Þær náttúruhamfarir sem heimanflúnir Grindvíkingar hafa mátt horfa upp á síðustu mánuði eiga sér vart hliðstæðu á íslenskum mælikvarða, hvað tjón snertir, nema farið sé aftur til ársbyrjunar 1973 er Vestmannaeyingar fengu yfir sig hraunstraum sem engu eirði.
Meðfylgjandi myndir og myndskeið sýna – þótt ekki sé nema að takmörkuðu leyti – þann eyðileggingarmátt sem íslensk náttúra býr yfir samhliða ægifegurð sinni.
Síðustu tveir sólarhringar hafa reynst Grindvíkingum þungir í skauti og hafa fjölmargir þeirra rætt við Morgunblaðið og mbl.is, að ógleymdum erlendum miðlum sem birt hafa viðtöl við íbúa á svæðinu sem eðlilega segja sínar farir ekki sléttar eftir gosið sem hófst snemma í gærmorgun.
Myndefnið tóku þeir Eggert Jóhannesson og Kristinn Magnússon, ljósmyndarar Morgunblaðsins og mbl.is, og Hörður Kristleifsson, sem náði myndskeiðunum úr lofti með dróna.
Eitt fyrsta húsið sem varð glóandi hraunstraumi að bráð í gær var Efrahóp 16 sem var heimili þeirra Unndórs Sigurðssonar, Birnu Ýrar Skúladóttur og þriggja barna þeirra, fjögurra, átta og fjórtán ára gamalla.
Sagði Unndór í samtali við mbl.is að því fylgdu vægast sagt blendnar tilfinningar að fylgjast með brennandi húsi sínu í beinni útsendingu fjölmiðla.
„Þetta er nokkuð sem maður nær ekki utan um alveg strax. Þetta er ofboðslegt áfall sem verður nokkurn tíma að sunka inn í sálarlífið,“ sagði Unndór við mbl.is.
„Fólki er mjög brugðið – því er enn og aftur kippt inn í þetta áfall. Því miður ágerist þetta bara og verður erfiðara og erfiðara,“ sagði séra Elínborg Gísladóttir, sóknarprestur í Grindavík, við mbl.is.
Kvaðst hún sjálf vissulega vera hluti þess hóps sem hún vísaði til og játaði að vonin væri ekki sterk þessa dagana.
„Við erum dálítið beygð,“ sagði sóknarpresturinn og bætti því við að einmitt þess vegna hefðu bæjarbúar gripið það tækifæri fegins hendi að koma saman en samverustundir voru haldnar í Hafnarfjarðarkirkju og Keflavíkurkirkju síðdegis í dag.
Þröstur Kjaran Elísson sagði mbl.is af sérstakri aðgerð er átti sér stað eldsnemma morguns í gær, á fyrstu tímum gossins hlupu þeir fimm saman félagarnir upp á austasta varnargarðinn við Grindavík og óku þaðan fjölda vinnuvéla, þar af nokkrum stærstu jarðýtum landsins sem notaðar hafa verið við varnargarðaframkvæmdirnar.
Játaði Þröstur fúslega að þeim björgunarmönnum hefði verið vel hlýtt meðan á aðgerðinni stóð en þeir komu öllum vélunum niður að Grindavíkurafleggjara þar sem þær voru óhultar fyrir frumkröftum úr iðrum jarðar. Sagði Þröstur að milljónatjón á vélunum hefði ef til vill ekki verið það versta – sá tími sem það tæki að panta nýjar hefði hins vegar sett verulegt strik í reikning eigendanna, allt að einu ári.
Marteinn Þórdísarson björgunarsveitarmaður hefur verið við björgunarstörf síðan um fermingu. Hann sagði gosið mun minna um sig í dag en í gær.
„Það er mikill munur frá því í gær og gosið virðist hægt og bítandi vera að deyja út og það vonum við svo sannarlega,“ sagði Marteinn við mbl.is og greindi í sama viðtali frá því að hópur fjölmiðlafólks sem fylgdist með gosinu stækkaði hratt. Í gær hefði sextán bifreiðum með fólki úr þeirri starfsgrein verið fylgt að gossvæðinu en í dag hefðu þær verið á þriðja tug.
Það gengur allt mjög vel og þetta fyrirkomulag virðist vera að virka,“ sagði Marteinn.
Meðal fjölmiðlafólks var hin norska Juni Hordvin Johnsen frá TV2 í Noregi er kom til landsins ásamt tökumanni sínum.
Kvað hún gosið tilkomumikla sjón þótt það hefði ekki verið kröftugt. Þessu ættu Norðmenn ekki að venjast og mikið rétt, jarðskjálftar og eldgos eru mjög fjarri hinum daglega raunveruleika Norðmanna sem tengist snjóflóðum, aurskriðum, grjóthruni og flóðum í ám og vötnum órofa böndum.
Hafa Norðmenn þó upplifað nokkurn fjölda skjálfta yfir fimm stigum á Richter og má þar nefna 5,8 stiga skjálfta í Nordland-fylki 31. ágúst 1819 og 5,4 stiga skjálfta í Óslóarfirðinum 23. október 1904.
Gunnar Tómasson, framkvæmdastjóri útgerðarfélagsins Þorbjarnar hf., kvaðst í dag vongóður um að Grindvíkingar fengju um síðir að snúa aftur til bæjarins.
„[...] Plássið er talsvert laskað og það þarf að athuga öryggið, sérstaklega þar sem sprungurnar eru,“ sagði Gunnar og kvaðst vita til þess að almannavarnir og sveitarfélagið ynnu í því þarfaþingi að fá flokk pípulagningarmanna til að fara um bæinn og tryggja að ekki yrði stórtjón í húsum sem ekki væru frostklár.
Sitt sýnist hverjum um siðferðishliðina á því að bjóða upp á útsýnisflug og hefur mátt lesa yfirlýsingar flugmanna hvað þetta snertir á samfélagsmiðlum auk þess sem talsmenn fyrirtækja, er slíka þjónustu bjóða, hafa rætt við fjölmiðla.
„Hugur okkar og hjörtu eru hjá frábæra fólkinu í Grindavík á þessum erfiðu tímum,“ sagði í tilkynningu HeliAir Iceland sem enn fremur kvað útsýnisflug sem gengi út á að sjá heimili fólks verða hrauni að bráð væri ekki það sem fyrirtækið áliti viðskiptatækifæri.