Vilja „gera betur en Parísarsamkomulagið“
Setja bókamerki
Umhverfismál eru veigamikil í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar. Í sáttmálanum segir að stefnt sé að því að „gera betur en Parísarsamkomulagið“, með því að stefna að kolefnishlutlausu Íslandi í síðasta lagi árið 2040. Guðmundur Ingi Guðbrandsson, sem starfað hefur sem framkvæmdastjóri náttúruverndarsamtakanna Landverndar frá árinu 2011, verður umhverfisráðherra, utan þings, en hann var skipaður í embætti af Katrínu Jakobsdóttur, forsætisráðherra.
Meginforsenda loftslagsstefnu ríkisstjórnarinnar er að koma í veg fyrir neikvæð áhrif loftslagsbreytinga á lífríki hafsins, en í sáttmálanum er bent á að hvergi í heiminum hafi hitastigshækkun orðið jafnmikil og á norðurslóðum. Ísland eigi því að efla rannsóknir á súrnun sjávar í samráði við vísindasamfélagið ogsjávarútveginn.
Þá setur ríkisstjórnin sér það markmið að ná 40% samdrætt í losun gróðurhúsalofttegunda , miðað við árið 1990, fyrir árið 2030.
Kolefnishlutleysi Íslands skal síðan nást í síðasta lagi árið 2040. Því verður náð með „varanlegum samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda en einnig með breyttri landnotkun í samræmi við alþjóðlega viðurkennda staðla og með hliðsjón af vistkerfisnálgun og skipulagssjónarmiðum,“ að því er segir í sáttmálanum.
Kolefnisgjald verður hækkað um 50% á næstunni og verður svo áfram hækkað á næstu árum í takt við væntanlega aðgerðaáætlun í loftslagsmálum. Þá verður undanþágum frá kolefnisgjaldi fækkað.
Ívilnanir til nýfjárfestinga taki tillit til loftslagsáhrifa
Atvinnugreinar, fyrirtæki, stofnanir og sveitarfélög verða studd af ríkinu í þeirri viðleitni að setja sér loftslagsmarkmið og ríkisstjórnin stefnir að því að allar stærri áætlanir íslenska ríkisins verði metnar út frá loftslagsmarkmiðum.
Til að mynda munu ívilnanir til nýfjárfestinga byggjast á því að verkefnin hafi verið metin út frá loftslagsáhrifum og alþjóðlegum skuldbindingum Íslands um samdrátt í gróðurhúsalofttegundum. Lögð verður áhersla á að allir geirar samfélagsins og almenningur taki þátt í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda.
Sérstakt Loftslagsráð verður sett á laggirnar og aðgerðaáætlun um samdrátt í losun verður tímasett og fjármögnuð. Í þeirri aðgerðaáætlun verða meðal annars sett markmið um samgöngur og það hlutfall ökutækja sem ganga fyrir vistvænni orku í bílaflota landsmanna, orkunýtni í atvinnulífinu, innleiðingu alþjóðlegra samninga um vernd hafsins, græn skref í ríkisrekstri og loftslagssjóð og stefnt verður að banni við notkun svartolíu í efnahagslögsögu Íslands.
Þá verður gengið til samstarfs við sauðfjárbændur um kolefnisjöfnun greinarinnar í samræmi við aðgerðaáætlun þar um. Einnig verður unnið með öðrum atvinnugreinum að sambærilegum verkefnum.
Þjóðgarður verður stofnaður á miðhálendinu
Ekki verður ráðist í línulagnir yfir hálendið og stofnaður verður þjóðgarður á miðhálendinu í samráði þverpólitískrar þingmannanefndar, umhverfis- og auðlindaráðuneytisins, sveitarfélaga, náttúruverndar- og útivistarsamtaka og annarra hagsmunaaðila. Einnig verða möguleikar á þjóðgörðum á öðrum svæðum skoðaðir.
Í sáttmálanum segir að það verði forgangsverkefni að nýta þá orku sem þegar hefur verið virkjuð með sem hagkvæmustum hætti. Í því skyni þurfi að treysta flutnings- og dreifikerfi raforku um allt land. Þá þurfi að setja lög um vindorkuver.
Stefnt er að því að setja langtímaorkustefnu í samráði allra flokka á kjörtímabilinu. Eigendastefna Landsvirkjunar mun taka mið af þessari orkustefnu, sem mun byggjast á „áætlaðri orkuþörf til langs tíma miðað við stefnu stjórnvalda, til að mynda um orkuskipti og hvernig megi tryggja raforkuframboð fyrir almenning og atvinnulíf.“
Í málefnasamningnum segir að sérstök áhersla verði lögð á friðlýsingar kosta í verndarflokki rammaáætlunar „auk verndarsvæða í samræmi við náttúruverndaráætlun með hliðsjón af
áformum um stofnun þjóðgarðs á miðhálendinu.“
Þá segir að með „bókhaldi náttúruauðlinda“ sé hægt að auka yfirsýn yfir auðlindir landsins og skilgreina nýtingu þeirra með sjálfbærni að leiðarljósi.
Átak gegn einnota plasti
Ríkisstjórnin hyggst ráðast í langtímaátak gegn einnota plasti, með sérstakri áherslu á fyrirbyggjandi aðgerðir og hreinsun plasts úr umhverfi lands og stranda. Í sáttmálanum segir einnig að gera þurfi átak á fráveitumálum í samstarfi ríkis og sveitarfélaga, en „veruleg þörf“ sé á uppbyggingu í málaflokknum.
Þá segir að endurskoða þurfi löggjöf um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og spendýrum í náttúru Íslands. Dýralífið sé hluti af íslenskri náttúru, sem beri að vernda.
Þúsundir vinnslustarfa í húfi
„Mann langar að drepa sig þarna, gjörsamlega“
Yfirgripsmikið mál en rannsókn miðar vel
„Það gilda mjög ákveðnar reglur“
Enski boltinn styrkir stöðuna
Segir afstöðu ráðherra lýsa skilningsleysi
Fangelsi smekkfull: 70 í gæsluvarðhaldi
Nokkrir með stöðu sakbornings