið yfir vormánuði og sumarnóttina þegar vertíð stendur hvað hæst kalli á frekari rannsóknir.