Innlent | mbl | 6.11.2015 | 12:57 | Uppfært 14:18

„Það er ekki til nein álfaorka“

Björk segir mikilvægt að almenningur láti skoðun sína í ljós, ekkert verði áunnið í þögn. mbl.is/Árni Sæberg

„Það er ekki til nein álfaorka. Ísland er alvöru staður, með alvöru fossum og alvöru náttúrulífi.“

Þetta sagði Andri Snær Magnason á blaðamannafundi náttúruverndarsamtakanna Gætum garðsins í Gamla Bíói í dag. Á blaðamannafundinum kynntu Andri og Björk Guðmundsdóttir samtökin og kröfu þeirra um að miðhálendinu eða „hjarta Íslands,“ eing og þau kalla svæðið, verði breytt í þjóðgarð og komið verði í veg fyrir fyrirætlanir um háspennulínur og frekari virkjanir á miðhálendinu.

Frestur almennings til að mótmæla háspennulínum sem til stendur að setja upp þvert yfir miðhálendið rennur út eftir 11 daga. Sögðu þau Björk og Andri að kannanir sýndu að 80% Íslendinga væru fylgjandi því að hálendið yrði gert að þjóðgarði en að engu að síður hyggðust yfirvöld ganga gegn þeim óskum. Biðluðu þau til heimsbyggðarinnar, í gegnum þann fjölda erlendra fréttamanna sem viðstaddur var fundinn, að hjálpa samtökunum að berjast gegn ríkisstjórninni.

Í upphafi fundarins sýndi Andri Snær frétt Reuters fréttastofunnar um möguleikann á að sjá Bretlandi fyrir orku með íslenskum eldfjöllum.

“Það er bara hjátrú eins og álfar og tröll,“ sagði Andri og brosti glettnislega. „Amma mín hefur séð álf en ég gæti ekki staðið fyrir útflutningi á honum til Bretlands.“

Samkvæmt Andra þyrfti að virkja allar ár og alla fossa Íslands til þess að framleiða aðeins 10% af orkuþörf Bretlands. Sagði Andri Íslendinga hafa barist lengi gegn orku- „hæpi“ (e. hype).

„Þegar við sjáum svona fyrirsagnir verðum við svolítið hrædd. Við höfum séð „hæpið“ áður og skemmdirnar sem það getur valdið að virkja þessa orku,“ sagði Andri. „Það veldur okkur áhyggjum að heimurinn haldi að hann geti fengið eldfjallaorku án afleiðinga.“

Frá hálendinu. mbl.is/Rax

Klikkað krossapróf

Björk Guðmundsdóttir fór hörðum orðum um íslensk stjórnvöld í svörum sínum við spurningum viðstaddra. Sagði hún að stærð landsins þýddi að það væri auðvelt að koma hlutum í frétt sem gæti haft neikvæðar afleiðingar. Benti hún á að kjörtímabil ríkisstjórnarinnar væri aðeins rúmlega hálfnað og að hún gæti enn náð að valda óafturkræfum skaða á hálendinu.

„Þeir eru að þröngva vísindamönnum til að framkvæma mat á þessum stöðum, sem er eins og klikkaðasta krossapróf sem ég hef séð,“ sagði Björk. Sagði hún að vísindamönnunum væri gert að vinna hratt og skila af sér mati fyrir febrúar og að jafnvel þó svo að þeir kæmust að því að það yrði að vernda hálendið þyrftu yfirvöld ekki að fylgja ráðleggingum þeirra.

„Það eina sem við getum gert er að segja heiminum frá þessu og fá fólk til að þrýsta á þá valdhafana,“ sagði Björk. „Flestar þjóðir heimsins eru að reyna að draga úr svona aðgerðum. Íslenska ríkisstjórnin ætti eða gera það sama.“

Pláss fyrir alla

Gætum Garðsins hélt sérstakan fjáröflunarviðburð í fyrra þar sem yfir 30 milljónir króna söfnuðust. Fjármagnið gerði samtökunum kleift að ráða starfsfólk, en bæði Andri og Björk hafa sinnt málaflokknum í sjálfboðaliðastarfi í áraraðir.

„Við erum listamenn, að þykjast vera góðir í tölfræði,“ sagði Björk og flissaði. Sagðist hún vonast til þess að í framtíðinni gætu þau safnað nægu fjármagni til að ráða lögfræðinga enda væri þekking þeirra nauðsynleg til að berjast gegn fyrirætlunum stjórnvalda.

Andri benti þó reglulega á þá sýn samtakanna að náttúran gagnaðist öllum betur ef hún væri óspillt og skapaði jafnvel ýmis efnahagsleg tækifæri í ferðamennsku. Markmiðið væri að það væri pláss fyrir alla í náttúru Íslands en að hún fengi samt að halda sér.

„Við erum í rauninni að reyna að gera viðskiptaáætlun fyrir þjóðgarð,“ sagði Björk. „Þetta er allt mjög DIY.“ Sagði hún samtökin enn vera að finna þær leiðir sem henta hvað best fyrir fólk sem vill styðja við málstaðinn en að enn sem komið er skipti einna mestu máli að fólk léti á því bera að það væri sammála því að gæta garðsins.

Fjöldi erlendra blaðamanna kom til fundarins. mbl.is/ Árni Sæberg

„Ég er meira virði á Íslandi“

„Stærsta vopnið sem við höfum eru upplýsingar,“ sagði Björk. Þegar erlendur blaðamaður innti hana eftir því hvaða umhverfismálefni á heimsmælikvarða skipti hana mestu máli sagðist hún ekki beita sér á slíkum vettvangi.

„Ég geri þetta ekki af því að ég elska athyglina, ég vildi mikið frekar vera heima að skrifa lög. En ég get sagt það sem 80% Íslendinga myndu segja ef þeir hefðu möguleika á því. Lífið er stutt. Ég hef ákveðið að setja alla orku mína í Ísland og allan þann tíma sem ég á utan tónlistarsköpunar fer í Ísland,“ sagði Björk.

„Ég er meira virði hér á Íslandi, ekki við að predika heldur við að breyta hlutum í alvöru í stað þess að fljúga í kringum heiminn og tala um hlýnun jarðar. Ef okkur tekst að breyta þessu svæði í þjóðgarð og halda því þannig myndi það vera eitthvað sem ég gæti sagt barnabörnunum mínum frá með stolti.“

Frekari upplýsingar um Gætum garðsins má finna á heimasíðunni Heart of Iceland og á Facebook síðu samtakanna. Hægt er að mótmæla fyrirætlunum um háspennulínur á hálendinu með því að senda póst á skipulag@skipulag.is.