Innlent | Morgunblaðið | 8.2.2019 | 6:42

Helgi og Sigmar svara Jóni Baldvin

Jón Baldvin Hannibalsson var ósáttur við viðtal við Aldísi Schram á RÚV og skrifaði aðsenda grein í Morgunblaðið í kjölfarið. mbl.is/Eggert Jóhannesson

Helgi Seljan og Sigmar Guðmundsson þáttastjórnendur á Rás 2 svara Jóni Baldvin Hannibalssyni í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag en ráherrann fyrrverandi gagnrýndi viðtal við dóttur sína á RÚV í aðsendri grein í Morgunblaðinu í gær.

„Sjaldan hefur birst grein í fjölmiðli með jafn öfugsnúnum titli og hér í Morgunblaðinu í gær. Höfundur er Jón Baldvin Hannibalsson sem ber hálfsannleik, róg og hreinar lygar á borð fyrir lesendur undir yfirskriftinni „sannleikurinn er sagna bestur“. Tilefnið er viðtal sem við undirritaðir tókum við dóttur Jóns, Aldísi Schram, á dögunum. Aldís hefur í marga áratugi mátt sæta því að vera útmáluð sem ómarktækur geðsjúklingur og hefur það verið meginþemað í málsvörn Jóns frá því að fjölmargar konur komu ein af annarri fram með frásagnir um kynferðisbrot, áreitni og ósæmilega hegðun hans í sinn garð. Höfum í huga að það var Jón Baldvin sem fyrstur hóf umræðu um veikindi dóttur sinnar opinberlega. Aldís hefur ekki haft sama aðgang að fjölmiðlum enda „geðveik“. Samkvæmt læknisskýrslum sem Aldís leyfði undirrituðum að sjá var hún á sínum tíma greind með geðhvörf. Í framhaldi af þessari opinberu umræðu um mál Aldísar hafa læknar útskýrt að geðhvörf lýsa sér alls ekki þannig að sjúklingurinn sé með óráði, ranghugmyndir og ómarktækur með öllu. Þvert á móti er fólk fyllilega tengt við raunveruleikann nema rétt þegar mikil manía brýst fram en hún stendur venjulega stutt yfir. Sigursteinn Másson, fyrrverandi formaður Öryrkjabandalagsins, sem sjálfur hefur glímt við geðhvörf, orðar þetta prýðilega á blaðsíðu fjögur í sama blaði og grein Jóns Baldvins birtist.

Helgi Seljan.

„Ég þekki engin dæmi þess að fólk sem greinst hefur með geðhvörf sé í stöðugum ranghugmyndaheimi. Það er algerlega fráleitt að halda því fram á nokkurn hátt að taka beri minna mark á upplifun þeirra sem greinst hafa með geðhvarfasýki, slíkt ber vott um fáfræði og fordóma.“

Ofangreind orð Sigursteins, sem duga auðvitað ein og sér til þess að jarða vægast sagt ósmekkleg „rök“ og ítrekaðar tilraunir Jóns Baldvins til að útmála Aldísi dóttur sína sem ómarktækan geðsjúkling, eru þó ekki eina röksemdin fyrir því að taka viðtal við hana í morgunútvarpi Rásar tvö. Aldís hefur það uppáskrifað frá sérfræðingi í klínískri sálfræði, Gunnari Hrafni Birgissyni, að engin merki um geðhvörf fundust við skimun í ítrekuðum viðtölum og persónuleikaprófum árið 2014. Einnig er hún með vottorð frá lækni um andlegt heilbrigði sem gefið er út 2012. Um þetta fer Jón háðulegum orðum í grein sinni. Enda hentar það ekki málsvörninni um geðveiki Aldísar að hún hafi verið greind með alvarleg áfallastreitueinkenni vegna kynferðisofbeldis í áliti sérfræðingsins en ekki geðhvörf. Þá hafa ásakanir Aldísar, sem hún hefur haldið á lofti í áratugi, um tiltekin brot föður síns gegn konum verið staðfestar af þeim sjálfum.

Aldís staðhæfir í viðtalinu að Jón Baldvin hafi nýtt sér stöðu sína sem valdamaður í samfélaginu þegar hann fór fram á að hún yrði lokuð inni á spítala. Það voru orð Aldísar en ekki umsjónarmanna. Að sjálfsögðu fær Aldís að halda þessu fram í þættinum þegar hún getur stutt það gögnum sem sýna fram á að Jón Baldvin notar ýmist bréfsefni sendiráðsins eða titlar sig sérstaklega sem sendiherra. Slíkt er með öllu óheimilt líkt og komið hefur fram í yfirlýsingu utanríkisráðuneytisins. Fréttamenn eru ekki ábyrgir fyrir orðum viðmælenda sinna, en það hefði verið fráleitt með öllu að birta ekki gögn sem sýna svart á hvítu að Jón Baldvin gefur beiðni sinni sem foreldri um að svipta dóttur sína frelsi aukið vægi með því að skrifa undir sem sendiherra. Það er því hafið yfir vafa að hann reyndi að misnota aðstöðu sína hvað þetta varðar en það var hins vegar hvergi fullyrt af undirrituðum að læknar og heilbrigðisstarfsfólk hefðu gefið afslátt af sinni fagmennsku þrátt fyrir tilraunir Jóns.

Hann og lögregla þurfa síðan að útskýra frekar hvers vegna afskipti af Aldísi eru skráð sem aðstoð við erlent sendiráð. Því þannig er það svart á hvítu skráð hjá lögreglu; „aðstoð við erlent sendiráð“. Slík skráning verður varla til í tómarúmi og sú ásökun Aldísar því rétt. Merkilegt nokk þá sleppir Jón Baldvin því algerlega í grein sinni að nefna þessi gögn sem þó eru veigamikil rök fyrir því að birta viðtalið.

Sigmar Guðmundsson.

Sumt í grein Jóns er ekki bara rangt heldur líka yfirmáta ósmekklegt. Hann leggur sérstaka lykkju á leið sína til að velta því upp hvort Tryggingastofnun ríkisins ætti ekki að endurskoða greiðslu örorkubóta til Aldísar af því hún hefur efasemdir um greininguna! Rétt er að hafa í huga að um örorkubætur var ekkert rætt í þessu viðtali og undirritaðir hafa enga hugmund um hvort Aldís fær slíkar bætur. Að sjálfsögðu spyrjum við hvorki Aldísi né Tryggingastofnun um þetta að fyrra bragði. Þó það nú væri. Þetta eru afar viðkvæmar persónuupplýsingar sem Aldís ein hefur rétt á að opinbera og verður að teljast fáheyrt að faðir opni slíka umræðu um dóttur sína, jafnvel þótt í nauðvörn sé. Að hverju er verið að ýja? Að Aldís hafi verið að blekkja Tryggingastofnun í því skyni að fá örorkubætur? Að morgunútvarpið hafi brugðist skyldu sinni með því að upplýsa ekki málið? Eðlilega getum við hvorki né viljum fjalla um þetta, eða spurt Tryggingastofnun um málið án gagna.

Rétt er að taka fram að reynt var að hafa samband við Jón fyrir birtingu viðtalsins til að fá viðbrögð en því var ekki svarað, auk þess sem því var haldið til haga í þættinum að hann neiti staðfastlega öllum ásökunum um brot og áreitni. Að sjálfsögðu stendur honum ennþá til boða að svara á sama vettvangi.

Að lokum þetta: Mál Aldísar er þyngra en tárum taki. Í áratugi hefur hún mátt þola þöggun og útskúfun út af meintum veikindum sínum. Í áraraðir hafa fjölmiðlar, undirritaðir þar ekki undanskildir, sýnt sögu hennar tómlæti, jafnvel þótt fólk sem greinist með geðhvörf sé ekki á nokkurn hátt „í stöðugum ranghugmyndaheimi“. Blaðamenn geta ekki í dag afgreitt sögu hennar sem „geðveiki“ eða „fjölskylduharmleik“. Fjöldi kvenna hefur staðfest ásakanir hennar í gegnum árin með því að stíga fram og segja frá hegðun Jóns Baldvins. Aldís styður mál sitt gögnum, svo sem sjúkraskýrslum, læknisvottorðum, lögregluskýrslum og skráningu, og svo sendiráðspappírum. Viðtalið við hana átti því fullt erindi við almenning og vonandi er sá tími liðinn að hægt sé að afgreiða upplifun þeirra sem glíma við andleg veikindi sem óráðshjal. Það væri vel hægt að leiðrétta fleira í grein Jóns Baldvins Hannibalssonar enda tókst honum ekki einu sinni að veita fullnægjandi upplýsingar um spyrlana í þessu viðtali. Þeir voru nefnilega tveir en ekki einn.

Helgi er fyrrverandi fréttamaður Kastljóss. Sigmar er fyrrverandi ritstjóri Kastljóss.“