Örlögin tóku í taumana í Lundúnum 1949

Vorið 1932 er ys og þys utan við glugga íbúðarhúss við Bergstaðastíg í Reykjavík. Þetta er í miðri heimskreppunni. En innan veggja hússins ríkir mikil gleði. Hjónunum Fanný Egilson og Högna Halldórssyni fæðist dóttir og fær hún nafnið Guðrún. Heitir í höfuðið á ömmu sinni.

Fanný og Högni hafa margt á prjónunum. Innan tíðar eru þau flutt úr miðborginni og langleiðina upp að Elliðaám. Þar hefur Högni fest kaup á landi sem tilheyrði hjáleigunni Vík. Þau eru í raun flutt út í sveit þótt hin vaxandi Reykjavík sé í túnfætinum hjá þeim. Þar reisa þau sér glæsilegt einbýlishús, steinsteypt og í dag stendur það í miðri Reykjavík, nánar tiltekið við Langholtsveg 145.

Á þessum árum sinnir Fanný heimilinu og einkadótturinni en Högni starfar hjá Mjólkurbúi Reykjavíkur. Þegar Guðrún er 9 ára brýst út heimsstyrjöld að nýju, aðeins 19 árum eftir hildarleikinn mikla sem mótaði Evrópu upp á nýtt. Herinn kemur til landsins, fyrst sá breski og síðan sá ameríski skömmu síðar. Í þeim umsvifum öllum sér Högni tækifæri. Eftirspurn eftir kjöti vex gríðarlega og á landi sínu kemur hann sér upp svínabúi og afurðir þaðan þjónuðu herliðinu næstu árin.

Reksturinn tryggði þeim örugga efnhagslega stöðu og heimilið var glæsilegt á þess tíma mælikvarða. Guðrún gekk í Laugarnesskóla. Þar eignaðist hún góða vini og m.a. Elínu Óladóttur og átti sá vinskapur eftir að vara alla tíð og ferðast þær enn þá saman um heiminn.

Héldu til náms í Lundúnum

Og ævintýraþráin gerði vart við sig hjá þeim vinkonum. Það þurfti ekki miklar fortölur gagnvart föður Guðrúnar og móður til þess að þau létu það eftir henni að halda til Lundúna þar sem hún og Elín fengu inni í enskuskóla. Þetta var árið 1949 og stóð námið í tæpt eitt og hálft ár.

„Þetta var góður skóli fyrir bæði drengi og stúlkur. Við vorum á heimavist en drengirnir dvöldu utan skólans. Þetta var merkilegur skóli þar sem saman komu nemendur frá öllum mögulegum löndum.“

Guðrún rifjar þetta upp og er ekki laust við að hún verði nokkuð dreymin á svip, kannski vegna þess að ríflega 70 ár eru liðin frá þessum atburðum, en sennilega þó frekar vegna þess hvað sagan sjálf felur í sér.

„Ég held hreinlega að þau hafi látið allt eftir mér,“ segir hún þegar hún minnist foreldra sinna.

Hefur stúlkurnar, þá 17 ára, ekki órað fyrir því hvaða þráð örlögin myndu spinna Guðrúnu upp frá þessu.

Á sama tíma og þær stöllur héldu til höfuðborgar Bretlands lagði ungur maður, Belgi að uppruna, í ferð til eyjunnar í norðri. Hann stundaði þá viðskiptanám og stóð á tvítugu, fæddur 1928. Ferðalagið yfir Ermarsundið var í sama tilgangi og hjá íslensku vinkonunum, að ná tökum á tungumáli heimamanna.

„Við fengum leyfi til að fara út á laugardögum og sunnudögum. Þá skemmtum við okkur og hittum aðra krakka. Guð hvað þetta var góður tími,“ lýsir Guðrún og segir að þessi tími hafi verið mjög skemmtilegur.

Og þar hitti hún unga Belgann og þau tóku tal saman. Þar var kominn Charles Ansiau, sem búsettur var í Brussel ásamt foreldrum sínum en faðir hans hafði byggt upp stöndugt iðnfyrirtæki með viðskiptatengsl um allan heim. Þau Guðrún og Charles urðu ástfangin. Þegar ég spyr hana hvort það hafi verið ást við fyrstu sýn leitar hugur hennar greinilega langt aftur til sumarsins 1949.

Bar strax mikið traust til hans

„Það er ég ekki viss um. En ég fann það strax að ég bar mjög mikið traust til hans.“

Áður en dvölinni lauk héldu vinkonurnar frá Reykjavík ásamt nokkrum vinum með flugi til suðurstrandar Frakklands og dvöldu nokkra daga í hafnarborginni Nice. Er það athyglisverð tilviljun í ljósi þess að síðar átti Guðrún eftir að búa sér annað heimili þar í borginni – en meira um það síðar.

Guðrún hélt heim um jólin 1950 en Charles var enn eitt ár í London við að klára sitt nám. Þau voru staðráðin í að halda sambandi. Hlutirnir gerðust að mörgu leyti hægar í þá daga en nú, ekki síst sökum þeirra tæknibreytinga sem orðið hafa. Guðrún réð sig í skrifstofustarf hjá O. Johnson og Kaaber í Reykjavík og á sama tíma lenti Charles í mikilli svaðilför. Faðir hans kom á þessum dögum að umfangsmiklum námugreftri í Ísrael en þetta var skömmu eftir að frelsisstríðinu þar í landi lauk. Var Charles sendur til þess að stýra vinnuflokkum á svæðinu og segir Guðrún að það hafi hálft í hvoru verið gert til þess að sýna að Pierre, faðir Charles, væri reiðubúinn að hætta syni sínum á þessar slóðir, eins og öðrum starfsmönnum fyrirtækisins.

„Ég gerði mér ekki grein fyrir því á þessum tíma hversu mikið hættuspil þetta verkefni var. Kannski sem betur fer. Ástandið þarna var mjög ótryggt og Charles var með öryggisvörð með sér hvert sem hann fór.“

Þau héldu góðum tengslum á þessum tíma.

„Við skrifuðumst mikið á og ég fór að sækja frönskutíma hjá Melittu Grünbaum, eiginkonu Viktors Urbancic tónlistarfrömuðar. Hún var yndisleg kona en hún átti mjög bágt. Mér fannst hún alltaf eiga mjög erfitt með að vera á Íslandi, fjarri sínu gamla heimalandi. Og hún hafði misst mikið. Margt af hennar fólki hvarf í stríðinu,“ segir Guðrún og minnist aðstoðar Melittu við frönskunámið af miklum hlýhug.

Giftu sig í Reykjavík

Liðu nú tæp þrjú ár og ákváðu Guðrún og Charles að ganga í hjónaband. Reyndist það nokkur flækjufótur, ekki aðeins vegna þess að haf og lönd skildu að heldur einnig vegna þess að Charles tilheyrði kaþólsku kirkjunni í Belgíu en Guðrún þeirri lúthersku hér heima. Hún lýsti sig þó reiðubúna til að að ganga í kaþólsku kirkjuna og ala börnin, ef einhver yrðu, upp í kaþólskum sið. En líkt og fyrri daginn vissi Guðrún einnig hvað hún vildi og var ákveðið að brúðkaupið færi fram heima á Íslandi og fór athöfnin fram í Kristskirkju á Landakotshæð.

„Tengdafjölskylda mín kom til landsins með áætlunarflugi í gegnum Lundúnir og við héldum veislu í garðinum á Langholtsvegi. Þetta var 18. maí 1953.“

Guðrún segir að þótt vissulega hafi fjölskyldurnar verið ólíkar á margan hátt, og að eflaust hafi það verið sérstakt fyrir Pierre og Hortense, móður Charles, að sjá hann kvænast ungri konu frá Íslandi, hafi þau alla tíð tekið henni og reynst afar vel.

Degi eftir brúðkaupið héldu þau af landi brott og lá leiðin þá til Parísar.

„Þar beið okkar gljáfægður svartur Austin. Tengdaforeldrar mínir héldu áfram til Brussel en við Charles í brúðkaupsferðina okkar. Við fórum akandi niður til Ítalíu og ferðuðumst um landið.“

Tíð ferðalög um heiminn

Að ferðinni lokinni tók alvara lífsins við, en örlagadísirnar höguðu því þannig að lífshlaup Guðrúnar hefur orðið með allt öðru móti en hefði getað orðið, hefði hún ekki sótt enskuskólann í Lundúnum árið 1949. Í hinu nýja heimalandi biðu spennandi verkefni og lagði hún m.a. stund á nám í listfræði.

„Við Charles eignuðumst svo þrjár dætur, þær Christine, Catherine og Chantal, svo að við höfðum alltaf meira en nóg við að vera. Störfum Charles fylgdu einnig mikil ferðalög alla tíð og þegar faðir hans fékk hjartaáfall þá tók hann við rekstrinum, löngu áður en við gerðum ráð fyrir að til þess kæmi.“

Og starfsemin dró þau víða um heim og útgerðin var umsvifamikil. Þegar mest lét var fyrirtæki Charles með 15 skipapramma í förum á ánum Rín og Maas í Hollandi en þeir fluttu einkum efnavörur ýmiss konar sem fyrirtækið seldi fyrirtækjum á borð við Rio Tinto.

Eitt þessara skipa fékk nafnið Guðrún og á heimili þeirra hjóna er fagurlega smíðað líkan af því sem heldur minningu þessara miklu umsvifa á lofti.

„Við fengum líka tækifæri til þess að kynnast framandi menningu í Kína og Japan og þar var Charles í miklum viðskiptum með stál.“

Nánari umfjöllun er að finna í sunnudagsblaði Morgunblaðsins sem kom út 18. desember.