Lífið er svo hlykkjótt

Krist­ín Sig­urðardótt­ir hef­ur lifað spenn­andi og skemmti­legu lífi sem slysa- og bráðalækn­ir en lækn­is­fræðin heillaði hana upp úr skón­um þegar hún fékk að fylgj­ast með stórri aðgerð sum­arið eft­ir mennta­skóla. Á lífs­ins leið hef­ur hún búið og starfað í Bretlandi og á Kana­ríeyj­um og lent þar í ýms­um æv­in­týr­um. Í dag fræðir hún fólk um streitu og seiglu en hana skort­ir sjálfa ekki seigl­una. Krist­ín þurfti að hætta að vinna sem sjúkra­hús­lækn­ir vegna veik­inda af völd­um raka­skemmda en horf­ir björt­um aug­um til framtíðar og er full af nýj­um hug­mynd­um.

Hún hef­ur fetað nýj­ar leiðir í líf­inu og finn­ur sig vel í því að fræða fólk um streitu og seiglu. Hún viður­kenn­ir að líf­ins veg­ur hef­ur ekki alltaf verið beinn og breiður, eða eins og hún seg­ir: „Lífið er svo hlykkj­ótt.“

Sjö ára út­legð

Eft­ir nám og störf í Bretlandi og fimm ár á Íslandi ákvað fjöl­skyld­an að flytja til Kana­ríeyja, en manni Krist­ín­ar, Geir Þrá­ins­syni, hafði verið boðið spenn­andi starf þar ytra.

„Mér fannst svo mik­ill hraði og of­gnótt í þjóðfé­lag­inu þarna í góðær­inu og erfitt að ala dreng­ina upp við þetta gild­is­mat, þannig að ég var mjög til­bú­in að fara út í nýtt æv­in­týri, læra nýtt tungu­mál og gefa strák­un­um tæki­færi á að búa er­lend­is. Upp­haf­lega ætluðum við að vera eitt ár og sjá svo til en árin urðu sjö.“

Fjöl­skyld­an sett­ist að í spænsku borg­inni Las Palmas á Gran Cana­ría-eyju.

„Ég byrjaði á að koma strák­un­um fyr­ir og fara í spænsku­nám,“ seg­ir Krist­ín og nefn­ir að dvöl­in hafi verið mikið æv­in­týri. Dreng­irn­ir þrír fundu sig vel í fót­bolta sem leiddi þau á mót úti um allt; bæði á mörg­um eyj­um Kana­ríeyja og uppi á meg­in­landi Spán­ar, m.a. í La Macia Barcelona-fót­boltaþorp­inu.

Fljót­lega fóru þó verk­efn­in að banka upp á sem hentuðu Krist­ínu vel.

„Þarna voru ís­lensk­ar út­gerðir sem stunduðu veiðar und­an strönd­um Afr­íku og þær fóru að leita til mín, en stund­um urðu slys eða veik­indi um borð í skip­un­um, eða gæta þurfti að þeim sem lögðust inn á spít­ala í Las Palmas. Þannig að ég hellti mér þarna út í sjáv­ar­út­vegs­lækn­is­fræði. Ég tók að mér ýmis verk­efni og átti þá mörg æv­in­týr­in. Ég var send til Má­rit­an­íu til að taka út heil­brigðis­kerfi þar, en at­huga þurfti hversu vel væri hægt að sinna þar veik­um eða slösuðum sjó­mönn­um. Það þurfti að meta hvaða staðir kæmu best til greina til að taka á móti sjúk­ling­um, og meta hvenær þyrfti að kalla út her, sjúkra­flug eða þyrlu,“ seg­ir Krist­ín og nefn­ir að þá hafi komið sér vel sú reynsla sem hún hafði eft­ir að hafa unnið sem þyrlu­lækn­ir á Íslandi, ein fárra kvenna sem því starfi hafa gegnt. Einnig hafði Krist­ín á árum áður kennt í Stýri­manna­skól­an­um og í Slysa­varna­skóla sjó­manna.

Fransk­an bjargaði manns­lífi

Eitt sinn var Krist­ín send til Mar­okkó þar sem hún átti að taka á móti slösuðum sjó­manni og fylgja hon­um í sjúkra­flugi til Las Palmas þar sem lækn­isþjón­ust­an var mun betri en vænta mætti í Mar­okkó. Það átti eft­ir að verða minn­is­stæð ferð.

„Ég var á leiðinni í skól­ann með strák­ana þegar ég fékk sím­tal. Skipið var úti á miðunum með meðvit­und­ar­laus­an sjó­mann sem hafði lent í slysi. Þetta hljómaði mjög illa og jafn­vel það illa að viðkom­andi ætti varla mögu­leika á að lifa. Mér fannst meiri­hátt­ar hvað út­gerðin var til­bú­in til að gera allt til þess að bjarga þess­um manni og þegar svona stóð á var ekk­ert til sparað,“ seg­ir hún.

Krist­ín vann við afar þröng­ar og fá­brotn­ar aðstæður þegar hún flutti stór­slaðsaðan sjó­mann í sjúkra­flugi frá Mar­okkó til Las Palmas. Ljós­mynd/Ú​r einka­safni

„Þessi sjó­maður var með mikla höfuð- og and­litsáverka og inn­vort­is meiðsl meðal ann­ars. Mér var sagt að fara af stað með flug­vél sem beið út á velli. Ég gat komið við á lækna­stofu og kippt með ein­hverju smá­veg­is en ann­ars var ég ekki með neitt í hönd­un­um. Síðan átti að redda hjúkr­un­ar­fræðingi og lækna­búnaði, en við flug­um af stað til Mar­okkó og það þurfti að sigla á móti skip­inu, stökkva á milli skipa og ná í mann­inn. Flug­vél­in beið svo til að ferja hann yfir til Las Palmas,“ seg­ir Krist­ín og út­skýr­ir að maður­inn hafi verið sett­ur beint úr bátn­um í sjúkra­bíl sem átti að keyra á flug­völl­inn. En í stað þess að beygja inn á flug­völl­inn beygði bíl­stjór­inn í hina átt­ina, í átt að sjúkra­húsi.

„Ég sagði hon­um að sjúkra­flugið væri klárt, hann ætti að keyra á flug­völl­inn. Hann myndi ekki lifa það af að fara á þenn­an spít­ala; hann þyrfti miklu meiri aðstoð. En þeir þótt­ust ekki skilja mig en eng­inn þarna skildi ensku eða spænsku. Þetta sner­ist hjá þeim um pen­ing­inn; þeir vildu fá sjúk­ling­inn inn á spít­al­ann til að fá pen­ing­inn,“ út­skýr­ir hún.

„Þeir stoppuðu við spít­al­ann og það mætti þarna mann­fjöldi til að reyna að rífa sjúk­ling­inn út úr bíln­um. Ég lagðist á bör­urn­ar. Ég var lík­am­lega að berj­ast gegn þeim og hugsaði ekk­ert út í það að þarna var ég kona í ar­ab­a­ríki,“ seg­ir hún.

„Það komu alltaf fleiri og fleiri og þarna voru mik­il ösk­ur og læti á ar­ab­ísku. Ég neitaði að láta þau fá þenn­an meðvit­und­ar­lausa mann. Að lok­um náðu þeir í lækni sem talaði frönsku. Þá allt í einu braust fram franska, sem ég hafði ekki notað síðan í mennta­skóla,“ seg­ir Krist­ín, sem fékk að lok­um sitt fram.

„Ég hafði tekið frönsku í menn­tó þegar all­ir mín­ir vin­ir tóku þýsku, bara af því ég vildi gera eitt­hvað öðru­vísi en aðrir. Og ég trúi því að þessi eina ákvörðun mín, að haka við frönsku í stað þýsku, hafi orðið til þess að bjarga manns­lífi.“ 

Þótt út­litið hafi verið svart náði maður­inn sér. „Það var al­gjört krafta­verk að hann skyldi lifa af; það var eng­inn sem bjóst við því. En hann náði sér og fór meira að segja aft­ur til starfa síðar. Eina sem breytt­ist var að hann varð græn­met­isæta og varð held­ur létt­ari í skapi. Hann send­ir alltaf jóla­kort og hef­ur gefið okk­ur koní­ak og fleiri fal­leg­ar gjaf­ir frá sínu heimalandi, Úkraínu.“

Að kveðja spít­al­ann

Þegar Krist­ín kom heim réð hún sig í 70% starf á end­ur­hæf­ing­ar­deild Land­spít­al­ans og hugðist taka vakt­ir á slysa­deild á móti. Hún fann sig vel á end­ur­hæf­inga­deild­inni og gat vel hugsað sér að vinna þar áfram. Það varð lítið úr vökt­un­um á slysa­deild því Krist­ín fór að upp­lifa end­ur­tek­in flensu­lík ein­kenni.

„Fyrst var þetta eins og flensa og svo út­halds­leysi, sem ég skildi ekki því ég var ekki byrjuð að taka vakt­ir og aðeins með eitt kall­tæki. Ég hélt kannski að ég væri að fá flensu af því ég væri ný­kom­in frá Spáni. Ég var þurr og rauð í aug­um og þurr í háls­in­um og fór að fá háls­bólg­ur og út­brot og fleiri ein­kenni. Það varð alltaf erfiðara fyr­ir mig að hlaupa eða stunda rækt­ina sem ég skildi ekki því ég var í fanta­formi. En ég mætti alltaf í vinn­una því ég er af þeirri kyn­slóð sem mæt­ir bara í vinn­una sama hvað, sem er auðvitað rangt,“ seg­ir hún.

„Einn dag­inn var okk­ur sagt að tauga­sál­fræðing­arn­ir væru svo veik­ir að við þyrft­um að skipta um her­bergi við þá; það væri svo mik­il mygla,“ seg­ir Krist­ín og seg­ist þá í fyrsta skipti hafa farið að hugsa um hvort veik­indi henn­ar gætu mögu­lega verið tengd þess­um raka­skemmd­um.

„Eft­ir nokkra mánuði var mér ekk­ert að batna en ég var að enn að vinna. Það tek­ur mann lang­an tíma að átta sig á þessu. Ég tók eft­ir því að ég var betri heima um helg­ar en það dró af mér í vinn­unni. Um vorið var ég orðin veru­lega veik, en hélt að þetta myndi lag­ast í sum­ar­frí­inu. En þegar ég kom aft­ur til starfa eft­ir sum­ar­fríið varð ég enn verri, var hrein­lega orðin tal­móð og ég lagðist ein­fald­lega í rúmið með verstu flensu æv­inn­ar. Svo kom í ljós að fleiri voru veik­ir,“ seg­ir Krist­ín og það kom á dag­inn að hús­næði Land­spít­al­ans var víða illa farið af raka­skemmd­um.

„Ég hélt að ég myndi bara lag­ast og hélt að ég yrði bara frá vinnu í eina viku meðan á viðgerðum stæði. Ég gerði mér enga grein fyr­ir þessu. Ég reyndi að fara niður á slysa­deild og fékk strax ein­kenni og ég prófaði fleiri staði en fékk alls staðar ein­kenni. Þetta var hrika­legt ár. Það tók mig heilt ár að átta mig á því að ég gæti ekki farið aft­ur að starfa sem lækn­ir á spít­al­an­um,“ seg­ir hún.

„Það var mik­il sorg að kveðja ástríðuna mína, lækn­is­starfið. Þetta var skell­ur.“

Lán­söm að vera hraust

Síðan eru liðin um fimm ár og Krist­ín hef­ur ekki setið auðum hönd­um, þótt veik­ind­in hafi tekið sinn toll og sett henni skorður. Krist­ín varð að sætta sig við að það væru marg­ir staðir sem hún gæti alls ekki farið né unnið á sök­um raka­skemmda hús­næðis­ins. Eft­ir að hún hætti á spít­al­an­um fór hún í leiðsög­u­nám í end­ur­mennt­un­ar­deild Há­skóla Íslands.

Krist­ín er afar þakk­lát að geta stundað úti­vist og veit fátt skemmti­legra en að vera úti í nátt­úr­unni. Ljós­mynd/Ú​r einka­safni

„Ég er svo mik­il Pol­lý­anna í mér að ég hef ekki lagst í reiði. Ég meira að segja neita að hugsa um mig sem veika, held­ur segi ég bara eins og er, að ég þoli ekki sumt hús­næði. Þá forðast ég það bara og geri allt sem ég get til að halda mér hraustri. Ég var líka lán­söm að áður en ég veikt­ist var ég rosa­lega hraust og gat hlaupið upp hvaða fjall sem er. Fyrst var ég mjög svekkt og sorg­mædd að hafa misst þessa hreysti mína. En það breytt­ist og seinna varð ég þakk­lát fyr­ir að hafa í raun verið svona hraust áður, því það hef­ur hjálpað mér að þola veik­ind­in bet­ur. Ég horfi á það sem ég hef og er þakk­lát fyr­ir að vera með svona góða fjöl­skyldu og vini, hreyfigetu og að geta stundað úti­vist.“

Seigla og streita

Krist­ín er nú í hluta­starfi við heils­u­rann­sókn hjá þjón­ustumiðstöð rann­sókn­ar­verk­efna (ÞR) fyr­ir Íslenska erfðagrein­ingu en einnig kenn­ir hún lækna­nem­um.

„Fólk kem­ur Í ÞR og er hjá okk­ur hálf­an dag í alls kon­ar heils­u­rann­sókn­um,“ seg­ir hún en auk þess hef­ur Krist­ín síðastliðin ár beint kröft­um sín­um enn meira að heilsu­efl­ingu og for­vörn­um og flutt vin­sæl er­indi um seiglu og streitu.

„Ég hef alltaf verið í fræðslu­hlut­verk­inu og lengi haft áhuga á streitu og fund­ist hún heill­andi. Streit­an hjálp­ar okk­ur að þola áskor­an­ir, breyt­ing­ar og hætt­ur. En hún á ekk­ert að vera alltaf í gangi!“ seg­ir Krist­ín.

Við för­um að slá botn­inn í sam­talið en ekki er úr vegi að spyrja hvað sé á dag­skrá á næst­unni hjá þess­ari orku­miklu konu, sem þó hef­ur þurft að hægja á sér.

„Ég lifi að mestu í nú­inu en mig lang­ar að vera virk og geta tekið þátt. Mig lang­ar að halda áfram að læra og fylgj­ast áfram með fjöl­skyldu og vin­um. Ég lifi einn dag í einu, en mér er samt alltaf að detta eitt­hvað nýtt í hug.“

Ítar­legt viðtal við Krist­ínu er í Sunnu­dags­blaði Morg­un­blaðsins um helg­ina.