Áætlaður tekjuafgangur ríkissjóðs vegna ársins 2006 sem hlutfall af landsframleiðslunni er um helmingi minni en hann var á árunum 1999 og 2000 þegar hagstjórnin fór síðast úr böndunum. Í stað þess að nota ríkisfjármálin til að draga úr þenslu og ójafnvægi í efnahagslífinu hefur stjórn ríkisfjármála orðið til að auka hana enn frekar. Þetta segir Ólafur Darri Andrason, hagfræðingur Alþýðusambands Íslands.

"Frumvarpið er mikil vonbrigði. Það er ekki það aðhald í frumvarpinu sem kallað hefur verið eftir. ASÍ, Seðlabankinn og fleiri hafa bent á að það skortir á aðhald í ríkisfjármálum og að afgangur ríkissjóðs sé að mestu leyti vegna hagsveiflunnar en ekki vegna þess að aðhalds sé gætt. Það er verulegt áhyggjuefni að aðhaldið í ríkisfjármálunum skuli ekki vera meira í því þensluástandi sem við erum í núna," sagði Ólafur Darri í samtali við Morgunblaðið í gær. Við núverandi aðstæður ætti ríkið að beita ríkisfjármálum til að draga úr þenslu í stað þess að auka hana með óskynsamlegri fjármálastjórn.

Varðandi boðaðar skattalækkanir sagði Ólafur Darri að þar sem ríkisstjórnin treysti sér ekki til að skera niður útgjöld á móti skattalækkunum, ykju þær á verðbólguna sem aftur myndi éta upp áætlaðan ávinning launafólks af lækkuninni. "Við höfum dregið það í efa að skattalækkun á þessum tíma sé skynsamleg," sagði hann. Það vekti athygli í þessu samhengi að fjármálaráðuneytið spáir því að verðbólgan næstu tvö árin verði um 4%, sem er langt yfir verðbólgumarkmiði Seðlabankans.

Handahófskenndur niðurskurður

Ólafur Darri sagði að í frumvarpinu væri lítið gert til að takast á við sjálfvirka aukningu útgjalda ríkissjóðs. Niðurskurður virtist handahófskenndur, m.a. væri gert ráð fyrir flötum niðurskurði hjá ráðuneytum um einn milljarð og 300 milljóna sparnaði í lyfjamálum sem óljóst væri hvernig ætti að ná fram. Þá væri það sérkennileg ráðstöfun að skerða vaxtabætur um 250 milljónir og undarlegt að tala um útgjaldasparnað í því samhengi því með þessu væri í raun verið að taka til baka hluta af skattalækkununum. "Þeir sem njóta vaxtabóta við núverandi aðstæður eru fyrst og fremst ungt og mjög skuldsett fólk sem er að kaupa sína fyrstu íbúð. Ríkisstjórnin virðist líta svo á að þessi hópur þurfi minni skattalækkanir en aðrir hópar," sagði hann.

Spurður um áhrif fjárlagafrumvarpsins á kjarasamninga sagði Ólafur Darri að frá því að skrifað var undir kjarasamninga í mars 2004 hefði verðbólgan að jafnaði verið um 3,5%. Í samningunum var hins vegar gengið út frá þeirri forsendu að hún yrði sem næst 2,5% og því stefnir nú allt í að þessi forsenda samninganna sé að bresta. Fjárlagafrumvarpið hefur þó ekki bein áhrif á það hvort forsenduákvæðin bresti. Ólafur Darri sagði þó ljóst að fjárlagafrumvarpið auðveldaði samningsaðilum ekki þá vinnu sem framundan væri varðandi það hvernig brugðist yrði við forsendubrestinum.

Miðstjórn ASÍ hittist í dag og mun m.a. ræða um fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar.