Hafa bjargað hundruðum fugla

„Verkefni okkar er að reka athvarf fyrir mjaldra og að hjálpa lundum sem lenda í olíumengun og sleppa þeim aftur út í náttúruna,“ sagði Audrey Padgett, framkvæmdastjóri Sea Life Trust í Vestmannaeyjum. „Ef koma olíublautir fuglar af öðrum tegundum reynum við að hjálpa þeim. Starfsmenn okkar eru þjálfaðir í að hreinsa olíublauta fugla en aðstaðan er takmörkuð og miðuð við lunda. Æðarfuglar og langvíur eru mun stærri en við höfum einnig hreinsað fugla af þeim tegundum.“

Audrey nefndi að nú geisi fuglainflúensa í Evrópu. Þess vegna mega villtir fuglar ekki koma nálægt lundunum sem eiga heima hjá Sea Life Trust. Lundarnir gleðja augu gesta sem koma að skoða mjaldrana Litlu-Hvít og Litlu-Grá. Þeir dvelja þar vegna þess að þeir geta ekki lifað af í náttúrunni. Sumir eru eineygðir eða blindir, aðrir með lömun eða ónýta fitukirtla.

Æðarkolla þurrkuð. Ljósmynd/Sea Life Trust

Lundapysjur njóta forgangs í olíuhreinsun. Margar þeirra lenda í Vestmannaeyjahöfn og sumar verða fyrir olíu- eða grútarmengun. Þeim er þá bjargað og komið í hreinsun hjá Sea Life Trust. Audrey segir að það sé tímafrekt að hreinsa olíublauta fugla. Byrjað er á að meta ástand hvers fugls, hve mikið hann er mengaður og hvar. Það gefur vísbendingu um hvort fuglinn hefur reynt að þrífa sig og étið olíu. Það getur verið lífshættulegt.

Fuglinum er gefinn vökvi í gegnum næringarslöngu og beðið þar til líðan hans er stöðug. Svo er honum þvegið upp úr heitu v atni með uppþvottalegi frá Fairy eða DAWN. Vatnið þarf að vera 40-42°C heitt.

Þrír starfsmenn hjálpast að við að þvo hvern fugl. Ekki er þvegið lengur en í 45 mínútur í einu og er oft skipt um vatn. Svo er fuglinn skolaður í tíu mínútur til að ná allri sápunni og síðan settur í þurrkbúr.

Þessi er olíublaut og þarf hreinsun til að geta lifað af. Ljósmynd/Sea Life Trust

Endurtaka þarf þvottinn þar til fiðrið er orðið hreint og getur það tekið nokkra daga. Eftir hreinsunina tekur svolítinn tíma fyrir fuglinn að fituverja sig á ný. Dæmi eru um að fiðrið á lundapysjum sé svo illa farið að bíða verði þar til nýjar fjaðrir vaxa. Hjá nokkrum pysjum hafa fitukirtlarnir stíflast og þá þarf að skola kirtlana út og opna. Það getur því verið flókið og tímafrekt ferli að koma fuglinum til fullrar heilsu.

Fuglarnir eru þvegnir upp úr 40-42°C heitu vatni og sápulegi. Ljósmynd/Sea Life Trust

Vingast ekki við villta fugla

Starfsfólkið vingast ekki við fugla sem á að sleppa. „Við höfum sem minnst samskipti við þá, tölum ekki við þá og tengjumst þeim ekki. Gætum þess líka að þeir tengi ekki fólk við fæðugjöf,“ sagði Audrey.

Hún sagði að því miður takist ekki að bjarga öllum fuglunum.

Lundapysjan er orðin hrein og tilbúin í lífið í náttúrunni. mbl.Ljósmynd/Sea Life Trust

„Um þetta leyti fyrir tveimur árum var komið með þrjátíu olíublautar langvíur. Mig minnir að okkur hafi tekist að bjarga tólf en átján voru of olíublautar eða höfðu étið of mikið af olíu og varð ekki bjargað. Það skiptir máli um hvort tekst að bjarga fugli hvað hann finnst snemma og hvað mengunin er mikil,“ sagði Audrey. Hún kvaðst ekki vita til þess að olíublautum fuglum takist að hreinsa sig sjálfir. Þeir vissulega reyna það og éta olíuna. Eiturefni í henni valda lifrarskemmdum sem drepa fuglinn.

Sea Life Trust í Vestmannaeyjum hefur bjargað meira en 300 olíublautum fuglum, mest lundapysjum, á síðustu tveimur árum með dyggri aðstoð sjálfboðaliða og bæjarbúa. Starfsfólkið hefur verið reiðubúið að leggja á sig þessa vinnu í þágu fuglanna. „Okkur sem vinnum hér er öllum annt um dýr og við viljum hjálpa dýrum sem eru í neyð. Það er okkur mikil hvatning þegar það tekst,“ sagði Audrey.

Sea Life Trust fær ekki sérstaklega fjármuni til að sinna þessu björgunarstarfi. „Við erum góðgerðarstofnun. Framlög stuðningsaðila, tekjur af gestamiðstöðinni, ættleiðingar dýra og fleira hjálpar okkur með kostnaðinn við fuglabjörgunina. Við erum þó ekki með sérstakt stuðningsnet hennar vegna. Það er ein ástæða þess að geta okkar er takmörkuð,“ sagði Audrey. Hún sagði að þau hyggist leita eftir auknum stuðningi við þetta starf.