Ekki hefur verið staðið við fyrirheit ríkisstjórnarflokkana um að meta þjóðhagslegan ávinning fiskveiðistjórnunarkerfisins eins og kveðið er á um í stjórnarsáttmála. Slíkt mat átti að liggja til grundvallar starfi nefndar sem vinna átti að frekari árangri og sátt. Þrátt fyrir vanefndir í þessum efnum hafa bráðabirgðatillögur um breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu verið birtar undir merkjum Auðlindarinnar okkar.

Þetta segir Heiðrún Lind Marteinsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, í aðsendri grein sem birt var í Morgunblaðinu um helgina.

„Því miður læðist sá grunur að manni, að bráðabirgðatillögunum hafi verið ætlað að sneiða hjá skýru markmiði stjórnarsáttmála og auðvelda ábyrgðaraðila verkefnisins, matvælaráðherra, að velja þær hugmyndir sem best falla að hans eigin pólitísku markmiðum. Það væri þá ekki í fyrsta skipti,“ skrifar hún.

Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra hrinti af stað víðtæku stefnumótunarferli undir merkjum Auðlindarinnar okkar árið 2022 og voru 60 bráðabirgðatillögur kynntar í jánúar, en endanlegar tillögur á að birta síðari hluta ágústmánaðar.

Frétt af mbl.is

„Næsti vetur tileinkaður nýjum frumvörpum“

Hvergi að finna

Bendir Heiðrún Lind á að ríkisstjórnarflokkarnir þrír gerðu samkomulag sín á milli um að gert yrði fyrrnefnt mat á þjóðhagslegum ávinningi fiskveiðistjórnunarkerfisins. Bendir hún á fyrsta lið í kafla stjórnarsáttmálans um sjávarútvegsmál.

„Skipuð verður nefnd til að kortleggja áskoranir og tækifæri í sjávarútvegi og tengdum greinum og meta þjóðhagslegan ávinning fiskveiðistjórnunarkerfisins. Nefndinni verði falið að bera saman stöðuna hér og erlendis og leggja fram tillögur til að hámarka möguleika Íslendinga til frekari árangurs og samfélagslegrar sáttar um umgjörð greinarinnar,“ segir í sáttmálanum.

Heiðrún Lind segir í grein sinni um að ræða þarft verkefni „enda nauðsynlegt þjóðarhag að samkeppnishæfni grunnatvinnuvegs og einnar stærstu stoðar útflutnings okkar Íslendinga sé treyst enn frekar. Það þarf að tryggja að atvinnugreinin skapi meiri verðmæti í dag en í gær, þannig að lífskjör hér á landi haldist áfram góð.“

Bjarni Benediktsson, Katrín Jakobsdóttir og Sigurður Ingi Jóhannsson kynna nýja ríkisstjórn og undirrita stjórnarsáttmála í nóvember 2021. mbl.is/Eggert Jóhannesson

Hins vegar hafi ekki verið unnið eftir þessum skýru fyrirmælum í sáttmála Framsóknaflokks, Sjálfstæðisflokks og Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs.

„Hvergi má finna því stað að þjóðhagslegur ávinningur hafi verið metinn og enginn samanburður hefur verið gerður á stöðunni hér á landi og erlendis. Þessi atriði hafa aldrei komið til umræðu á vettvangi þeirrar samráðsnefndar sem ráðherra skipaði í tengslum við vinnuna og hvergi er um þetta fjallað á umfangsmikilli upplýsingasíðu verkefnisins.“

Samhengislaust og utan markmiðs

Þrátt fyrir vanefndir í undirbúningi að stefnumótun á sviði sjávarútvegsmála hafa verið birtar 60 tillögur til bráðabirgða og stendur til að birta endanlegar tillögur nú síðar í ágúst.

„Velta má fyrir sér, hvernig unnt er að gera tillögur á hinum ýmsu sviðum tengdum sjávarútvegi þegar enn hefur ekki verið metið hver ávinningur núverandi kerfis er og hvar við stöndum í samanburði við aðra. Hvernig vitum við hvað þarf að bæta ef engin er úttektin á stöðunni í dag og enginn er samanburðurinn við það sem aðrar þjóðir eru að gera?“ spyr Heiðrún Lind.

„Þegar rýnt er í þessar 60 bráðabirgðatillögur má hins vegar átta sig á hvernig þær yfirhöfuð komust á blað. Þarna er einfaldlega búið að taka saman sarp hugmynda úr ýmsum áttum. Tillögurnar allar eru síðan ýmist til frekari umræðu eða útfærslu – hvað svo sem það kann að þýða. Og því miður virðist þetta flest án nokkurs samhengis við hið skýra markmið sem sett var fram í stjórnarsáttmála,“ segir hún.

Ljóst þykir að ekkert liggi fyrir um einhvern þjóðhagslegan ávinning af nýtingu sjávarauðlindarinnar eða bætta samkeppnishæfni vegna tillagna sem unnið hefur verið að.  „Kannski var þá betur heima setið en af stað farið.“

Grein Heiðrúnar Lindar má lesa í heild sinni hér.