Innlent | mbl | 26.4.2021 | 8:47 | Uppfært 9:02

Launavísitalan hefur hækkað um 10,6%

mbl.is/Eggert Jóhannesson

Launavísitalan hækkaði um 0,35% milli febrúar og mars, samkvæmt tölum Hagstofu Íslands. Síðustu 12 mánuði hefur launavísitalan hækkað um 10,6%, sem er sama ársbreyting og í febrúar og sú mesta frá því í ágúst 2016.

Vísitala neysluverðs hækkaði um 4,3% milli marsmánaða 2020 og 2021. Launavísitalan hækkaði um 10,6% á sama tímabili þannig að kaupmáttaraukningin á milli ára er mikil, eða 6% að því er fram kemur í Hagsjá Landsbankans.

Launahækkanir hjá hinu opinbera miklu meiri

„Kaupmáttur launa er því áfram mikill í sögulegu samhengi, þrátt fyrir aukna verðbólgu á síðustu mánuðum. Kaupmáttarvísitala hefur aukist nokkuð í upphafi árs og var kaupmáttur launa í mars 3,1% meiri en í apríl 2020, þegar hann varð hæstur á síðasta ári.

Launin á almenna markaðnum hækkuðu um 8,5% frá janúar 2020 fram til sama tíma 2021 og um 16,1% á þeim opinbera, 13,7% hjá ríkinu og 18,7% hjá sveitarfélögunum. Á sama tíma hækkaði launavísitalan fyrir alla um 10,3%.

Laun á opinbera markaðnum hafa hækkað mun meira en á þeim almenna milli janúarmánaða 2020 og 2021. Á síðustu misserum myndaðist bil á milli launaþróunar á þessum tveimur mörkuðum þar sem kjarasamningar á opinbera markaðnum voru gerðir mun seinna en á þeim almenna. Þetta bil hefur nú verið brúað að fullu og rúmlega það.

Af starfsstéttum á almenna markaðnum hækkuðu laun verkafólks mest milli janúarmánaða 2020 og 2021, um 13,3%. Laun stjórnenda hækkuðu minnst, eða um 4%. Meginmarkmið síðustu kjarasamninga var að lægstu laun hækkuðu meira en þau hærri. Þessar niðurstöður, þar sem laun verkafólks og þjónustu-, sölu- og afgreiðslufólks hækka áberandi mest, benda til þess að þau markmið hafi náðst að einhverju leyti,“ segir í Hagsjá Landsbankans.

Þróun launa um þessar mundir er í nokkru ósamræmi við margar aðrar stærðir í hagkerfinu að sögn hagdeildar Landsbankans.

„Sú breyting hefur orðið á seinustu árum að áföll á vinnumarkaði vegna kreppu koma meira fram í atvinnuleysi en áður. Fyrr á tímum lækkaði kaupmáttur launa yfirleitt mikið í kreppum vegna gengisfalls og mikillar verðbólgu. Launahækkanir nú í byrjun árs hafa verið miklar og kaupmáttarstig er sögulega hátt. Ef horft er á launaþróun í fyrri kreppum má sjá að sú jákvæða launaþróun sem við sjáum nú er ekki beint í takt við slakan vinnumarkað.“