Verða að lækka Icesave-kröfuna

„Fullyrðingar í fjölmiðlum um að Ísland verði útskúfað frá fjármálamörkuðum ef það tekur ekki á sig þessa skuldabyrði eru fjarstæða. Þvert á móti myndi skuldafjallið og skattahækkanirnar sem þær myndu kalla á fæla á brott erlenda fjárfesta.“

Þetta segir Sweder van Wijnbergen, prófessor í hagfræði við Háskólann í Amsterdam, um umræðuna um skuldbindingar Íslendinga vegna Icesave.

Van Wijnbergen þekkir vel til skuldaaðlögunar ríkja í miklum fjárhagserfiðleikum en hann hefur meðal annars starfað að slíkum verkefnum hjá Alþjóðabankanum og fyrir hönd stjórnvalda í Mexíkó, Póllandi, Albaníu og Egyptalandi og víðar, en öll tóku þessi ríki krappar efnahagsdýfur undir lok síðustu aldar.

„Skuldir þessara ríkja voru miklu minni. Ég nefni sem dæmi að á sínum tíma var rætt um að Mexíkó gæti ekki staðið undir skuldum sem námu 60% af þjóðarframleiðslu. Mexíkó var þá þróunarland sem Ísland er auðvitað ekki en það blasir engu að síður við að íslenska þjóðin getur ekki staðið undir skuldabyrði sem nemur mörg hundruð prósentum af vergri þjóðarframleiðslu.“

Skynsamlegra að fella hluta skulda niður

Inntur eftir því hvað hann telji að hollensk stjórnvöld eigi að aðhafast í málinu segir van Wijnbergen þau verða að horfast í augu við að það sé ekki Hollendingum í hag að lagðar séu skuldir á herðar Íslendingum sem þeir geti ekki staðið undir.

„Ég lít svo á að það sé í þágu lánveitendanna að samið sé um skuldirnar upp á nýtt. Hollendingar hafa engan hag af því að dæma Íslendinga til 15 ára niðursveiflu. Þeir fengju meira í aðra hönd með því að sættast á að fella hluta skuldanna niður og stuðla þar með að hagvexti sem getur staðið undir minni afborgunum. Ef Hollendingar leggja fram hámarkskröfur fá þeir ekki neitt í sinn hlut.“

Spurður hvað hann telji að íslensk stjórnvöld eigi að gera í stöðunni leggur van Wijnbergen til að haldin verði alþjóðleg ráðstefna þar sem fundin verði leið út úr skuldakreppu Íslendinga á grundvelli nýrra lánasamninga.

„Um leið og búið er að semja upp á nýtt um skuldabyrðina mun erlent lánsfé flæða inn í landið, því erlendir fjárfestar munu treysta því að skattaumhverfið verði ekki of fráhrindandi fyrir umsvif þeirra.“

Í hnotskurn

» Sweder van Wijnbergen útskrifaðist með doktorspróf frá hinum virta Tækniháskóla í Massachusetts (MIT) í Bandaríkjunum árið 1980.
» Hann starfaði hjá Alþjóðabankanum á árunum 1980 til 1992 er hann gerðist prófessor við Háskólann í Amsterdam (Universiteit van Amsterdam).
» Síðan hann hóf störf við skólann hefur hann gegnt stöðu yfirmanns í ráðuneyti efnahagsmála í Hollandi.