Erlent | Morgunblaðið | 3.11.2018 | 18:45 | Uppfært 4.11.2018 20:44

Tangarhald á öldungadeildinni

Demókratinn Claire McCaskill ræðir við fjölmiðla í Missouri. Hún er í harðri kosningabaráttu um að halda sæti sínu í öldungadeildinni. AFP

Kosið verður um þriðjung þingsæta í öldungadeild Bandaríkjaþings á þriðjudaginn og virðast litlar líkur á að Repúblikanaflokkurinn tapi meirihluta í þingdeildinni. Alls eru 100 þingmenn í öldungadeildinni, tveir fyrir hvert ríki Bandaríkjanna, óháð íbúafjölda. Atkvæðafjöldi á bak við við hvern þingmann er því afar ójafn en hugmyndin með þessu kerfi er að tryggja að fámennari ríki hafi rödd í þinginu.

Kjörtímabil öldungadeildarþingmanna er sex ár og eru þeir flokkaðir í þrjá hópa (Class 1, 2 og 3) sem kosið er um á tveggja ára fresti. Í hverjum hópi eru 33 til 34 þingmenn en kosið verður um alls 35 þingsæti í ár vegna sérstakrar kosningar um auð þingsæti í Minnesota og Mississippi.

Í fyrrnefnda ríkinu mun sérstök kosning eiga sér stað vegna þess að demókratinn Al Franken sagði af sér í desember 2017 í kjölfar ásakana um kynferðislega áreitni. Ríkisstjóri Minnesota tilnefndi þá Tinu Smith í þingsætið. Hún hefur verið þingmaður til bráðabirgða síðan þá en sækist nú eftir kjöri á þriðjudaginn.

Í Mississippi er kosið um þingsæti repúblikanans Thads Cochrans, sem tilkynnti afsögn sína í apríl síðastliðnum af heilsufarsástæðum. Á þriðjudaginn fer því fram þar svokallað frumskógarprófkjör (e. Jungle Primary) þar sem tveir demókratar og tveir repúblikanar eru á kjörseðlinum. Sá þeirra sem fær meirihluta atkvæða mun ljúka kjörtímabili Cochrans sem lýkur árið 2021. Ef enginn hlýtur hreinan meirihluta fer fram önnur kosning 27. nóvember. Verður það að teljast afar líklegt þar sem engin skoðanakönnun hefur sýnt neinn frambjóðanda með yfir eða um 50% stuðning.

Höfuðverkur demókrata

Kosningarnar í ár verða erfiðar fyrir Demókrataflokkinn þar sem kosið er um 26 þingsæti sem demókratar sitja nú í. Sú tala felur í sér tvo þingmenn utanflokka, sem starfa með demókrötum í þinginu, eins og Bernie Sanders frá Vermont. Þá er einungis kosið um níu þingsæti sem þingmenn repúblikana sitja í.

Demókratar þurfa að ná tveimur þingsætum ef flokkurinn ætlar sér að ná meirihluta í öldungadeildinni og telst það heldur ólíklegt.

Spá um úrslit í kosningum um sæti í öldungadeildinni.

Alls ríkir óvissa um 13 þingsæti og sitja demókratar í níu þeirra. Einu tvö þingsætin af þeim 13, þar sem skoðanakannanir eru demókrötum í vil, eru sæti sem þeir halda nú þegar; Tina Smith í Minnesota og Joe Manchin III í Vestur-Virginíu.

Demókrataþingmenn eins og Heidi Heitkamp í Norður-Dakóta, Claire McCaskill í Missouri og Joe Donnelly í Indiana sækjast öll eftir endurkjöri í ríkjum sem Trump vann með tveggja tölustafa mun í forsetakosningunum 2016.

McCaskill í hættu í Missouri

Claire McCaskill, öldungadeildarþingmaður Missouri síðan 2006, á á brattann að sækja gegn Josh Hawley, frambjóðanda repúblikana. McCaskill leiddi í skoðanakönnunum framan af en um svipað leyti og öldungadeildin kaus um að staðfesta Brett Kavanaugh sem hæstaréttardómara fór staðan að breytast. Hafa kjósendur Missouri verið reglulega minntir á andstöðu hennar við Kavanaugh auk þess sem hún hafi verið fyrsti þingmaðurinn til að styðja Hillary Clinton opinberlega í neikvæðum auglýsingum. Þrýstihópurinn Americans for Prosperity, pólitískur armur kaupsýslumannanna Davids og Charles Kochs, hefur einnig framleitt mikið af neikvæðum auglýsingum um McCaskill. Það hefur verið sagt ótrúlegt að demókrata hafi tekist að halda þingsæti í Missouri svona lengi en Trump vann ríkið með næstum 20% árið 2016. McCaskill hlaut kjör í stórum kosningasigri demókrata á landsvísu árið 2006. Hún var svo endurkjörin árið 2012 eftir að mótframbjóðandi hennar Todd Akin varð afar óvinsæll þegar hann talaði um að líkami kvenna kæmi í veg fyrir þungun þegar um „lögmæta nauðgun“ væri að ræða (e. legitimate rape).

Nánari umfjöllun er að finna í Morgunblaðinu í dag.