Innlent | mbl | 11.9.2019 | 21:32 | Uppfært 22:44

Landspítala aldrei tilkynnt um ætlun heilbrigðisráðherra

Helga Vala Helgadóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, gerði átakið VAKNAÐU að umtalsefni sínu á Alþingi í kvöld. mbl.is/Eggert Jóhannesson

Helga Vala Helgadóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, sagði í ræðu sinni á Alþingi í kvöld að hún hefði átt samtal við fulltrúa Landspítala í morgun þar sem komið hefði í ljós að aldrei hefði verið ætlunin að taka þar við ungum vímuefnafíklum, líkt og heilbrigðisráðherra hefði lýst yfir í febrúar síðastliðins.

Frétt af mbl.is

Landspítalinn taki við ungmennum í fíknivanda

„Á vorþingi 2018 ræddum við um vímuefnameðferðir ungmenna, sem þá þótti óverjandi að væru inni á Vogi vegna samskipta barna við eldri fíkla. Kom fram í ræðu og riti hæstvirts heilbrigðisráðherra, meðal annars í febrúar síðastliðnum, að Landspítalinn myndi innan sex mánaða taka við vímuefnameðferðum þessa hóps. Í samtali mínu við fulltrúa Landspítala í morgun kom í ljós að það var víst aldrei ætlunin, að minnsta kosti var Landspítala aldrei tilkynnt um það. Þeirra var að taka á móti einu til þremur börnum af Stuðlum sem ættu við hvað bráðastan heilsufarsvanda að etja vegna fráhvarfa. Kom fram í máli hæstvirts ráðherra að bara þyrfti að breyta húsnæði og ráða mannskap og þá yrði bara keyrt í gang. Ekkert slíkt hefur hins vegar átt sér stað né virðist í bígerð,“ sagði Helga Vala.

„Ekki einsdæmi“

Heilbrigðismál, sér í lagi mikil og aukin lyfjanotkun ungra Íslendinga, var helsta umfjöllunarefni ræðu Helgu í kvöld. Nefndi hún í upphafi ræðu sinnar átakið eitt líf, sem mikla athygli hefur vakið nýverið, og stendur fyrir Vaknaðu-herferðinni um þessar mundir.

Frétt af mbl.is

Þjóðin vakin með kirkjuklukkum

„Þessa dagana er hið árlega átak Á allra vörum í gangi og að þessu sinni snýr það að þjóðarátakinu Eitt líf. Eitt líf er mögnuð barátta fjölskyldu Einars Darra sem lést aðeins 18 ára gamall vegna lyfjaeitrunar. Hann hafði ekki átt sér neina sögu um misnotkun á lyfseðilsskyldum lyfjum eða fíkniefnum og því kom andlát hans fjölskyldu og vinum algjörlega í opna skjöldu,“ sagði Helga Vala í byrjun ræðu og sagði í framhaldinu að örlög Einars Darra væru ekki einsdæmi.

„Á síðasta ári létust 20 ungmenni undir 30 ára vegna lyfja- eða fíkniefnanotkunar. Það er staðreynd að neysla hérlendis á tauga- og geðlyfjum er töluvert meiri en í nágrannaríkjum okkar og erum við hér að tala um þá notkun sem er ávísað af læknum, ekki þau sem flutt eru inn ólöglega. Sem dæmi þá nota 10% allra barna og unglinga geðlyf að staðaldri. Árið 2018 jókst neysla 10-14 ára barna á ávísuðum svefnlyfjum um rúm 20% og eru nú 670 börn sem nota slík lyf að staðaldri. Tíunda hvert barn á sama aldri fékk ávísað örvand lyf og er það fjölgun um 14%. Eru þau þrefalt fleiri en í Svíþjóð sem næst okkur koma af Norðurlandaþjóðum. Ef við tökum svo fullorðna með í reikninginn notum við Íslendingar 30% meira af þessum lyfjum en Svíar.“

Frá umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra á Alþingi í kvöld. mbl.is/Eggert Jóhannesson

„Við bjuggum til þetta ástand“

Í kjölfarið nefndi Helga skýrslu velferðarráðuneytis frá því í maí í fyrra þar sem sagt var að gera mætti ráð fyrir að þróun samfélags og heilbrigðiskerfis á síðastliðnum áratugum ætti þátt í að skapa væntingar og menningu sem liti á lyf sem lausn margra vandamála og leitt hefði til mikillar aukningar á notkun þeirra.

„Með öðrum orðum: við bjuggum til þetta ástand. Við bjuggum til það ástand að betra sé að gefa lyf en að eiga samtal við fagaðila í von um betri líðan. Sálfræðitíminn kostar ennþá 17.000 krónur á meðan örvandi og slævandi lyf ganga kaupum og sölum á skólalóðum og á netinu. Ekki misskilja mig, lyf eru nauðsynleg en notkun okkar á þeim er að mínu mati óeðlilega mikil.“

Í lokaorðum ræðu sinnar minntist Helga Vala aftur á Einar Darra og sagði: „Hann Einar Darri átti bara eitt líf, rétt eins og við hin, en við getum ekki sem samfélag látið þetta ganga svona lengur. Loforð um breytingar verður að efna og þar skora ég á stjórnvöld að gera miklu miklu betur.“