Meirihluti atvinnuveganefndar Alþingis lagði munnlega til á fundi nefndarinnar í morgun breytingatillögu á rammaáætlun, um að skoðaðir yrðu fjórir virkjanakostir til viðbótar við Hvammsvirkjun. Þessir kostir eru í bið en lagt var til að skoðað yrði hvort þeir ættu að vera í nýtingarflokki.
Lilja Rafney Magnúsdóttir, þingmaður Vinstri grænna, greindi frá þessu við upphaf þingfundar á Alþingi í morgun og mótmælti um leið harðlega vinnubrögðunum. Fjöldi þingmanna tók undir með Lilju, og voru vinnubrögð meirihlutans harðlega gagnrýnd. Þá var forseti þingsins hvattur til að gera hlé á fundinum til að kalla forsætisnefnd þingsins saman og fara yfir þessi mál.
Jón Gunnarsson, formaður nefndarinnar, vísaði gagnrýninni á bug, og sagði aðeins standa til að skoða hvort þessir kostir ættu heima í nýtingarflokki og að umsagnarfrestur hefði verið gefinn fram í miðjan febrúar. Í nóvember síðastliðnum lagði Jón til að skoðaðir yrðu átta virkjanakostir til viðbótar og mætti sú fyrirætlan mikilli andstöðu á þinginu.
Einar K. Guðfinnsson, forseti Alþingis, samþykkti að boða til fundar í forsætisnefnd í hádegishléi, og funda með þingflokksformönnum. Hins vegar geti hvorki forseti né þingflokksformenn tekið fram fyrir hendurnar á atvinnuveganefnd. Þinginu er ætlað hlutverk til að gera breytingar á þingmálum og telur forseti þingið hafa mikið svigrúm til þess.
Virkjanirnar sem um er að ræða eru Hvammsvirkjun, Holtavirkjun og Urriðafossvirkjun í Þjórsá og svo Hagavatnsvirkjun, samkvæmt því sem kom fram á Alþingi í morgun. Ekki er búið að leggja fram neina skriflega tillögu um málið.
Róbert Marshall, þingmaður Bjartrar framtíðar, sagði Jón Gunnarsson hafa lagt fram átta virkjunarkosti, en þeim hafi verið fækkað í fjóra. „Það er klárlega á skjön við rammaáætlun. Það er hlutverk ráðherra að leggja til tilfærslu á virkjunarhugmyndum.“ Einn kostanna hefur ekki hlotið afgreiðslu verkefnastjórnunar, Hagavirkjun.
Helgi Hjörvar, þingmaður Samfylkingarinnar, tók undir með Róberti og sagði mikla skammsýni vera hér á ferðinni. Þá væri klárlega verið að fara á skjön við gildandi lög. „Menn settu lög um hvernig á að standa að virkjunum til að reyna að skapa frið um virkjanastarfsemi og náttúruvernd. Hér er einfaldlega verið að sprengja upp þá sátt. Það er klárlega gegn ákvæðum laganna, en meirihlutinn getur auðvitað breytt lögunum.“
Bjarkey Olsen tók undir með stjórnarandstöðuþingmönnunum og vonaðist til að þingforseti myndi bregðast við og hleypti málinu ekki áfram. „Það er ekki hægt að láta bjóða sér að svona sé unnið með rammaáætlun. Starfsemi þingsins er undir. Þetta mál er ekki til þess fallið að skapa frið um dagskrá þingsins.“
Þá tók formaður nefndarinnar aftur til máls og sagði að verið væri að ýja að því að atvinnuveganefnd væri ekki að fara að lögum. „Verkefnastjórn gerði tillögu til ráðherra og gerði tillögu um einn nýtingarkost. Nefndin er ráðgefandi. Ef þingið mátti ekki í hreyfa við þessu, af hverju var þá verið að senda það til þingsins, ef það var vilji löggjafans að það væri þingsins að stimpla málið óbreytt. Við erum að senda þetta mál til umsagnar.“
Fjöldi þingmanna tjáði sig um málið, og var forseti Alþingis jafnframt gagnrýndur fyrir túlkun sína á þessari atburðarás. „Þetta mál er ekki bara háð venjulegri þinglegri meðferð eða meirihluta í nefndum. Um svona mál gilda sérstök lög, hvernig á að breyta virkjunarkostum og færa milli flokka. Í þeim lögum segir að ráðherra eigi að gera tillögum um nýja virkjanakosti á grundvelli umsagnar á verkefnastjórninni, ekki formaður atvinnuveganefndar. Hér er því um lögbrot að ræða,“ sagði Guðmundur Steingrímsson, þingmaður Bjartrar framtíðar.
Kristján L. Möller, þingmaður Samfylkingarinnar og fulltrúi flokksins í atvinnuveganefnd, lagði fram eftirfarandi bókun í nefndinni í morgun:
Undirritaður mótmælir vinnubrögðum meirihluta nefndarinnar við málsmeðferð á þingmáli nr. 244 Áætlun um vernd og nýtingu landssvæða (Hvammsvirkjun). Þ.e. að bæta við fjórum nýjum virkjunarkostum í og við vinnu nefndarinnar og á milli umræðna á Alþingi.
Ég tel að þessi málsmeðferð sé ekki í samræmi við lög um vernd og nýtingu landssvæða og harma það að ekki sé farið að þeim lögum. Þessi málsmeðferð meirihluta nefndarinnar mun skapa harðar deilur og úlfúð um þetta mikilvæga mál og viðkvæma málaflokk, þar sem nauðsynlegt er að skapa sem mesta sátt og eyða deilumálum.
Auk þess vil ég vekja athygli á því að umrætt mál var ekki á dagskrá fundarins og er tekið upp í lokin undir önnur mál þar sem m.a. þurfti að kalla inn nýja þingmenn svo meirihlutinn næði sínu fram.