Ný landsstjórn mynduð á Grænlandi

Grænlenski vinstriflokkurinn Inuit Ataqatigiit (IA) kynnti í gærkvöldi nýja samsteypustjórn sem stýra á landinu eftir að gengið var til þingkosninga fyrr í mánuðinum. Þar fór flokkurinn með sigur af hólmi þegar hann hlaut 36,6% atkvæða.

Kosningarnar voru í raun þjóðaratkvæði um námavinnsluverkefnið í Kuannersuit-jarðlögunum sem fullyrt var að myndi leiða til fjölbreyttara athafnalífs í landinu og dreifðari tekjustofna.

Talsmenn vinnslunnar báru fyrir sig nauðsyn verkefnisins er landsmenn byggju sig undir breytta tíma samfara hlýnun andrúmsloftsins. Skipti sköpum að treysta undirstöður ríkissjóðsins í Nuuk ef Grænlendingar ætluðu að öðlast fullt sjálfstæði frá Dönum.

Þriðji flokkurinn styður stjórnina

Flokkurinn, sem hlaut tólf sæti af samtals 31 á Grænlandsþingi, hefur myndað stjórn ásamt sjálfstæðissinnaða flokknum Naleraq, sem hefur á að skipa fjórum sætum.

Múte Egede, 34 ára leiðtogi IA, verður forsætisráðherra landsins og um leið sá yngsti í heiminum til að gegna því embætti.

Frjálslyndis- og íhaldsflokkurinn Atassut, sem hefur tvö sæti á þinginu, mun styðja stjórnina án þess þó að tilheyra henni.

Stjórnarflokkarnir nýju hafa náð samkomulagi um áætlun þar sem ráðist verður að helstu samfélagsvandamálum auk þess sem í stjórnarsáttmálanum er vikið að menntun, sjávarútvegi og loftslagsbreytingum.

Flokkurinn Siumut fór fyrir stjórninni sem varð undir í kosningunum, en flokkurinn hefur að hluta til skaðast af innanflokkserjum og átökum undanfarin ár. Hann fékk 29,4% atkvæða og 10 menn kjörna.

Félagar í flokknum Inuit Ataqatigiit fögnuðu niðurstöðum kosninga fyrr í mánuðinum. AFP

Fágæt jarðlög

Það sem skildi stóru flokkana tvo fyrst og fremst að var hvort heimila bæri umdeilda risavinnslu fágætra jarðefna og úrans í hinu 56.000 manna landi. Eru áform þau í umhverfismati sem stendur. Talið er að Kuannersuit-jarðlögin geymi einhver efnismestu steinefnalög sem vitað hefur verið um á jörðinni.

Fágætu jarðlögin geyma 17 málma sem brúkaðir eru í allt frá snjallsímum til rafbíla og vopna. Hefur IA krafist þess að úranvinnslan verði stöðvuð með lögum en slíkt myndi í raun binda enda á verkefnið.

Andstæðingar vinnslunnar í Kuannersuit segja að hún feli í sér of margar umhverfislegar hættur, muni meðal annars skilja eftir sig geislavirkan úrgang. Að námuvinnslunni á Grænlandi stendur ástralska málmleitarfélagið Greenland Minerals sem er í eigu Kínverja.

Fara sjálfir með yfirráð auðlinda

Lestu meira

Þegar Íslendingar girntust Grænland

Frá 2009 hafa Grænlendingar farið alfarið sjálfir með yfirráð auðlinda sinna. Þurfa þeir engu að síður að treysta á um 526 milljóna fjárhagsaðstoð frá Kaupmannahöfn á ári til að fjármagna sem svarar þriðjungi útgjalda ríkissjóðs.

Danir eru ekki andvígir sjálfstæði Grænlendinga en í þeirra höndum eru áfram utanríkis- og varnarmál landsins víðfeðma. Því leitar heimastjórnin í Nuuk leiða til að finna fjölbreyttari tekjustofna svo sem með auknum sjálfbærum fiskveiðum, ferðaþjónustu og landbúnaði.

Hefðbundnar fiskveiðar skila um 90% útflutningstekna Grænlands. Hernaðarlega mikilvæg lega landsins og víðtækar og miklar auðlindir í jörðu hafa vakið alþjóðlega athygli.

• Blogga um frétt