„Það verður aldrei sátt um lög um stjórn fiskveiða á Íslandi en það er hægt að hafa skynsamleg lög um stjórn fiskveiða,“ fullyrðir Guðmundur Kristjánsson, forstjóri Brims, í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.

„Það eina sem hægt er að gera í dag er að lög um stjórn fiskveiða endurspegli arðsemi og skynsemi fyrir íslenska þjóð. Deilumálið er skipting arðseminnar,“ skrifar hann í grein sinni.

Í greininni rekur Guðmundur sögu þess hvernig veiðirétturinn varð bókfærður sem eign sjávarútvegsfyrirtækja. Bendir hann á að 1990 hafi Alþingi samþykkt lög sem leyfðu útgerðum að losa sig við eldri skip og færa veiðirétt eða kvóta yfir á annað skip, sem þá lækkaði kostnað útgerða og laun þeirra sjómanna sem voru við vinnu á því skipi sem enn var gert út.

„Einnig var það leyft með þessum lögum frá árinu 1990 að ef útgerð keypti bát, t.d. á 100 m.kr. með kvóta en án áhafnar, þá gat útgerðin í framhaldi selt bátinn til úreldingar á um það bil 20% af kaupverði. Mismunurinn sem var 80% af kaupverði bátsins (80 m.kr. sem er kallaður veiðiréttur í dag) var færður sem kostnaður í bókhaldi útgerðarinnar.“

Kvóti var færður til eignar í bókum útgerða eftir að þær voru dæmdar til þess. mbl.is/Árni Sæberg

Árin 1990 til 1993 hafi svo allur veiðiréttur verið gjaldfærður, en þá hafi ríkisskattstjóri farið fram á að veiðirétt eða kvóta skyldi færa til eigna en ekki kostnaðar. Voru útgerðirnar ósammála þessari ályktun yfirvalda.

„Ríkisskattstjóri og fjármálaráðherra á þessum tíma stefndu útgerðinni fyrir dómstólum og var niðurstaðan sú í Hæstarétti árið 1993 að útgerðinni væri skylt að færa veiðiréttinn (aflahlutdeild/kvótann) sem eign í efnahagsreikningi. Síðan hnykkti Alþingi Íslendinga endanlega á þessu ákvæði árið 1997 þar sem það var bannað að afskrifa veiðirétt í ársreikningum íslenskra sjávarútvegsfyrirtækja. Í dag er þessi veiðiréttur eignfærður í öllum íslenskum sjávarútvegsfyrirtækjum og er þeirra helsta eign,“ útskýrir Guðmundur.

„Ef núna koma ný lög um stjórn fiskveiða þar sem þessi veiðiréttur verður færður ríkissjóði þá verða þeir sem hafa keypt þennan rétt aldrei sáttir. Ef þessu verður ekki breytt verða þeir sem vilja að ríkissjóður eigi þennan rétt aldrei sáttir. Þetta er staðan í dag,“ skrifar hann.

Greinina má lesa í heild sinni í Morgunblaðinu í dag.