Innlent | mbl | 8.9.2019 | 21:32 | Uppfært 10.9.2019 18:00

Íslenskt plast áfram brennt í Svíþjóð

Plastúrgangur frá íslenskum heimilium er brenndur í Svíþjóð í orkuendurvinnslu þar sem framleitt er rafmagn og vatn hitað. Ljósmynd/Wikimedia

Stærstur hluti plasts sem Sorpa tekur á móti er áfram sendur til Svíþjóðar til orkuendurvinnslu. Þar er það nýtt til orkuendurvinnslu með brennslu. Þetta hefur verið með þessum hætti í rúmt ár og verður áfram að minnsta kosti fram til áramóta. Á þessu ári hafa einnig verið sendar nokkrar tilraunasendingar til endurvinnslu.

Frétt af mbl.is

Markaðurinn er yfirfullur af plasti

Sorpa er ekki eini ráðstöfunaraðli plasts til endurvinnslu á Íslandi. Sorpa er byggðasamlag í eigu sveitarfélaganna sex á höfuðborgarsvæðinu; Reykjavíkur, Hafnarfjarðar, Kópavogs, Seltjarnarness, Mosfellsbæjar og Garðabæjar. Hin fyrirtækin eru: Gámaþjónustan, Íslenska gámafélagið og Endurvinnslan.

Ástæðan er sú að Kínverjar neituðu að taka á móti plasti frá Evrópu og Bandaríkjunum á síðasta ári. Móttökuaðili Sorpu í Svíþjóð, Stena Recycling, sem tekur á móti plasti og pappa, sendi áður plastið okkar áfram til þriðja aðila. Vegna lokunar á Asíumarkaði fylltust allir markaðir í Evrópu, þar á meðal í Svíþjóð, og nánast ómögulegt hefur verið að losna við plast til efnisendurvinnslu undanfarna mánuði.

Frá því að markaðir með plast lokuðust í Kína hefur fyrirtækið unnið að því að vélflokka plastið til endurvinnslu og efnisendurvinnslu í Svíþjóð. Þegar þeim áfanga verður náð gerir Sorpa nýjan samning við móttökuaðilann Stena Recycling, að sögn Bjarna Gnýs Hjarðar, yfirverkfræðings þróunar- og tæknideildar og urðunarstaðar Sorpu.

Úrvinnslusjóður ríkisins greiðir úrvinnslugjald til þeirra fyrirtækja sem koma efni til úrvinnslu.

Frétt af mbl.is

Hættir að taka við „erlendu sorpi“

Á meðan unnið er að því að koma vinnslunni af stað í verksmiðjunni er plast frá Íslandi áfram brennt til orkuendurvinnslu. Sú orka sem myndast er nýtt bæði til að hita vatn og búa til rafmagn.

Bjarni bendir á að þrátt fyrir að fólk sé duglegt að flokka plast sé tæknilega ekki hægt að endurvinna um 30% af öllu plasti. Flokkun plasts er ekki einföld því gerðir af efnisendurvinnanlegu plasti eru sjö talsins og hafa þær allar mismunandi eiginleika. Dæmi eru um að í einni vöru t.d. umbúða utan um matvöru séu nokkrar ólíkar gerðir af plasti, svonefndar samsettar umbúðir.

Hann segir að þrátt fyrir að fólk sé duglegt að flokka plast mætti flokkunin vera betri. Í leiðbeiningum Sorpu á gámum sem taka við pappa og plast er tilgreint hvaða plast má fara ofan í tunnuna. Hins vegar eru ekki upplýsingar um hvaða plast er ekki endurvinnanlegt. Sá sem flokkar plast í þessar tunnur hefur því óljósa hugmynd um hvort hægt sé að endurvinna það frekar eða ekki. Allt plast sem flokkað er frá heimilum og fyrirtækjum fer því í sama gáminn. „Mögulega mættum við gera betur þar,“ segir hann um upplýsingagjöfina.

Hann bendir hins vegar á að ábyrgðin á notkun á plasti sé í höndum neytandans og framleiðandans, hvað er flutt inn til landsins og hvað heimilin kaupa. „Það mætti íhuga að skattleggja efni sem ekki eru endurvinnanleg út úr hagkerfinu. Þá væru stjórnvöld að stuðla að lágmörkun úrgangs og hjálpa íbúunum á raunverulegan hátt svo þeir þurfi ekki að standa eins og þvörur fyrir framan vöru og ekkert vita,“ segir Bjarni.

Þess má geta að í apríl á þessu ári kölluðu umhverfisráðherrar Norðurlandanna eftir nýjum alþjóðlegum samningi til að draga úr og fyrirbyggja losun plasts og örplasts í hafið. Yfirlýsing þess efnis var samþykkt á fundi ráðherranna sem haldinn var í Reykjavík 10. apríl. Ísland gegnir formennsku í norrænu ráðherranefndinni í ár.