Ráðherra innflytjendamála í Svíþjóð, Hélene Fritzon, aflýsti fyrirhuguðum fundi með starfssystur sinni í Noregi á síðustu stundu í fyrradag og sakaði hana um að hafa dregið upp „ónákvæma mynd“ af ástandinu á svæðum þar sem innflytjendur eru fjölmennir.

Sylvi Listhaug, ráðherra innflytjendamála og þingmaður Framfaraflokksins í Noregi, segist hafa farið til Stokkhólms í því skyni að kynna sér vandamál varðandi samlögun innflytjenda í sænskt samfélag í hverfum þar sem þeir eru fjölmennir. Ráðgert var að hún ætti fund með Hélene Fritzon, sem varð ráðherra innflytjendamála í stjórn Jafnaðarmannaflokksins í Svíþjóð í júlí.

Fritzon kvaðst hafa ákveðið að aflýsa fundinum vegna þess að hún hefði komist að þeirri niðurstöðu að ferðin til Stokkhólms væri í raun liður í pólitísku baráttunni í Noregi vegna þingkosninganna þar 11. september. Listhaug hefði notað ferðina til að draga upp ónákvæma mynd af Svíþjóð og breiða út „þvætting“ um landið. „Þetta varð ljóst til dæmis í viðtali við VG þar sem hún hélt því meðal annars fram að það væru n það er alger þvættingur. Ég myndi með glöðu geði eiga fund með hinni norsku starfssystur minni eftir kosningarnar, en ég vil ekki vera hluti af kosningabaráttu hennar,“ hefur fréttavefur VG eftir Fritzon.

Sænski ráðherrann skírskotaði til viðtals við Listhaug í VG þar sem hún lýsti 60 svæðum innflytjenda í Svíþjóð sem „no go-svæðum“, þar sem „lögleysa“ ríkti og glæpamenn réðu lögum og lofum. Hún gaf til kynna að ástandið á þessum svæðum væri svo slæmt að lögreglumenn, bráðaliðar og slökkviliðsmenn þyrðu ekki inn á þau.

Erna Solberg, forsætisráðherra og leiðtogi Hægriflokksins í Noregi, hefur gagnrýnt ummæli Listhaug. „Hún þarf að ganga úr skugga um að ummæli hennar séu í samræmi við það hvernig yfirvöld á staðnum meta ástandið,“ sagði Solberg. Hún skírskotaði til þess að sænsk yfirvöld hafa alltaf neitað því að slík lögleysusvæði séu til í sænskum borgum, eins og þjóðernissinnaðir netmiðlar og bloggarar hafa haldið fram.

Forystumenn Hægriflokksins í Svíþjóð hafa einnig gagnrýnt ummæli Listhaug.

Sænsk yfirvöld hafa þó viðurkennt að lögreglan hafi á síðustu árum átt í miklum erfiðleikum með glæpagengi í hverfum þar sem innflytjendur eru fjölmennir. Í skýrslu sem sænsk yfirvöld birtu árið 2005 kemur fram að innflytjendur voru fjórum sinnum líklegri til að vera grunaðir um morð en innfæddir Svíar og 4,5 sinnum líklegri til að vera grunaðir um nauðgun, á árunum 1997 til 2001.

Í skýrslu sem sænska lögreglan birti í júní segir að 61 svæði í sænskum borgum sé skilgreint sem viðkvæmt svæði eða áhættusvæði, þar af séu 23 „sérlega viðkvæm svæði“ þar sem erfitt sé fyrir lögreglumenn að annast löggæslu. Í sumum fjölmiðlum hefur verið fullyrt að í skýrslunni segi að „lögleysa“ ríki nánast á þessum 23 hættusvæðum, en það er ekki rétt. Þar kemur m.a. fram að líkurnar á árásum glæpamanna á lögreglumenn hafi aukist en fullyrðingar um að lögreglan telji að „lögleysa“ ríki þar eru ýkjur.

Lögreglan segir að nauðsynlegt sé að fjölga lögreglumönnum á þessum svæðum í baráttunni gegn fíkniefnasölu og vopnuðum glæpagengjum. Stefan Löfven, forsætisráðherra Svíþjóðar, hefur því ákveðið að auka fjárframlögin til lögreglunnar um 7,1 milljarð sænskra króna, jafnvirði 95 milljarða íslenskra, á næstu þremur árum. Hann sagði þetta nauðsynlegt til að auka öryggi íbúanna vegna tíðra skotárása glæpagengja. Sænsk yfirvöld hafa þó neitað því að að lögreglumenn hafi fengið fyrirmæli um að fara ekki inn á svæðin þar sem ástandið er verst, eins og þjóðernissinnar hafa haldið fram.

 Morðum hefur fækkað frá 1990

Mikil fjölgun innflytjenda á síðustu áratugum hefur valdið verulegum vandamálum í Svíþjóð. Í a.m.k. þrjá áratugi hefur verið varað við hættum sem fylgja því þegar mikill fjöldi innflytjenda einangrast í einstökum hverfum og samlagast ekki sænska samfélaginu. Talið er að um 300 sænskir ríkisborgarar hafi farið til Sýrlands eða Íraks til að ganga til liðs við samtökin sem kalla sig Ríki íslams og sænska öryggislögreglan telur að 150 þeirra hafi snúið aftur til Svíþjóðar. Óttast er að þeir fremji mannskæð hryðjuverk.

Ástandið er þó ekki eins slæmt og sumir þjóðernissinnaðir fréttamiðlar og bloggarar hafa haldið fram. Þeir hafa hamrað á því að fjölgun flóttamanna frá Miðausturlöndum á síðustu árum hafi leitt til hrinu glæpa og orðið til þess að Svíþjóð hafi breyst úr friðsömu samfélagi í land skotárása, morða, nauðgana og ótta. Tölur frá sænskum yfirvöldum um ofbeldisglæpina benda til þess að þetta séu ýkjur. Til að mynda hefur morðum fækkað í Svíþjóð frá árinu 1990 þrátt fyrir mikla fjölgun innflytjenda síðan þá.

Að sögn glæpavarnastofnunar Svíþjóðar (Brå) létu 106 manns lífið af völdum ofbeldis í Svíþjóð á síðasta ári, sex færri en árið 2015. Staðfest dauðsföll af völdum ofbeldis hafa verið frá 68 til 112 á síðustu tíu árum og frá árinu 2002 hafa dauðsföllin verið 92 að meðaltali á ári, að sögn stofnunarinnar. Brå segir að manndrápum hafi fækkað í Svíþjóð frá árinu 1990, en hafa þarf í huga að morðunum hefur fækkað meira í mörgum öðrum löndum Vestur-Evrópu á þessum tíma.

Þjóðernissinnaðir fréttamiðlar og bloggarar hafa kjamsað á fréttum um að Svíþjóð sé í næstefsta sæti á lista yfir lönd þar sem nauðganir séu algengastar miðað við mannfjölda. Sagt er að Lesótó sé eina landið þar sem nauðganir séu algengari. Staglast er á þessu þótt bent hafi verið á að fréttirnar byggjast á alþjóðlegum samanburðartölum sem eru marklausar, m.a. vegna þess að skilgreiningar á nauðgunum eru mismunandi eftir löndum og í sumum löndum byggjast tölurnar á fjölda þeirra sem kæra nauðgun en í öðrum á fjölda kærðra nauðgana. Bloggararnir virða þessar ábendingar að vettugi, eins og tölur um fjölda manndrápa, vegna þess að það hentar ekki málstað þjóðernissinna og samræmist ekki pólitískum rétttrúnaði þeirra.