Innlent | mbl | 20.3.2021 | 18:46 | Uppfært 20:57

Vísindaráð varar fólk við dvöl nálægt gosstöðvunum

Eldgos í Geldingsdal á Reykjanesi. mbl.is/Kristinn Magnússon

Vísindaráð almannavarna fundaði á fjarfundi í dag til að ræða eldgosið í Geldingadölum. Vísindaráð varar fólk við að dvelja nálægt gosstöðvunum við núverandi aðstæður.

Fundinn sátu sérfræðingar frá Veðurstofu Íslands, Háskóla Íslands, ÍSOR, KAUST-háskóla, Umhverfisstofnun, Náttúrufræðistofnun Íslands, Landmælingum Íslands og Orkuveitu Reykjavíkur auk fulltrúa frá Embætti landlæknis, Isavia-ANS og HS-Orku. Á fundinum var farið yfir úrvinnslu á nýjustu mælingum og gögnum sem vísindamenn á Veðurstofunni, Háskóla Íslands og ÍSOR hafa unnið að.

Fjórar sviðsmyndir eru nú í gildi að því er fram kemur í tilkynningu frá almannavarnadeild. Í fyrsta lagi getur dregið smám saman úr gosinu og því gæti lokið á næstu dögum eða vikum. Í öðru lagi geta nýjar gossprungur opnast á núverandi gosstað eða á kvikuganginum í næsta nágrenni Fagradalsfjalls. Þriðja sviðsmyndin er sú að minni líkur séu á stærri skjálftum í nágrenni Fagradalsfjalls vegna kvikuflæðis og fjórða sviðsmyndin er sú að skjálfti að stærð 6,5 gæti orðið sem á sér upptök í Brennisteinsfjöllum.

Helstu hættur í nágrenni gosstöðvana eru:

Nýjar sprungur geta opnast í næsta nágrenni eldstöðvanna með engum fyrirvara.
Glóandi hraun getur fallið úr hraunjaðrinum og hröð og skyndileg framhlaup orðið þar sem nýjar hrauntungur brjótast fram úr hraunjaðrinum með miklum hraða sem erfitt er að forðast á hlaupum.
Gígarnir eru nú orðnir margra metra háir og geta verið óstöðugir, þeir geta brotnað og mikill og skyndilegur hraunstraumur úr þeim tekið nýja stefnu.
Sprengingar geta orðið þar sem hraun rennur yfir vatnsmettaðan jarðveg og þeytt hrauni til allra átta.
Hraunið rennur í lokaða dæld og geta lífshættulegar gastegundir safnast saman í dældum sem getur verið banvænt. Hættan eykst þegar vindur minnkar.