Fangar fái bætur teljist þeir í virkri atvinnuleit

Ásmundur Einar Daðason félagsmálaráðherra segir að þeir sem fullnusta refsingu utan fangelsa teljist ekki vera í virkri atvinnuleit og geti því ekki fengið bætur greiddar úr atvinnuleysistryggingasjóði. 

Ásmundur segir að hafin sé heildarendurskoðun á lögum um atvinnuleysistryggingar. Mun hann vekja athygli á málefnum fanga við nefndina sem vinnur að endurskoðuninni svo sjónarmið þau sem Þráinn Bj. Farestveit, framkvæmdastjóri áfangaheimilisins Verndar benti á í viðtali við mbl.is, verði höfð til hliðsjónar.

Frétt af mbl.is

„Enginn er fangi nema í fangelsi sé”

Þeir sem missa vinn­una meðan þeir eru inni á Vernd fá ekki at­vinnu­leys­is­bæt­ur þótt þeir borgi í at­vinnu­leys­is­trygg­inga­sjóð meðan þeir eru í starfi.  

Þrá­inn lýsti því hvernig ein­stak­ling­ur á Vernd, sem vann í 16 mánuði og missti svo vinn­una í tvo mánuði, gat ekki sótt um at­vinnu­leys­is­bæt­ur. Bætur eru ekki greidd­ar ein­stak­ling­um sem enn eru fang­ar í skiln­ingi lag­anna. Lög­in eru svo túlkuð þannig, af Vinnu­mála­stofn­un, að all­ir sem fulln­usta dóma sam­kvæmt skiln­ingi lag­anna telj­ist frels­is­svipt­ir og þar með fang­ar.

Þær reglur sem um ræðir kveða á um að menn geti „geymt“ réttindi sín meðan þeir eru frelsissviptir, en fái þau ekki greidd út fyrr en afplánun refsingar lýkur. Í þessum sömu lögum er að finna skilgreiningu á því hverjir teljist frelsissviptir og er þar ljóst að menn sem taka út refsingu sína með samfélagsþjónustu eru þar lagðir að jöfnu þeim sem taka hana út í fangelsi.

Markmið laganna að koma í veg fyrir fyrningu

Ásmundur benti á að lögin hefðu það markmið að tryggja að vinnusaga manna fyrnist ekki meðan á refsitíma stendur og geti því haft ívilnandi áhrif enda verður Vinnumálastofnun samkvæmt þeim að líta til síðustu 12 mánaða áður en viðkomandi hóf afplánun, þegar bætur eru ákvarðaðar að afplánun lokinni.

Ef viðkomandi starfar á innlendum vinnumarkaði eftir að honum hefur verið gert að taka út refsingu, líkt og þeir sem afplána refsingu á áfangaheimilum samhliða því að vera í fullu starfi, þá kemur sú vinnusaga til viðbótar við fyrri vinnusögu. Eykur hún því rétt til atvinnuleysistrygginga verði viðkomandi atvinnulaus, að afplánun lokinni.

Skilyrði að vera í virkri atvinnuleit

Vinnumálastofnun segir að hið almenna skilyrði um að þeir sem sæki um atvinnuleysisbætur þurfi að vera í virkri atvinnuleit, sé það sem skipti mestu máli í sambandi við stöðu fanga gagnvart lögunum. Þeir sem afpláni refsingu í fangelsum, sæta gæsluvarðhaldi eða taki út refsingu með samfélagsþjónustu séu ekki í virkri atvinnuleit og fái því ekki greiddar út atvinnuleysisbætur.

Vinnumálastofnun segir virka atvinnuleit vera það sem skipti máli í tengslum við málefni fanga. Ómar Óskarsson

Hins vegar geti þeir sem hafa fengið reynslulausn eða afplána refsingu með svokallað ökklaband átt rétt á atvinnuleysistryggingum, enda uppfylli þeir skilyrði laganna um virka atvinnuleit. Hér er ekki ljóst undir hvað áfangaheimili, líkt og Vernd, fellur.

Ásmundur bendir á að það sé almennt skilyrði að menn séu í vinnu eða námi meðan þeir fullnusta refsingu utan fangelsis. Sé það staðan, uppfylli þeir ekki almenn skilyrði fyrir greiðslum atvinnuleysistrygginga um virka atvinnuleit.

• Blogga um frétt