Innlent | mbl | 30.5.2016 | 20:32 | Uppfært 21:11

Átta ár innan hafta of mikið

Gunnar Bragi Sveinsson og Sigurður Ingi Jóhannsson forsætisráðherra á Alþingi í kvöld. mbl.is/Styrmir Kari

Gangi áætlanir eftir verða gjaldeyrishöftin horfin áður en árið er úti. Afnám þeirra hefði getað tafist um allt að tvö ár ef ákveðið hefði verið að ganga til kosninga í vor. Flestir sanngjarnir menn ættu að sjá að slíkt var einfaldlega ekki hægt að bjóða þjóðinni.

Þetta kom fram í máli Sigurðar Inga Jóhannssonar forsætisráðherra í eldhúsdagsumræðum á Alþingi í kvöld.

Hann sagði átta ár innan fjármagnshafta of mikið í nútímasamfélagi.

Hann ítrekaði jafnframt að því hafi verið heitið þegar ný ríkisstjórn tók við völdum í vor að gengið yrði til kosninga í haust þegar ákeðnum málum væri lokið. Ekkert hefði breyst í þeim efnum. „Vinnu stjórnvalda lýkur aldrei. Stjórnmálamenn verða að gera betur í dag en í gær og að því mun þessi ríkisstjórn vinna, hér eftir sem hingað til. Dómur kjósenda um verk hennar verður kveðinn upp í haust,“ sagði hann.

Kaupmáttur aukist um fjórðung

Forsætisráðherra fór um víðan völl í ræðu sinni. Hann byrjaði á því að nefna stærsta kosningamálið sem ríkisstjórnin hefði lagt af stað með, leiðréttinguna svonefndu. Skuldir heimila landsins hefðu um síðustu áramót verið áætlaðar 177% af ráðstöfunartekjum, eða álíka hlutfall og um síðustu aldamót.

„Á sama tíma og skuldir almennings hafa lækkað hefur kaupmáttur aukist um fjórðung á þessum þremur árum og hefur aldrei mælst meiri. Staða ríkissjóðs hefur stórlega batnað, ekki síst vegna vel heppnaðrar áætlunar stjórnvalda um afnám hafta og hvernig tekið var á þrotabúum hinna föllnu banka. Verðbólga er innan vikmarka Seðlabanka Íslands og atvinnuleysi er hverfandi,“ bætti hann við.

Mörg mál fengið framgang

Hann nefndi að þingstörf hefðu gengið vel undanfarnar vikur og mörg þjóðþrifamál fengið framgang.

Lykilfrumvörp um nýja framtíðarskipan húsnæðismála hefðu verið unnin í góðu samstarfi stjórnar og stjórnarandstöðu og myndu verða að lögum á næstu dögum. Nefndi hann þar sérstaklega frumvarp um almennar íbúðir þar sem „stjórnvöld hafa tekið höndum saman með aðilum vinnumarkaðarins og sveitarfélögum um að tryggja tekjulægstu heimilunum öruggt húsaskjól í nýju félagslegu leiguíbúðakerfi“.

Einnig mætti nefna frumvarp um heildarendurskoðun laga um Lánasjóð íslenskra námsmanna sem kynnt var í seinustu viku. Það studdi enn frekar við framtíðarsýn ríkisstjórnarinnar um að draga úr skuldum heimilanna. Með nýju styrkjafyrirkomulagi myndu námsmenn hugsanlega geta lokið prófgráðum sínum án námsskulda.

Einnig nefndi hann í ræðu sinni frumvarp sem snýr að fjármögnun fasteigna. Unnið yrði að því í sumar að klára það og leggja fram þegar þing kemur aftur saman. Næði það fram að ganga yrði um að ræða eitt stærsta framfaraskref í fjármögnun húsnæðis sem tekið hefur verið.

Festa og stöðugleiki

„En til þess að geta staðið við frumvörp af þessu tagi þarf stjórn ríkisfjármála að vera með þeim hætti að þjóðin hafi efni á þeim. Til þess að ríkisfjármálin séu í lagi þarf að sýna festu og stöðugleika. Sú festa og stöðugleiki hefur einkennt stjórnartíð þeirra flokka sem nú sitja í ríkisstjórn.

Á fyrri hluta kjörtímabilsins einhenti ríkisstjórnin sér í að ná utan um ríkisútgjöldin og með því móti leggja grundvöll að því sem nú er að gerast. Þá var lagður grunnur að því sem þjóðin er að uppskera. Til þess þurfti þor og áræðni og umfram allt trú á því að örlög okkar sjálfra væru í okkar höndum,“ sagði hann.

Þingmenn oftar en ekki sammála

Að sjálfsögðu væri deilt um það hversu mikinn hluta af ástandinu núna væri ríkisstjórninni að þakka. Það væri nokkuð drambsöm afstaða að þakka ríkisstjórninni allt sem gerst hefði og til góða orðið. En á sama tíma og menn kenndu henni um það sem ekki er í lagi, væri sjálfsagt að þeir hinir sömu viðurkenndu, að einhverju leyti, hennar góðu verk.

„Það er þó Alþingi sem setur lögin sem unnið er eftir. Oftar en ekki eru alþingismenn sammála um þau mál sem til framfara horfa fyrir land og þjóð.“

Þessu til staðfestingar mætti nefna að á núverandi þingtímabili hefðu 55 lög verið samþykkt með 2.199 atkvæðum. Atkvæði á móti væru 40. Þar af væru 25 nei-atkvæði í einu og sama málinu. Hlutfallið væri 1,8 nei-atkvæði á móti hverjum 100 já-atkvæðum.

„Þetta hlýtur að teljast til marks um það að samstaða og skynsemi ráði nú oftar ríkjum hér í sölum Alþingis en ætla mætti af umræðunni,“ sagði forsætisráðherra.