Kostnaðaráhrif krónutöluhækkana oft vanmetin

Frá fundi SA og breiðfylkingarinnar í Karphúsinu.
Frá fundi SA og breiðfylkingarinnar í Karphúsinu. mbl.is/Kristinn Magnússon

Kostnaðaráhrif krónutölunálgunar við gerð kjarasamninga eru oft vanmetin í upphafi en launahækkanir í krónutölum eru líka hlutfallslegar launahækkanir, þó mismiklar eftir hópum.

Geta slíkar hækkanir skilað sér „upp launastigann í formi launaskriðs þar sem fólk mun áfram krefjast umbunar fyrir aukna menntun, reynslu og ábyrgð“.

Þetta segir í yfirlýsingu Samtaka atvinnulífsins.

Þess vegna hafa Samtök atvinnulífsins lagt upp með aðferðafræði sem tekur mið af þessu, fer bil beggja og er líkleg til þess að geta staðið undir nafni sem ný þjóðarsátt; þar sem tekið er tillit til ólíkra hópa og ólíkra greina og þar sem efnahagslegum stöðugleika er ekki raskað, heldur þvert á móti byggt undir skilyrði til jafnvægis og eðlilegrar verðmætasköpunar.

Eru SA sannfærð um að samstaða muni skila hagfelldri niðurstöðu við samningaborðið og lýsa sig eindregið tilbúin að ljúka gerð langtímasamninga. Allir verði þó að gefa eitthvað eftir og leggja töluvert á sig.

Samstarfið gengið vel

Breiðfylking stærstu stéttarfélaga og landssambanda á almennum vinnumarkaði hvöttu í gær SA til að rýna betur í hófstilltar tillögur sínar og endurgjalda auðsýndan samningsvilja. 

Kvað fylk­ing­in SA hafna nálg­un henn­ar um þjóðarsátt í kjöl­far þess er hún setti fram hóf­sam­ar til­lög­ur um til­tekn­ar launa­hækk­an­ir í þriggja ára kjara­samn­ingi með ít­ar­leg­um út­færsl­um og rök­stuðningi.

Í yfirlýsingu SA segir að samstarf SA og breiðfylkingarinnar hafi gengið vel og að umtalsverður árangur hafi náðst.

Aðilar beggja megin borðs hafa orðið sammála um að forsenda fyrir því að markmið náist um nýja þjóðarsátt, sé að allir aðilar vinnumarkaðarins leggist á eitt og enginn skorist undan ábyrgð. Í því ljósi skoraði stjórn SA nýlega á aðildarfélög sín, önnur fyrirtæki landsins, ríki og sveitarfélög að styðja við fyrrgreind markmið kjarasamninga, eins og þeim frekast er unnt, með því að halda aftur af verðhækkunum og launaskriði,“ segir í yfirlýsingunni.

Gagnkvæmur skilningur

Þar kemur jafnframt fram að gagnkvæmur skilningur ríki um sérstakar kröfur um hækkun lægstu launa eða um svokallaða krónutöluhækkun.

Sú áhersla er vel skiljanleg í samfélagi sem leggur áherslu á jöfnuð. Það liggur enda fyrir, að þau sem hafa lægstu launin þurfa einna mest á kjarasamningsbundnum launahækkunum að halda, sérstaklega þegar verðbólga er mikil. Verðhækkanir á nauðsynjavörum og húsnæði vega þyngra í útgjöldum launalægri hópa en launahærri hópa. Þeir eru líklegri til þess að fá greidd laun samkvæmt taxta, eru síður á markaðslaunum og njóta síður launaskriðs.

Aftur á móti geti kostnaðaráhrif við krónutölunálgun verið vanmetin.

Sagan sýnir okkur því miður með óyggjandi hætti að þær hlutfallslegu hækkanir sem eiga sér stað neðar í launastiganum skila sér upp stigann í formi launaskriðs þar sem fólk mun áfram krefjast umbunar fyrir aukna menntun, reynslu og ábyrgð.“

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert