Innlent | mbl | 23.11.2018 | 10:04 | Uppfært 11:29

Hækkaður styrkur svifryks á Akureyri

Myndin er tekin nú í vikunni þegar mikið svifryk lá yfir Akureyri. Ljósmynd/Umhverfisstofnun

Aukinn styrkur svifryks hefur undanfarið mælst á loftgæðamælistöð Akureyrarbæjar og Umhverfisstofnunar sem staðsett er við Strandgötu á móts við Hof. Mikil umferð á Akureyri er meginorsök svifryksmengunarinnar í bænum.

Umhverfisstofnun greinir frá þessu og segir að svifryksmengun sé venjulega mest í nágrenni við miklar umferðargötur en búast megi við minni mengun í íbúðahverfum fjær mestu umferðargötunum. Svifryksmengun aukist mikið þegar vegyfirborð þornar að vetri til og götur séu rykugar eftir hálkuvarnir með malarefnum og gatnaslit af völdum nagladekkja. Sveiflur innan hvers dags fylgja álagstímum í umferðinni.

Fólk sem er viðkvæmt í öndunarfærum getur fundið fyrir óþægindum

„Þegar svona er ástatt getur fólk sem er viðkvæmt í öndunarfærum fundið fyrir óþægindum. Í þann hóp falla öll ung börn og hluti aldraðra. Einnig er fólk með hjarta- og lungnasjúkdóma viðkvæmara fyrir svifryki og fólk með astma getur fundið fyrir auknum einkennum.

Ekki er hægt að mæla með að fólk sé í mikilli líkamlegri áreynslu í nágrenni við miklar umferðargötur þegar styrkur svifryks er svo hár. Mælt er með að hlauparar velji sér leið fjær mestu umferðargötunum,“ segir Umhverfisstofnun.

Þriðjudagurinn vel yfir heilsuverndarmörkum

Þá segir stofnunin, að heilsuverndarmörk svifryks séu miðuð við meðaltal hvers sólarhrings þar sem mörk eru 50 µg/m³ að meðaltali í heilan sólarhring. Sólarhringsmeðaltal þriðjudaginn 20. nóvember var 119 µg/m³ og var dagurinn því vel yfir heilsuverndarmörkum.

„Sólarhringsmeðaltal svifryks má ekki fara yfir mörkin oftar en 35 daga á ári. Þetta var 15. dagurinn sem mælist yfir mörkum síðan stöðin var sett upp við Strandgötu um miðan febrúar á þessu ári. Fram að því hafði stöðin verið staðsett við Tryggvabraut. Reglur um heilsuverndarmörkin taka hins vegar ekki á því hversu mikið er farið yfir mörkin. Ljóst er að háir svifrykstoppar sem fara langt yfir mörkin hafa meiri áhrif á heilsu fólks en toppar sem fara rétt rúmlega yfir mörkin. Óvenjuhá gildi hafa verið að mælast frá miðjum október. Hæsta einstaka klukkutímameðaltalið sem hefur mælst við Strandgötu það sem ef er þessum vetri er 455 µg/m³. Ekki eru nein heilsuverndarmörk í gildi fyrir hvern klukkutíma, aðeins fyrir meðaltal sólarhringsins,“ segir UST.

Mikil umferð meginorsök mengunar

„Mikil umferð á Akureyri er meginorsök svifryksmengunarinnar í bænum. Er þörf á að nota heimilisbílinn alltaf til allra erinda? Frítt er í strætó á Akureyri og er fólk hvatt til að kynna sér leiðakerfið. Í litlum bæ búa margir í göngu- eða hjólafæri við sinn vinnustað eða skóla.

Ef veðurspá næstu daga gengur eftir gæti áfram orðið hár styrkur svifryks í bænum. Full ástæða er til að vara við hugsanlegum áhrifum svifryksins á heilsu fólks. Sú spurning er áleitin hvort taka ætti upp þá stefnu að gefa út viðvaranir til íbúa á Akureyri þegar mikil svifryksmengun mælist, líkt og gert er í Reykjavík,“ segir enn fremur.

Unnið að aðgerðaáætlun til að draga úr loftmengun

Þá er tekið fram að það sé á ábyrgð Heilbrigðiseftirlits Norðurlands eystra að vinna aðgerðaáætlun til að draga úr loftmengun.

Fulltrúar Umhverfisstofnunar, Akureyrarbæjar og Heilbrigðiseftirlit Norðurlands eystra hafa fundað undanfarið og er unnið að aðgerðaáætlun ásamt Vegagerðinni. Stofnaður hefur verið vinnuhópur og skipa hann fulltrúar frá Akureyrarbæ, Heilbrigðiseftirliti Norðurlands eystra og Vegagerðinni. Hópurinn skipuleggur nú aðgerðir til að draga úr svifryksmengun í bænum.

Ljóst er að verklag við hálkuvarnir vegur þungt í orsök svifryks á Akureyri. Veturinn 2017-2018 var dreift tæplega 1.100 tonnum af malarefni á götur bæjarins til hálkuvarna.