Innlent | mbl | 29.11.2023 | 12:01 | Uppfært 14:00

Stjórnvöld í vörn og sókn fyrir íslenskuna

Guðmundur Ingi Guðbrandsson, Lilja Alfreðsdóttir og Katrín Jakobsdóttir, kynntu áherslur ráðherranefndarinnar um málefni íslenskrar tungu. mbl.is/Kristinn Magnússon

Stjórnvöld hyggjast leggja áherslu á bæði vörn og sókn gagnvart íslensku á næstu árum. Aðgerðir sem tengjast viðhorfum til íslensku, íslensku í menningu og listum, auk aðgerða sem sérstaklega er beint að innflytjendum, voru kynntar af ráðherranefnd um málefni íslenskunnar, í Hörpu í dag. Jafnframt voru kynnt áform um að efna til samkeppni hjá ungu fólki, um íslenskt efni á samfélagsmiðlum sem höfðar til allra kynja.

Fjallað er um mikilvægi stuðnings við íslenska tungu í stjórnarsáttmála, í nýrri þingsályktunartillögu menningar- og viðskiptaráðherra, um aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu 2023–2026, sem brátt verður lögð fram á Alþingi.

Kynntu áherslumál og aðgerðaráætlun

Þrír ráðherrar sem sæti eiga í ráðherranefnd um málefni íslenskunnar kynntu áherslumál og forgangsverkefni á kynningarfundi sem haldinn var í Hörpu.

Voru það þau Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, Lilja Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra og Guðmundur Ingi Guðbrandsson, félags- og vinnumarkaðsráðherra. Auk þeirra sitja í nefndinni, Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra og Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.

Nefndin var sett á laggirnar í nóvember 2022, að tillögu forsætisráðherra, og er hlutverk hennar er að efla samstarf milli ráðuneyta um málefni íslenskrar tungu og tryggja samhæfingu þar sem málefni skarast.

Lögð verður áhersla á aðgerðir sem tengjast viðhorfum til íslensku, íslensku í mennignu og listum, auk aðgerða sem sérstaklega er beint að innflytjendum. mbl.is/Kristinn Magnússon

Leggja áherslu á að börn og ungmenni nýti tungumálið

Í þingsályktunartillögu Lilju um aðgerðaráætlun í málefnum íslenskrar tungu 2023-2026, er fjallað um mikilvægi stuðnings við íslenska tungu í stjórnarsáttmála. Lögð er áhersla á að börn og ungmenni nýti tungumálið, auk stuðnings við börn af erlendum uppruna og fjölskyldur þeirra.

Um er að ræða metnaðarfulla aðgerðaráætlun á ábyrgð þeirra ráðherra sem sitja í nefndinni. Áætlunin hefur jafnframt tengsl við mörg áhersluverkefni stjórnvalda sem unnið er að í samstarfi ráðuneyti og stofnanna.

Þar á meðal stefnumótun í málefnum innflytjenda og flóttafólks, menntastefnu 2030, heildarendurskoðun fræðslukerfisins og aðgerðaáætlun ferðaþjónustu til 2030.

Þingsályktunartillaga um málefni íslensks táknmáls

Í greinargerð með frumvarpinu segir að íslenskan sé dýrmæt auðlind sem eigi að vera skapandi og frjór hluti af umhverfinu. Tekið er sérstaklega fram að huga þurfi að íslenskukennslu barna og ungmenna, fullorðinna innflytjenda og íslenskunema til að mæta breyttum aðstæðum í samfélaginu. Þá á áfram að vinna að því að styrkja stöðu íslenskunnar í stafrænum heimi með áherslu á máltækni.

Þá verður jafnframt lögð fram þingsályktunartillaga um málefni íslensks táknmáls og aðgerðaráætlun með henni. Málstefnan inniheldur fimm megin stoðir: jákvætt viðhorf, að íslenskt táknmál sé mikilvægt í máltöku táknmálsbarna, rannsóknir á táknmáli skipta sköðum fyrir varðveislu menningarverðmæta, jöfn þátttaka táknmálstalandi í íslensku þjóðlífi fæst með fjölgun umdæma táknmálsins og að tryggja þurfi stöðu og varðveislu táknmálsins.

Málefni á aðgerðaráætlun þingsályktunartillögunnar

Meðal þeirra málefna sem lögð er áhersla á í þingsályktunartillögu um aðgerðaráætlun í málefnum íslenskrar tungur er starfstengt íslenskunám fyrir innflytjendur samhliða vinnu. Bætt gæði íslenskukennslu fyrir innflytjendur, virkjun Samevrópska tungumálarammans, fjarnám í íslensku á BA-stigi og sameiginlegt fjarnám í íslensku með öðru máli.

Einnig háskólabrú fyrir innflytjendur, viðhorf til íslensku, mikilvægi lista og menningar, aukin talsetning og textun á íslensku, íslenskugátt, öflug skólasöfn, vefgátt fyrir rafræn námsgögn, samræmt verklag um móttöku, kennslu og þjónustu og efling íslenskuhæfni starfsfólks í leik- og grunnskólum og frístundastarfi.

Auk þess er lögð áhersla á samþættingu íslensku og erlendra móðurmála í fagtengdum grunnnámskeiðum starfsfólks í heilbrigðis-, félags- og ummönnunargeirum, framtíð máltækni, íslenska handa öllum, íslenska er sjálfsagt mál og starfsþróun og hæfni þeirra sem kenna íslensku sem annað mál.