Vega­gerðin mæl­ir í nýrri um­hverf­is­mats­skýrslu ekki með því að graf­in verði göng í gegn­um Reyn­is­fjall, held­ur að Hring­veg­ur­inn um Vík verði norðan við bæj­ar­stæðið og að nú­ver­andi veg­ur verði að hliðar­vegi. Um Mýr­dal­inn er annaðhvort mælt með því að veg­ur­inn verði um nú­ver­andi vega­stæði eða litlu sunn­ar og fari beinni leið um Gatna­brún í stað þeirr­ar sveigju sem nú er þar upp.

Um er að ræða svo­kallaða val­kosti 4 og 4b sem Vega­gerðin mæl­ir nú með. Er þetta and­stætt fyrri hug­mynd­um um veg um Reynis­hverfi og 1,3 km jarðgöng und­ir Reyn­is­fjall.

Vega­gerðin mæl­ir nú með að Hring­veg­ur­inn um Vík verði norðan við bæj­ar­stæðið og um óbreytta leið um Mýr­dal eða færa veg­inn aðeins sunn­ar og fara beinni leið um Gatna­brún. Kort/​Vega­gerðin

Hag­kvæm­ari kost­ir en jarðgöng og minni um­hverf­isáhrif

Í um­hverf­is­mats­skýrslu Vega­gerðar­inn­ar seg­ir að þess­ir kost­ir séu nú fremst í röðinni vegna þess að þeir eru tals­vert hag­kvæm­ari en þrír aðrir val­kost­ir sem all­ir gera ráð fyr­ir nýj­um göng­um. Þá hafi val­kost­ir 4 og 4b einnig minni áhrif á um­hverfið, en all­ir val­kost­irn­ir eru tald­ir upp­fylla mark­mið fram­kvæmd­ar­inn­ar um bætt um­ferðarör­yggi, greiðfærni og færslu Hring­veg­ar­ins út fyr­ir þétt­býli.

Í skýrsl­unni er tekið fram að þegar horft er heild­stætt á þau atriði sem voru til skoðunar fyr­ir Vega­gerðina komi val­kost­ir 1/​1b, 2, 3 og 4/​4b all­ir til greina. Í því felst að Vega­gerðinni ber að stuðla að ör­ugg­um, sjálf­bær­um, greiðum og hag­kvæm­um sam­göng­um, en einnig að sam­göng­ur þró­ist í sam­ræmi við sam­fé­lags­leg og um­hverf­is­leg mark­mið.

Er tekið fram að val­kost­ur 5 komi minnst til móts við kröf­ur um bætt ör­yggi og greiðfærni og að veg­ur­inn verði færður út fyr­ir þétt­býlið, en það er óbreytt lega nú­ver­andi veg­ar, en með lag­fær­ing­um vest­an Reyn­is­fjalls.

Val­kost­ir um Mýr­dal og Vík ásamt af­mörk­un svæða sem njóta vernd­ar eða hafa verið lögð fram sem til­lög­ur að vernd­ar­svæðum. Kort/​Vega­gerðin

Stofn­kostnaður tvö­falt hærri

Val­kost­ir 1/​1b, 2 og 3, sem allt eru val­kost­ir sem fara um nýtt vega­stæði nærri Reyn­is­fjöru og í gegn­um Reynis­hverfi og svo um jarðgöng­in, eru sagðir koma bet­ur út þegar þætt­irn­ir ör­yggi og greiðfærni eru skoðaðir, auk þess að koma til með að bæta teng­ing­ar milli svæða. Aft­ur á móti komi þess­ir val­kost­ir verr út þegar horft sé til hag­kvæmni og áhrifa á um­hverfið. Nefnt er að stofn­kostnaður sé tvö­falt hærri en hinir kost­irn­ir og stytt­ing Hring­veg­ar­ins óveru­leg.

Þá er tekið fram að gert sé ráð fyr­ir gjald­töku í jarðgöng­in, en að afar ólík­legt sé að hún muni standa und­ir fram­kvæmda­kostnaði.

Áhætta af ágangi sjáv­ar

Einnig er horft til áhættu af ágangi sjáv­ar. „Enn frem­ur er tek­in áhætta þegar byggður er veg­ur á svo út­settri strönd fyr­ir ágangi sjáv­ar sem Vík­ur­strönd er. Tölu­verður mun­ur er á því að verja byggð sem er í ákveðinni fjar­lægð frá strönd­inni sam­an­borið við það að verja veg sem er í fjör­unni,“ seg­ir í skýrsl­unni. Tekið er fram að hægt sé að minnka þessa óvissu og kostnað vegna strand­varna veru­lega með því að fylgja val­kosti 1, en það feli í sér teng­ingu inn­an þétt­býl­is Vík­ur.

Vegna þessa tel­ur Vega­gerðin þetta ekki raun­hæf­an mögu­leika sem stend­ur. „Í ljósi þess kostnaðar og áhættu sem fylg­ir val­kost­um sem fela í sér jarðgöng og veg um Vík­ur­strönd, get­ur Vega­gerðin ekki mælt með þeim á þessu stigi.“

Val­kost­ir 4/​4b eru hins veg­ar tald­ir upp­fylla mark­mið fram­kvæmd­ar­inn­ar um bætt um­ferðarör­yggi, greiðfærni og færslu Hring­veg­ar út fyr­ir þétt­býli. Þá eru þeir sagðir tals­vert hag­kvæm­ari en þeir val­kost­ir sem gera ráð fyr­ir jarðgöng­um. „Því tel­ur Vega­gerðin rétt að mæla með val­kosti 4 eða 4b,“ seg­ir í skýrsl­unni.

Kort sem sýn­ir um­ferðarslys á Hring­veg­in­um um Mýr­dal og að Vík á ár­un­um 2014-2022. Kort/​Vega­gerðin

Ára­tuga aðdrag­andi

Rifjað er upp að aðdrag­andi verk­efn­is­ins sé lang­ur og að umræða um jarðgöng­in hafi verið til umræðu í ára­tugi. Í grein­ar­gerð sam­starfs­nefnd­ar um sam­ein­ingu Dyr­hóla- og Hvamms­hrepps, sem sam­einuðust árið 1984, hafi meðal ann­ars verið talað fyr­ir því að stefna eigi að gerð nýs veg­ar nær strönd­inni með jarðgöng­um um Reyn­is­fjall.

Einnig hafi verið samþykkt ný veg­lína Hring­veg­ar­ins um Mýr­dal árið 2013 í aðal­skipu­lagi Mýr­dals­hrepps 2012-2028. Var þá horft til þess að veg­ur­inn myndi liggja suður fyr­ir Geita­fjall, meðfram Dyr­hóla­ós og í gegn­um Reyn­is­fjall í jarðgöng­um sunn­ar­lega í fjall­inu. Það er sam­bæri­legt við val­kosti 1/​1b og 3.

Ekki í forg­andi hjá Vega­gerðinni

Vega­gerðin vís­ar í skýrslu sinni á að í drög­um að sam­göngu­áætlun 2024-2038, sem Sig­urður Ingi Jó­hanns­son birti í sam­ráðsgátt í júlí í ár, komi fram að langt sé til að Hring­veg­ur um Reyn­is­fjall verði lag­færður. Er einnig vísað til þess að í tengsl­um við und­ir­bún­ing sam­göngu­áætlun­ar­inn­ar hafi til­laga Vega­gerðar­inn­ar að for­gangs­röðun jarðganga­kosta verið lögð fram, en þar séu göng um Reyn­is­fjall ekki met­in í for­gangi og önn­ur verk­efni tal­in brýnni.

„Því er tal­in ástæða til að ráðast í lag­fær­ing­ar á Reyn­is­fjalli strax á ár­un­um 2029-2033. Sú fram­kvæmd nýt­ist veg­far­end­um strax með auknu ör­yggi og greiðfærni og teng­ist nokkr­um þeirra val­kosta sem lagðir eru fram í um­hverf­is­mat­inu,“ seg­ir í skýrsl­unni.