Landsréttur hefur staðfest tveggja mánaða skilorðsbundinn fangelsisdóm yfir karlmanni fyrir umsáturseinelti gagnvart fyrrverandi vinnufélaga sínum. Var maðurinn fundinn sekur um að hafa endurtekið hótað og sett sig í samband við konuna, gegn vilja hennar, bæði með tölvupóstum og skilaboðum í gegnum vefinn bland.is.
Áður en til ákæru kom hafði maðurinn gengist undir sáttaleið og lofað að hafa ekki samband við konuna. Þrátt fyrir það lét hann ekki segjast og hélt áfram að hafa samband við konuna og var þá ákveðið að hann skyldi sæta nálgunarbanni og síðar að hann yrði ákærður.
Maðurinn hafði einnig verið ákærður í héraðsdómi fyrir að fylgjast með konunni fyrir utan heimili hennar, en hafði verið sýknaður af þeim hluta ákærunnar og stóð orð á móti orði vegna skorts á rannsókn lögreglunnar. Fór saksóknari ekki fram á að fá þeirri niðurstöðu breytt fyrir Landsrétti.
„Hélt ákærði því margítrekað fram við [konuna] að hún [hefði] svikið sig um kynlíf og að hún ætti því m.a. að hafa vit á að vera annars staðar en hann það sem eftir er, að hún væri ómerkileg, að hún væri lygin, að hún væri heppin að hann væri bara reiður, að hún ætti eftir að sjá eftir því alla ævi að hafa svikið hann en einnig reyndi ákærði að fá [konuna] til að bæta fyrir það sem hann hélt fram að væru svik,“ sagði í ákæru málsins.
Tekið er fram í dómi héraðsdóms að konan hafi greint frá því að hún og karlmaðurinn hefðu hafið vinskap í kringum áramótin 2018-2019, sem hefðu þróast út í einhvers konar daður. Þau hafi átt sameiginlegan vin og öll þrjú unnið á sama vinnustað.
„Brotaþoli kvað sér hafa fundist þetta óþægilegt, sérstaklega eftir að hún hafi komist að því að ákærði ætti konu og börn, og hætt samskiptum við ákærða í apríl 2020. Ári síðar hafi ákærði haft samband við hana í gegnum Bland en einnig áreitt brotaþola með tölvupóstum og meðal annars rukkað hana um kynlíf, sem ákærði taldi brotaþola skulda sér.
Brotaþoli kvaðst ítrekað hafa beðið ákærða um að láta sig í friði, án árangurs. Brotaþoli samþykkti að beitt yrði vægara úrræði en nálgunarbanni gagnvart ákærða, svokallaðri Selfossleið, en þá skrifar meintur sakborningur undir yfirlýsingu um að hafa ekkert samband við brotaþola í allt að 12 mánuði frá undirritun,“ segir í dómi héraðsdóms.
Fram kemur að maðurinn játaði, þann 30. september í fyrra, að hafa sent konunni skilaboðin sem lágu fyrir í málinu með tölvupóstum og í gegnum Bland, þar sem hann meðal annars rukkaði hana um kynlíf sem hann taldi hana hafa lofað sér.
„Kvað hann ástæðu skilaboðanna eftir ár án samskipta vera þá að hann hafi séð brotaþola í verslun í [...] og snöggreiðst,“ segir í dómi héraðsdóms.
„Ákærði skrifaði undir yfirlýsingu um að koma ekki á eða vera við heimili brotaþola og jafnframt að veita henni ekki eftirför, heimsækja eða vera með öðru móti í sambandi við hana, svo sem með símtölum, tölvupósti eða öðrum hætti í 12 mánuði frá undirritun. Ákærði kvaðst aldrei ætla að hafa samskipti við brotaþola framar og að hún þyrfti ekki að óttast hann.“
Því næst kemur fram í dóminum að lögmaður konunnar hafi sent lögreglu tölvupóst þann 11. október í fyrra og greint frá því að maðurinn hefði sent henni tölvupóst daginn áður, þar sem hann hefði boðið henni greiðslu gegn því að hún félli frá kæru. Óskaði lögmaðurinn þá eftir nálgunarbanni gagnvart manninum.
Tekin var skýrsla af honum degi síðar og honum birt ákvörðun lögreglustjóra um nálgunarbann, auk þess sem tölvupósturinn var borinn undir hann. „Hann kvaðst hafa hugsað með sér að þetta gæti nú ekki verið svo slæmt og sent skilaboðin. Ákærði samþykkti ákvörðun lögreglustjóra um nálgunarbann,“ segir í dóminum.
Kvaðst maðurinn fyrir dómi hafa fengið „þá snilldarhugmynd að senda henni eitthvert leiðindaskeyti“.
Í niðurstöðukafla héraðsdóms segir að af málsgögnum og því sem fram hafi komið við aðalmeðferð málsins megi ráða „að ákærði og brotaþoli hafi verið í miklum samskiptum á árunum 2019 og 2020 þar sem kynlíf hafi verið rætt en ekki orðið af því og brotaþoli hafi endað þau samskipti“.
Segir enn fremur í dóminum:
„Í tvennum skilaboðum ákærða er gefið í skyn að eitthvað geti hent brotaþola verði hún á vegi ákærða, en upplifun brotaþola var að þau skilaboð hefðu verið einna verst. Er þar um að ræða skilaboð í gegnum bland.is þann 4. apríl 2021 þar sem segir m.a.: „Er best fyrir þig að hafa vit á því að vera einhvers staðar allt annars staðar en ég er það sem eftir er og ég ætla rétt að vona að ég þurfi aldrei að sjá þig aftur.“ Skilaboð ákærða 6. apríl 2021 voru sama marki brennd en þar segir m.a.: „Mundu bara það sem ég sagði þér, ef ég þarf ekki að sjá þig þá færðu frið fyrir mér, það stendur!“
Þegar ákæran var gefin út var aðeins ár liðið frá því sú lagagrein tók gildi sem brot mannsins voru talin varða við, þ.e. 232. gr. a. almennra hegningarlaga.
Í henni segir eftirfarandi:
„Hver sem endurtekið hótar, eltir, fylgist með, setur sig í samband við eða með öðrum sambærilegum hætti situr um annan mann og háttsemin er til þess fallin að valda hræðslu eða kvíða skal sæta sektum eða fangelsi allt að 4 árum.“
Í dómi héraðsdóms er bent á að ákvæðinu sé ætlað að verja einstaklinga gegn því að þurfa að þola endurtekið að annar einstaklingur hafi samband í óþökk viðtakanda með svívirðingum eins og í þessu tilviki.
Í Landsrétti er einnig tekið á þessu og farið yfir að umsáturseinelti eigi við svipað athæfi og þekkist á ensku sem stalking. Bent er á að heiti ákvæðisins þyki nokkuð lýsandi fyrir verknaðinn að „sitja um“ manneskju í óþökk hennar og valda þannig hræðslu og kvíða. Geti „umsátrið“ gengið svo langt að manneskja sem það beinist að upplifi ógn og skelfingu sem skerði lífsgæði hennar.
Þá bendir Landsréttur á að hægt sé að halda uppi ólíkum aðferðum sem seint verði tæmandi taldar þegar komi að umsáturseinelti. Í lögunum séu algengustu aðferðirnar taldar upp, en einnig tekið fram að það geti verið „með sambærilegum hætti“. Það eigi að tryggja að aðferðir sem beitt er heyri einnig undir ákvæðið.
Telur Landsréttur út frá gögnum málsins sannað að maðurinn hafi brotið á konunni þannig að það varði við þetta ákvæði er og hann sem fyrr segir dæmdur í tveggja mánaða skilorðsbundið fangelsi og til að greiða henni 600 þúsund krónur, líkt og í héraði. Þá er honum gert að greiða áfrýjunarkostnað málsins.