Erlent | mbl | 1.4.2016 | 9:25 | Uppfært 10:09

Vísbendingar um víkingabyggð í N-Ameríku

Fornminjastaðurinn í L'Anse aux Meadows á Nýfundnalandi. mbl.is/Einar Falur Ingólfsson

Vísindamenn telja sig hafa fundið sannanir með aðstoð gervihnatta fyrir annarri byggð norrænna manna í Norður-Ameríku, sunnar en áður hefur fundist.

Staðurinn er í Kanada og fannst hann síðasta sumar eftir að innrauðar myndavélar í mörg hundruð kílómetra fjarlægð frá jörðu sýndu merki um járnvinnslu manna. Talið er að ummerkin nái aftur til áranna 800 til 1300.

Á suðvesturströnd Nýfundnalands

Nánar tiltekið er staðurinn á suðvesturströnd Nýfundnalands, tæpum 500 kílómetrum suður af L´Anse aux Meadows, nyrsta odda Nýfundnalands, en þar fundust fyrstu og einu staðfestu norrænu minjarnar í Norður-Ameríku hingað til árið 1960.

Síðan þá hafa fornleifafræðingar leitað án árangurs að vísbendingum um aðrar byggðir víkinga í Ameríku sem hefðu verið til um 500 árum áður en Kólumbus steig fæti á heimsálfunni.

Skoðaði strandlengjur

Á síðasta ári ákvað „geim-fornleifafræðingurinn“ Sarah H. Parcak, í samstarfi við kanadíska sérfræðinga, að skoða strandlengjur, allt frá Baffin-eyjum, vestur af Grænlandi, til Masaschusetts í Boston. Hún fann hundruð mögulegra „heitra svæða“ sem háskerpuljósmyndir úr geimnum náðu að afmarka niður í nokkrar og síðar eina mögulega staðsetningu á byggð norrænna manna, að því er kom fram á vef NY Times.

Tveggja klukkustunda heimildamynd

Tveggja klukkustunda heimildamynd um verkefnið verður sýnd á bandarísku sjónvarpsstöðinni PBS í næstu viku. Hún verður einnig sýnd hjá BBC í Bretlandi.

Hægt verður að sjá hann á netinu á þessari slóð.

„Staðurinn öskrar á mann: „Grafðu mig upp!,“ sagði Parcak, sem er prófessor í fornleifafræði við Alabama-háskóla í Birmingham.

Á síðasta ári hlaut hún eina milljón dollara í verðlaun frá TED fyrir vinnu sína við fornleifar í Egyptalandi með aðstoð gervihnattamynda.

Stórkostlegt ef satt er

„Ef þetta er satt þá er þetta stórkostlegt,“ sagði William Fitzhugh, stjórnandi á fornleifadeild Smithsonian-safnsins í Washington. „Þetta kæmi ekki á óvart,“ bætti hann við en tók fram að hann þyrfti fyrst að sjá öll gögn málsins.