Leggja til að styrkja landbúnað um 2,5 milljarða

Spretthópur um alvarlega stöðu í matvælaframleiðslu á Íslandi leggur til að ríkið styðji við bændur sem hafa orðið fyrir mestri kostnaðarhækkun að undanförnu með beinum styrkjum og umbótum, sem samtals nema tæpum 2,5 milljörðum.

Á þetta að veita bændum tímabundinn stuðning en jafnframt er horft til þess að auka viðnámsþrótt greinarinnar og tryggja eftir föngum fæðuöryggi þjóðarinnar, að því er fram kemur í tilkynningu Stjórnarráðsins.

Frétt af mbl.is

Steingrímur stýrir spretthópi

Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra skipaði hópinn þar sem verð á helstu aðföng­um hef­ur hækkað gríðarlega í kjöl­far inn­rás­ar Rússa í Úkraínu og litl­ar lík­ur eru á að þær hækk­an­ir gangi til baka á næstu mánuðum. 

Formaður hópsins var Steingrímur J. Sigfússon fyrrverandi ráðherra, en auk hans sátu í hópnum Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands og Saga Guðmundsdóttir, sérfræðingur í fjármála- og efnahagsráðuneytinu. Starfsmaður hópsins var Sigurður Eyþórsson sérfræðingur matvælaráðuneytisins.

Flest önnur lönd hafi brugðist við

Í skýrslunni sem spretthópurinn lagði fram er fjallað um áhrif verðhækkana á ólíkar búgreinar, viðnámsþrótt þeirra, þróun á markaði það sem af er ári og líkleg áhrif þess ef stjórnvöld aðhafast ekkert. Bendir allt til þess að staða sauðfjárræktar og nautakjötsframleiðslu sé verst.

Vandinn er þó alþjóðlegur og ekki bundinn við Ísland en í flestum þeim löndum sem við berum  okkur saman við hefur stuðningur verið veittur við matvælaframleiðslu.

„Með fyrirvara um þá óvissu sem ríkir um þróun næstu mánaða má ætla að rekstrarkostnaður landbúnaðar árið 2022 hafi hækkað um 8.900 milljónir vegna hækkana á áburði, kjarnfóðri, olíu og rúlluplasti. Þar af hækkar áburður um 3.000 milljónir, fóður um 4.500 milljónir og olía og plast um 1.400 milljónir. Nú þegar hefur verið komið til móts við hækkun á áburðarkostnaði sem nemur 650 milljónum.

Áætlað er að hækkanir á afurðaverði, sem þegar eru komnar fram, muni skila um 3.600 milljónum í auknum tekjum á þessu ári. Eftir stendur kostnaðarauki upp á 4.650 milljónir en auk þessa hækka flestir aðrir kostnaðarliðir verulega milli ára. Þessar verðhækkanir hafa þegar veikt rekstrargrundvöll bænda mjög mikið og dregið úr framleiðsluvilja,“ segir í tilkynningunni.

Þá er lagt til að ríkið komi til móts við verðhækkanirnar með 2.460 milljóna króna stuðningi á þessu ári. Ætla megi að greinin sjálf, afurðafyrirtæki, verslunin og neytendur eigi eftir að takast á við kostnaðarauka af svipaðri stærðargráðu.

Greitt verði álag á ákveðnar greiðslur

Tillögur starfshópsins eru í sex liðum fyrir árið 2022 en í fjórum þeirra er lagt til að greitt verði álag á ákveðnar greiðslur samkvæmt gildandi búvörusamningum, samtals 2.460 milljónir króna.

„Um er að ræða greiðslur samkvæmt öllum búvörusamningunum fjórum auk þess sem 450 milljónir eru ætlaðar til stuðnings svína-, alifugla- og eggjaframleiðslu þar sem ekki er um slíka samninga að ræða. Kostnaður við aðgerðirnar er áætlaður 0,07% af landsframleiðslu sem er viðbót við aðgerðir í upphafi árs sem námu 0,02%.

Jafnframt er lagt til að kjötafurðafyrirtækjum verði veitt tímabundin heimild til samstarfs með það að markmiði að hvetja til hagræðingar innan geirans. Heimildin yrði bundin ákveðnum skilyrðum sem lagt er til að verði unnin í samráði við Samkeppniseftirlitið. Þá er lagt til að komið verði á sérstökum vakthópi um fæðuöryggi,“ segir í tilkynningunni.

Þar að auki leggur hópurinn fram átta tillögur að aðgerðum sem miðast við lengra tímabil. Snerta þær m.a. neyðarbirgðahald, eflingu grænmetisframleiðslu, kornræktar, jarðræktarrannsókna, lífræna framleiðslu og aukið fæðuöryggi landsins.

• Blogga um frétt