MIKIL mildi þykir að ekki varð manntjón í nýrri sundlaug á Eskifirði í gær þegar stórhættulegt klórgas lagði um sundlaugarbygginguna og yfir sundlaugina vegna íblöndunar edikssýru í klórgeymi laugarinnar.

Um þrjátíu manns, flestir börn og unglingar, voru í sundlauginni þegar eitrunarinnar varð vart með þeim hætti að fólk byrjaði að hósta og kúgast, megn fýla fannst af gasinu og loks hné fólk niður, kastaði upp og barðist við talsverð særindi í öndunarvegi. Lögreglukona sem var í sundlauginni þykir hafa sýnt mikið snarræði þegar hún í hendingskasti tók til við að koma fólki upp úr lauginni og út úr byggingunni. Byggingar í nágrenni sundlaugarinnar voru rýmdar, þ. á m. leikskóli. Allir þeir sem voru í lauginni og byggingunni urðu fyrir eitrun, þó í mismiklum mæli væri og þurftu 28 beina læknisaðstoð, en á fimmta tug manna hafði í gærkvöld leitað aðhlynningar á einn eða annan hátt hjá heilsugæslu vegna atburðarins, m.a. voru börnin sem voru í leikskólanum skammt frá lauginni athuguð m.t.t. eitrunar.

Fumlaus viðbrögð hjálparliðs

Eitrunin var tilkynnt Neyðarlínunni rétt um kl. hálftvö í gærdag. Lögregla og björgunarlið komu umsvifalaust á staðinn og fluttu fólk á heilsugæsluna á Eskifirði til aðhlynningar, og hún sendi flesta áfram til Fjórðungssjúkrahússins í Neskaupstað og nokkra á Heilsugæsluna á Egilsstöðum til frekari rannsókna. Fjórir voru sendir á sjúkrahús í Reykjavík og tveir til Akureyrar til frekara eftirlits. Fljótlega kom í ljós að enginn var í lífshættu, fólkið hafði flest fremur væg eitrunareinkenni en tveir karlmenn og tvær unglingsstúlkur urðu verst úti. Þeir sem aðhlynningar nutu voru á aldrinum frá hálfs árs til sjötugs.

Á fimmta tug manna kom að björgunaraðgerðum á vettvangi, þ.m.t. heilsugæslufólk, björgunarsveitir frá Fjarðabyggð, Seyðisfirði og Héraði, slökkvilið og lögregla. Lögreglan á Eskifirði og björgunarsveitir lokuðu stóru svæði umhverfis vettvang, innsigluðu sundlaugarbygginguna sjálfa og hús í næsta nágrenni við sundlaugina voru rýmd, þ.m.t. leikskólinn í bænum, og fólki í húsum nokkru fjær, en undan ríkjandi vindátt sem lagði inn fjörðinn, sagt að halda sig innandyra og loka gáttum.

Samhæfingarstöð almannavarna í Reykjavík var virkjuð til aðstoðar meðan á aðgerðum stóð. Á Reykjavíkurflugvelli var farþegaflugvél rýmd og send með henni 6 manna hópur eiturefnaslökkviliðsmanna og greiningarsveit frá Landspítala - háskólasjúkrahúsi. Heimaslökkviliðin höfðu ekki yfir að ráða fullnægjandi öryggishlífum gegn klórgasinu, sem er mjög eitrað. Björgunarþyrla Landhelgisgæslunnar, TF- Líf, flaug til Neskaupstaðar síðdegis í gær og flugvél gæslunnar, TF-Sýn, flutti austur þrjá lækna og þrjá sjúkraflutningamenn. Rauði kross Íslands opnaði í gærdag söfnunarstað aðstandenda í grunnskólanum á Eskifirði og á Fjórðungssjúkrahúsinu í Neskaupstað og leitaði nokkur hópur fólks þangað.

Gulgræn gufa vall eftir gólfinu

Edikssýru virðist í misgripum fyrir klór hafa verið hellt í næstum tóman klórtank við sundlaugina í gær. Við það að þessi tvö efni blönduðust saman myndaðist stórskaðlegt klórgas sem vall svo upp úr tankinum og lagði með gólfi dæluherbergisins, eða klórklefans, sem er í kjallara byggingarinnar.

Í dæluherberginu eru klórdælur og dæla þær klór út í sundlaugarvatnið í dropatali í gegnum talsvert langar pípulagnir. Ekki er talið að klórgasið hafi komist í sundlaugarvatnið svo neinu nemi en það er þó ekki fullvíst.

"Það voru menn frá mér að vinna í kjallaranum að viðgerðum," sagði Ágúst Bogason pípulagningameistari í samtali við Morgunblaðið, en hann lagði í allt húsið og var staddur á vettvangi ásamt verkefnisstjóra Íslenskra aðalverktaka sem byggðu mannvirkið, Guðgeiri Sigurjónssyni. "Þeir sáu fyrst gula gufu vella eftir gólfinu og svo varð hún græn. Þeir tóku á rás upp stigann, strákarnir. Þeir fengu mest af gasinu á sig, sviða í augu og áttu erfitt um andardrátt," sagði Ágúst.

Eiturgufan vall svo upp frá klórklefanum, sem er við hlið hurðar að kjallara byggingarinnar. Lagði klórgasský út yfir sundlaugina sjálfa og inn í húsið. Urðu gestir á bakka sundlaugarinnar fyrst fyrir eitrunareinkennum en svo breiddist eitrið yfir laugina og inn í húsið að einhverju leyti, mest þó í kjallarann.

Mistök við áfyllingu á klórtank

Svo virðist sem edikssýran hafi verið afgreidd af birgi sundlaugarinnar, Olís, í misgripum fyrir klór, en edikssýra er m.a. mikið notuð í fiskvinnslu. Skv. heimildum Morgunblaðsins var innihaldi brúsa sem kirfilega var merktur sem edikssýra hellt út í klórtankinn og aðili frá birginum fyllti á tankinn. Sá sem hellti á tankinn hefði hins vegar haft rangar upplýsingar um innihald brúsans.

"Á þessu stigi er ekkert hægt að segja um hver ber þarna ábyrgð," sagði Guðmundur Bjarnason, bæjarstjóri í Fjarðabyggð, í gærdag á vettvangi. "Hafi efnið verið afhent fyrir mistök er þar um afar alvarlegan hlut að ræða. Þetta mál verður rannsakað ofan í kjölinn." Hann segir heilsugæslufólk sem og aðra sem komu að atburðunum hafa staðið sig ákaflega vel. "Mér virðist það koma í ljós þegar á reynir hversu heilsugæslan hjá okkur er ótrúlega seig."

Í nótt var rúmur tugur þeirra sem lentu í eitruninni til eftirlits á Fjórðungssjúkrahúsinu í Neskaupstað, en aðrir höfðu verið útskrifaðir, utan þeirra sex sem eru til aðhlynningar á Akureyri og í Reykjavík.

Í samtali við lögreglu í gær kom fram að þeir lögregluþjónar og björgunarsveitarmenn sem voru við sundlaugarbygginguna í gærdag fundu margir lykt af klórgasinu og remmu í hálsi, þrátt fyrir að hafa verið áveðurs við bygginguna.

Slökkvilið lauk við að ræsta eiturgufurnar út úr sundlaugarbyggingunni með viftu og blásara í gærkvöld og búið er að tæma laugarkerið. Ekki er ljóst hvenær laugin verður opnuð að nýju en hún verður lokuð í tvo daga hið minnsta.